Filosoof René ten Bos: ‘Een avondklok is gewoon een vorm van angstbezwering’
René ten Bos. Foto: Erik van 't Hullenaar
In het coronadebat gaat het te weinig over de proportionaliteit van alle maatregelen, vindt René ten Bos. En nee, dat maakt de hoogleraar Filosofie nog geen virusontkenner, zegt hij. ‘Veel coronaregels worden puur genomen omdat de politiek daadkracht wil uitstralen.’
Een maand. Zo lang moest de 9-jarige (stief)zoon van filosofiehoogleraar René ten Bos onlangs in quarantaine, vanwege opeenvolgende coronabesmettingen in zijn omgeving. Buiten alle proporties, vond de hoogleraar Filosofie van de Managementwetenschappen. ‘Daarmee praat je zo’n jongetje onnodig angst aan. Hij denkt ‘Ik weet niet wat er is, maar kennelijk ben ik gevaarlijk”. Dat doet wat met een kind hoor!’
Ten Bos haalt het voorbeeld aan om te laten zien dat er ook een andere kant aan de crisis zit. Kinderen en jongeren die angstig worden, niet naar school kunnen. Depressief worden. ‘De rapporten die je daarover leest stemmen niet positief. Maar denk ook aan het voorstel over het loten bij triages (dat een oude patiënt evenveel recht heeft op een ziekenhuisbed als een jonge, red.).’ Er is nu een hele generatie die denkt dat het kabinet hun belangen verwaarloost, zegt hij, en dat is een gevaar. ‘Ik zie de eerste Thierry Baudetjes alweer opstaan.’
Maakbaarheidsgedachte
Als filosoof wil hij dit soort tegengeluiden laten horen in deze crisis, vertelt de voormalig Denker des Vaderlands in zijn woonkamer in Nijmegen-Oost. Ten Bos vindt het problematisch dat er momenteel maar één dominant discours is, namelijk dat het aantal besmettingen koste wat kost omlaag moet, en dat bijna alle middelen daarvoor toegestaan zijn. ‘Kritiek daarop hoor je nauwelijks in de reguliere media. Terwijl: als iedereen het met elkaar eens is, gaat het mis. Als filosoof móet je daar gaatjes in proberen te schieten.’
Die gaatjes wil hij maken door te benadrukken dat het in een samenleving om méér gaat dan alleen de volksgezondheid. ‘Er spreekt een enorme maakbaarheidsgedachte uit alle coronamaatregelen, alsof je dit virus zou kunnen elimineren. Dat valt nog allemaal maar te bezien.’ Het gaat veel te weinig over welke prijs we betalen voor alle coronamaatregelen, zegt Ten Bos. ‘Je lost bepaalde problemen op, zoals opnames op de intensive care, maar krijgt er andere voor terug, bijvoorbeeld onder jongeren. Ik maak me ernstig zorgen of dat wel in verhouding is.’
De maatregelen zijn een noodzakelijk kwaad. We hebben te maken met een levensgevaarlijke pandemie.
‘Niet als je statistisch kijkt. Ja, we hebben er een pathogeen bij, maar – en als ik dit zeg worden mensen heel boos – het is toch niet veel meer dan een bejaardenziekte. Covid-19 slaat vooral toe in vergrijsde landen. Het is een hersteloperatie van de natuur, zou je kunnen zeggen. We hebben lang gedacht dat we boven de natuur staan, maar dat doen we dus niet. We worden knetterhard teruggeworpen.’
Ook jonge mensen krijgen corona en belanden in het ziekenhuis. Of houden nog lang klachten.
‘Natuurlijk, jonge mensen kunnen ook hevig geraakt worden – dat is met alle ziektes zo. Maar het zijn toch vooral de 70 en 80-plussers die overlijden, de babyboomers. Het patroon is precies hetzelfde als met de griep – ook helemaal geen onschuldige ziekte trouwens, dat is een wijdverbreide misvatting. Drie jaar geleden hadden we een waanzinnige griepgolf, maar toen reageerden we heel stoïcijns. Waarom gebeurt dat nu niet? Dat is de vraag die ik als filosoof heb.’
Misschien omdat de oversterfte toen, in de winter van 2017-2018, veel kleiner was, ongeveer 9.000? Volgens het CBS overleden vorig jaar 15.000 meer mensen dan verwacht – ondanks alle maatregelen.
‘Maar legitimeert dat alles wat er nu gebeurt? Volgens het meest pessimistische scenario van Hugo de Jonges ministerie zijn er op dit moment zo’n 170.000 mensen besmet. Dat is slechts een op de 105 Nederlanders. Maar ondertussen doen we alsof iedereen een biohazard is.’
‘Als je de reguliere zorg afschaalt, doe je in feite al aan triage’
‘Welbeschouwd draait deze epidemie helemaal niet om het aantal doden, maar om de overbelasting van de zorg. Kennelijk vinden we die sector zo belangrijk dat al het andere eraan opgeofferd moet worden. Niemand wil Bergamo-taferelen of triages. Ik denk dan bij mezelf: hoezo niet? Als je de reguliere zorg afschaalt, doe je in feite al aan triage – je maakt alleen niet zelf meer expliciet de keuze wie komt te overlijden.’
‘Als je geen triages wilt, waarom schalen we de gezondheidssector dan niet op, qua salarissen bijvoorbeeld? Ja, zorgmedewerkers krijgen nu duizend euro, maar dat is een eenmalige geste. Als de gezondheid het belangrijkste is wat we hebben, dan moet je het werken in de gezondheidszorg veel aantrekkelijker maken.’
Waardoor gebeurt dat niet, denkt u?
‘Vanaf de jaren negentig is de gezondheidszorg steeds meer gaan werken als een autoproductiebedrijf. Daar zat een managementideologie achter van vermagering en zo min mogelijk vlees op de botten. Lean management of just-in-time-management – ik heb daar veel over gepubliceerd. Schraalhans is keukenmeester. Dat is in tijden van onevenredige belasting niet verstandig. Daar komen we nu wel achter.’
Maar ook als de zorgcapaciteit groter is, is er veel oversterfte. Duitsland heeft vijf keer zo veel IC-bedden per hoofd van de bevolking, maar zit ook in lockdown. Dat lost het dus ook niet op.
‘Strikt gesproken weten wij helemaal niet welke strategie het beste is. Daarom moet scepsis veel nadrukkelijker aanwezig zijn in het debat dan tot nu toe het geval is, vind ik. Je moet twijfel hebben bij alles wat je doet. Het is evident dat afstand houden werkt, net als reduceren van contacten, maar veel andere coronamaatregelen worden puur genomen omdat de politiek daadkracht wil uitstralen.’
Heeft u een voorbeeld?
‘Kijk naar de mondkapjes, of de avondklok: dat zijn gewoon vormen van angstbezwering, een soort magische rituelen. Ja, mondkapjes helpen, maar hooguit 2 procent, en alleen als je ze optimaal gebruikt. Maar in het dagelijks gebruik héb je geen klinische omstandigheden – ik frommel ze ook in mijn achterzak.’
‘Door iets te verbieden, of juist te verplichten, beperkt de regering de vrijheid van burgers’
‘En wat betreft de avondklok, die nu rondzingt: die maatregel past bij de uitzonderingstoestand die we over onszelf afroepen. In de moderne geschiedenis hebben we alleen tijdens de Tweede Wereldoorlog zo’n spertijd gehad, zoals dat destijds werd genoemd. Het laat zien dat het virus niet onze vijand is maar onze angst voor dat virus.’
Is dat erg? Alle beetjes helpen toch?
‘Zeker is dat erg. Door iets te verbieden, of juist te verplichten, beperkt de regering de vrijheid van burgers. Er is geen epidemie geweest in de geschiedenis of overheden hebben getracht de grip op de populatie te verstevigen. Door beweringen als “dit is de grootste uitdaging sinds de Tweede Wereldoorlog” versterk je alleen maar de angst. Wat je daardoor nu krijgt is dat mensen gaan klikken als anderen de regels niet volgen. Lokale overheden moedigen daartoe ook aan.’
‘Coronafascisme’, noemde u dat in een interview met Café Weltschmerz (een YouTube-kanaal dat populair is onder complotdenkers, zie kader).
‘Ja, het is een vorm van fascisme zonder dat er fascisten zijn. Dat begrip heb ik ontleend van de filosoof Franco Berardi. Hij bedoelt daarmee dat we allemaal dingen doen die we niet willen. Toch doen we ze, met goede bedoelingen, omdat we ze noodzakelijk vinden. In de praktijk ontstaat er dan een situatie die je fascistisch kunt noemen. We verklaren massaal de oorlog aan het menselijk gedrag. Natuurlijke neigingen als knuffelen, of iemand omhelzen zijn nu fout verklaard. Terwijl iedereen weet hoe lastig gedragsverandering is. Ik vind dat griezelig, gewelddadig zelfs.’
Het alternatief is ook niet aanlokkelijk. Als je het virus laat rondwaren is de oversterfte nog vele malen groter. Dat ontwricht de maatschappij ook. En groepsimmuniteit ontstaat niet vanzelf, dat zagen we in Zweden en in de Braziliaanse stad Manaus.
‘Ik weet niet wat je moet beslissen, niemand weet dat. Maar van elke maatregel moet je als overheid ook naar de consequenties kijken. Ik hoop dat die urgentie die nu getoond wordt richting de gezondheidszorg, er straks ook is naar de jongere generatie. Zíj zijn degenen die straks alle miljarden moeten gaan betalen die nu geleend worden voor steunpakketten.’
‘En denk ook aan de lange termijn. Ook als dit virus voorbij is, zullen er weer nieuwe komen. Dat zagen we in het verleden ook, met de Mexicaanse griep, en SARS. Gaan we dan elke keer van lockdown naar lockdown? We denken nu vooral curatief – hoe kunnen we de boel oplossen? – door maatregelen als lockdowns en uiteindelijk het vaccin als een bijna religieuze verlossing. We zouden juist veel meer aan preventie moeten doen.’
In welke vorm?
‘Door beter om te gaan met het milieu. Virussen als corona zijn zoönotische aandoeningen (ziektes die van dier op mens overspringen, red.). Die ontstaan bij intensieve dierhouderij. Zo lang we vlees blijven eten, regenwouden blijven kappen, en onze productieketens over de hele wereld verspreiden zullen we dit soort uitbraken blijven meemaken. Niet voor niks begon de uitbraak in Europa in Lombardije. Die hele regio is qua handel totaal afhankelijk van China. Het is al lang duidelijk wat we moeten doen. De vraag is alleen: is er politieke bereidheid?’
‘Ik zie dat zwart in, want de overheid is notoir slecht in preventie. Ieder jaar zijn er nog altijd 20.000 tabaksdoden in Nederland. En ook de obesitasepidemie wordt alleen maar groter. Kijk naar wat je allemaal nog kunt kopen op de campus aan ongezond eten. Obesitas vergroot het risico op allerlei ziektes, óók op Covid-19.’
Ecologisch gezien wordt een populatie vroeg of laat ‘gereset’, zei u. Is het dan niet vechten tegen de bierkaai?
‘Ja, maar die ecologische blik botst natuurlijk wel erg met de morele kant van het verhaal. Ik blijf wel filosoof hè. Want wat ‘goed’ is voor de natuur kan natuurlijk enorm botsen met jouw en mijn belang.’
Niemand wil ‘voortijdig’ dood.
‘Precies. In feite kunnen we slecht met onze sterfelijkheid omgaan.’
Dat zegt Marli Huijer ook, uw voorganger als Denker des Vaderlands.
‘Ik ben het vaak met haar eens. Marli Huijer is net als ik filosoof – wij moeten dit soort gedachten gewoon formuleren. Het is onze taak om de ongemakkelijkheid te blijven voeden.’
Complotdenkers
De optredens van Ten Bos in verschillende media veroorzaakten de laatste tijd flink wat ophef. Een van de aanleidingen was een interview bij Café Weltschmerz, dat de titel kreeg “Is de Coronastorm fascistisch?”. YouTube-kanaal Weltschmerz is populair onder zelfverklaarde andersdenkenden. Ook vroeg Ten Bos in de kersteditie van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NtVG) zich af of corona een ‘hype’ is. Menigeen werd boos. ‘Delete yourself’, tweette Marino van Zelst bijvoorbeeld in reactie op het NTvG-artikel. Van Zelst is lid van het zogeheten Red Team dat kritisch volgt of de coronamaatregelen van het kabinet wel afdoende zijn. Ira Helsloot, hoogleraar besturen en veiligheid, noemde op LinkedIn Ten Bos’ NTvG-artikel juist een ‘mooi stuk’. Dat bericht werd dit weekend echter door LinkedIn verwijderd, omdat het zou ingaan tegen de ‘Professional Community Policies’.
Hype, fascisme, is Ten Bos complotdenker of virusontkenner geworden? ‘Nee, natuurlijk niet’, zegt hij zelf daarover. ‘Ik sta volledig achter maatregelen als handen wassen of afstand houden. Ik houd me doorgaans ook aan alle maatregelen. In mijn NTvG-artikel geef ik een precieze informatietheoretische definitie van een ‘hype’, namelijk als iets wat zoveel stof doet opwaaien dat er tegelijk veel informatie én desinformatie wordt gegenereerd. Dat is precies wat je nu ook ziet gebeuren.’ Hetzelfde geldt voor de opmerkingen over fascisme, zegt hij. ‘Ik zeg niet dat de regering uit fascisten bestaat – natuurlijk niet – maar dat de coronaregels tot een soort fascistoïde situatie kunnen leiden.’
Dat de gemiddelde lezer of kijker andere associaties heeft met een hype of met fascisme, is niet iets waar Ten Bos zich druk over maakt. ‘En wat is mis met interviews geven aan Café Weltschmerz? Die club is toch niet verboden? Het is schandalig dat mensen mij erop aanspreken dat ik daar zit. Dat zoiets gebeurt, is zorgwekkend. Juist nu wil ik met alles en iedereen in gesprek.’ Dat sommigen hem het liefst willen deleten laat volgens hem al zien hoe radicaal tegengeluiden verbannen worden.
Ten Bos is niet bang dat complotdenkers hem voor hun karretje willen spannen. ‘Sterker nog, op de website van Café Weltschmerz kreeg ik er flink van langs omdat ik juist te gematigd zou zijn. Ik ga niet mee in ideeën als dat het virus in het lab gemaakt zou zijn.’ Maar je moet wél luisteren naar complotdenkers, benadrukt hij. Dat zij in zijn ogen verkeerde conclusies trekken vindt Ten Bos minder belangrijk dan de oprechte zorgen die ze hebben. ‘De bestormers van het Capitool in Washington waren ook echt niet allemaal gekkies. Kijk naar Pfizer (het bedrijf dat het eerste vaccin maakte, red.), dat heeft een notoir verleden op het gebied van corruptie. Politici zijn net zo opportunistisch als die bedrijven. Het zou raar zijn als we al die partijen nu opeens zomaar ons vertrouwen schenken in plaats van dat we ze kritisch volgen.’
Daniel Zollinger schreef op 19 januari 2021 om 16:52
Veel van wat ten Bos zegt is juist denk ik. Maakbaarheidsgedachte en koste wat kost IC-bezetting laag (genoeg) houden om Bergamo-beelden te vermijden. Maar welke overheid of welk parlement durft tegen bevolking te zeggen: sorry maar dit is de natuur, we gaan hierop niet ageren en gaan afscheid nemen van een flink deel van onze 75-plussers.
Ik heb zulke geluiden nog niet vernomen. En een korte strenge lockdown zoals elders geïmplementeerd willen/wilden we ook niet lijkt het.
jhon schreef op 21 januari 2021 om 00:52
Wat is een virus?
Harry schreef op 19 januari 2021 om 17:57
Ik weet niet wat deze man gesnoven heeft, maar doe mij maar een onsje. Corona een bejaardenziekte? Dat vraag ik hem graag weer eens als we code zwart bereiken in de ziekenhuizen er er voor doodzieke jongeren met COVID geen plek meer is.
Student schreef op 19 januari 2021 om 20:00
Dit zijn dus precies de bang makende, contextloze en trieste reacties waar de heer Ten Bos op doelt.
Plaats het eens in perspectief. Er zijn tot op heden, dus in 10 maanden tijd, 4 jongeren onder de 25 overleden aan Corona. Dit kunt u gewoon terugvinden in de cijfers van het RIVM. De kans dat men als jongere sterft ten gevolge van een auto-ongeluk is groter.
Of zoek voor de aardigheid eens op hoeveel mensen onder de 25 (of 40) er jaarlijks overlijden aan ziektes als kanker.
Of misschien de alarmerende berichten vanuit de GGZ. En wat te denken van de miljardenschuld die jongeren uiteindelijk zullen moeten terugbetalen, de onderwijsachterstanden en de economie.
En nee, ik ben geen virusontkenner en zeg ook absoluut niet dat alle maatregelen buitenproportioneel zijn. In tegendeel.
Maar dergelijke reacties zoals de uwe raken kant noch wal en zijn meestal afkomstig van vervelende boomers die alles goed voor elkaar hebben en dus wel heel makkelijk praten hebben.
Ira Helsloot schreef op 19 januari 2021 om 22:38
Collega Ten Bos wil ons laten nadenken als filosoof op basis van feiten. Een reactie daarop is daarom bijvoorkeur ook feitelijk en niet feitenvrij beledigend.
Zelf vind ik uw gebruik van ‘code zwart’ als doemscenario wel interessant: u gebruikt het als een symbool voor de meest negatief denkbare toestand, maar met een wat ander perspectief is het eigenlijk onze dagelijkse toestand in de zorg. ‘Wij’ hebben met zijn allen gekozen voor limitering van de investeringen in de zorg zodat elke mensen mensen geen (dure) zorg krijgen waardoor ze langer zouden kunnen leven. Zo wordt elke dag getrieerd voordat een patient naar de IC ‘mag’. In de huidige situatie hebben wij hier opeens een scherper oog voor.
Overigens heb ik zelf wel een kanttekening bij de opmerking van Ten Bos dat ‘de overheid notoir slecht is in preventie’. Ik denk dat de feiten laten zien dat we dankzij preventie in de meest veilige samenleving ooit leven met in het bijzonder ook veel minder zoonosen dan ooit te voren.
M. Luteijn schreef op 20 januari 2021 om 07:57
Volgens CBS zijn in 2020 (corona)en in totaal 168.000 mensen overleden, waarvan 0,84% ouder was dan 65 jaar, er een enorme vrijheidsbeperking was, mensen in quarantaine moesten en er veel moeite werd gedaan om iedereen te overtuigen een vaccin te nemen waar onvoldoende onderzoek was gedaan naar de bijwerkingen op lange termijn. In 2018 was er een zware griepgolf en zijn er in totaal 153.000 mensen overleden. 2020, waarvan 0,77% ouder was dan 65 jaar en was er geen enkele maatregel behalve je gezond verstand gebruiken. Waar ligt de grens in het aantal doden om te kiezen voor de zeer zware maatregelen zoals we sinds de corona uitbraak hebben en geen maatregelen ? Op dit moment liggen die tussen de 0 en de 15.000 overledenen. Het lijkt wel alsof overal het gezond verstand is verdwenen en de eenzijdige berichtgeving van de media doet daar geen goed aan. En begrijp me goed, ik gun iedereen het eeuwige leven, maar naar mate je ouder wordt krijg je gewoon een minder goede weerstand en behoor je tot de zwakkeren die bij ziekte als eerste komen te overlijden. Dat is niets nieuws en iets van alle tijden.
Harry schreef op 20 januari 2021 om 08:29
Dag ‘student’,
Ik heb natuurlijk nooit gezegd dat ik geen begrip heb voor de psychologische schade van jongeren. Ik ben zelf 25, zit dus net op die ‘magische grens’ van 25 die jij zo graag hanteert, en moet zelf ook thuis studeren, wat ik veel liever ook niet zou doen. En als je je zorgen maakt over de economische lasten en hoe die verdeeld gaan worden, dan zou ik vooral goed nadenken over de partij waar je in maart op gaat stemmen.
De kans dat ik aan Corona kom te overlijden mag dan kleiner zijn dan die van de gemiddelde 50+er, maar daar houdt het niet op. Gisteren nog op de NOS: zo’n 16.000 post-COVID patiënten, van wie een derde in de leeftijdscategorie 20-40 jaar, kampt maanden na de besmetting nog met vermoeidheidsverschijnselen! ‘Bejaardenziekte’, wat een farce.
En trouwens: alsof studenten geen vaders en moeders, opa’s en oma’s hebben die ze ook weleens willen zien. Feit blijft dat jongeren niet achterblijven bij ouderen als het gaat om het verspreiden van het virus. Levensgeluk hangt niet alleen af van je eigen gezondheid, maar ook die van je naasten. Of maakt ‘student’ dat allemaal minder uit?
Student schreef op 20 januari 2021 om 10:10
Dag ‘Harry’,
Goed nadenken over op welke partij je gaat stemmen? Dat veranderd helemaal niets aan de totale rekening hoor. Of ben jij toevallig van de ‘boe rijke mensen, boe aandeelhouders’? Linksom of rechtsom zal dat geld een keer terugbetaald moeten worden. En die rekening komt hoe je het ook wendt of keert, direct of indirect bij jou en bij mij terecht.
Dan de ‘vermoeidheidsverschijnselen’ van 16.000 mensen. En hoeveel van deze verschijnselen hebben een deels psychische oorzaak? Of een betere vraag is wellicht, hoeveel mensen hebben in totaal door corona psychische (vermoeidheids) klachten? Ik gok een stuk meer dan 16.000. Naar mijn idee worden de kosten van alle maatregelen zo langzamerhand groter dan alle baten en dat bevestigt dit ook maar weer.
Tot slot, ‘student’ bezoekt zijn opa en oma daarom ook niet. Zoals overigens ook gewoon wordt aangeraden maar misschien heeft Harry die boodschap gemist. Overigens betwijfelen ook zij inmiddels de proportionaliteit. Waarom? Omdat zij op een leeftijd zijn dat ze een week nadat het ‘over’ is, plotseling kunnen overlijden aan ouderdom/hartstilstand/etc. Dan heb je dus het laatste jaar van je leven in totale afzondering in je appartementje doorgebracht. Gelukkig hebben ze wel een jaar langer geleefd, wat een levensvreugde..
Overigens: Als de maatregelen worden afgeschaald, niets weerhoud je ervan om lekker op je kamer te blijven zitten tot volgend jaar. Maar laat mij en vele met mij die keuze lekker zelf maken.
Theo van Tuijl schreef op 20 januari 2021 om 00:30
Uitstend interview, met genoegen gelezen. Verfrissende visie op maakbaarheid, omgaan met eigen sterfelijkheid, angstbezwering.
Maaike van Stralen schreef op 20 januari 2021 om 08:24
Waarom cafe Weltschmertz een kanaal voor complotdenkers noemen. Als je anders denkt, ben je dan gelijk een complotdenker? Bij dit disproportionele beleid is het heel belangrijk om kritische vragen te stellen. Ik werk op een huisartsenpost. De wintermaanden zijn altijd de drukste maanden. We hebben nu sinds oktober weinig te doen. Waar ik normaal 15 -20 patienten op een avond zie. Zie ik er nu maar 5 – 9 op een avond. Er wordt maar een beeld gecreëerd dat we het allemaal zo druk hebben in de zorg. Op de huisartsenpost hebben we het rustig in ieder geval.
Student schreef op 20 januari 2021 om 10:21
“Waarom cafe Weltschmertz een kanaal voor complotdenkers noemen. Als je anders denkt, ben je dan gelijk een complotdenker?” Nee, maar het grootste gedeelte van de kijkers van dit kanaal gelooft in en verspreidt complottheorieën. Overigens worden die ook op het kanaal zelf verspreidt.
Bett heintzberger schreef op 20 januari 2021 om 15:25
Ik heb als acupuncturist en homeopaat in het afgelopen jaar honderden mensen voor dit virus in zeer korte tijd kunnen behandelen zodat ze niet in het ziekenhuis beland zijn .de eerstelijns gezondheidszorg verdient onze grootste aandacht hier moet onze prioriteit liggen middelen waar ik aan denk zijn kinine ivermicine, browns gas, het Chinese kruid lian qingwen, vele acupunctuur protocollen voor elk stadium en last no least energetische testen die binnen een paar seconden kunnen aantonen dat men besmet is en in welk stadium men verkeert. Heel veel van deze mogelijkheden behoren tot zelfmedicatie
Christopher schreef op 20 januari 2021 om 22:50
“Nee, maar het grootste gedeelte van de kijkers van dit kanaal gelooft in en verspreidt complottheorieën.”
Uit welk onderzoek blijkt dit? Als je geen onderzoek kunt noemen, maar het uitsluitend je eigen perceptie is, kun je beter niet zo stellig zijn. Je verspreid dan namelijk zelf nepnieuws.
John schreef op 21 januari 2021 om 08:35
Café Weltschmertz (CW) is ook wat betreft de hele corona crisis voor mij een bron van informatie.
Informatie die ik van bv de nos niet krijg. Zijn er andere ideeën over de coronacrisis ?
Andere perspectieven ? Terzake deskundigen met andere opvattingen ?
Jazeker, maar die komen niet aan bod bij bv de nos en dat al bijna een jaar lang.
En dan ben ik blij met zoiets als CW.
CW bezoek ik al vanaf ver voor corona, ook andere zaken komen daar
aan bod en er zijn interessante perspectieven te horen.
Als ik graag iets meer wil weten over virussen in het algemeen
dan geeft bv de nos niet thuis, al een jaar lang.
Nou, dan kijk ik toch naar een college van Pierre Capel op CW.
Oei, en nou ben ik een complot denker, omdat ik graag meer wil
weten dan wat bv de nos ons voorschotelt.
CW gaat over veel meer dan alleen corona en is een uitstekend
alternatief voor mensen die meer willen weten dan kennelijk is
toegestaan door organisaties als de nos.
En niet alleen wat betreft corona.
Heintzberger schreef op 21 januari 2021 om 09:56
de corona pandemie demonstreert in feite het faillissement van ons zorgstelsel. We zijn niet in staat om een virus te bestrijden. Rest ons een lock down en een vaccinatie? Helaas een virus dam je niet zo maar in. In elke uitgeademde lucht is hij aanwezig. Er volgen altijd weer nieuwe golven. Dan vanaf nu eeuwig in een lock down? We zullen het van de andere kant moeten aanpakken: zorg dat je afweersysteem optimaal werkt. dan heb je ook geen vaccin nodig. Op den duur zijn vaccins ook geen oplossing. Het is een pure symptoom bestrijding. De verdediging moet van binnen uit komen. Het gaat om natuurlijke voedingstoffen waar nog “leven ” inzit. de zogenaamde biofotonen. Ook kunstlicht en kunstmest is levenloos. Direct eten van het veld of van de boom, zoals elke beest dat doet. “Levenloze” medicijnen hebben alleen maar bijwerkingen en geven hoogstens uitstel. Uiteindelijk kom je de tol te betalen: je afweersysteem functioneert niet meer. En dan moet iedereen in een lockdown, omdat jij je gezondheid hebt verwaarloosd? Kijk eens in een supermarkt hoeveel troep daar ligt en dan maar verwachten dat alles goed blijft gaan? Met onze moderne levensstijl moest deze pandemie gewoon een keer gebeuren.
student schreef op 21 januari 2021 om 15:05
wijze woorden
Gijs schreef op 21 januari 2021 om 20:06
amen
roeland schreef op 21 januari 2021 om 23:35
Dankjewel Stan van Pelt en Rene ten Bosch voor dit interview en het heldere geluid van nuchterheid èn empathie. In een angstpandemie een verfrissend geluid. Ieder speelt zn rol in deze pandemie, zo ook de overheid, de virologen, de zorgers ieder vanuit eigen visie en belang. Ik vertrouw erop dat als we elkaar blijven respecteren in onze verschillende visies, hierin kort bij onszelf blijven en niet de overheid, noch een ander, maar op ons eigen gevoel blijven koersen dat we hierdoor soepel doorheen kunnen bewegen.
Er is immers altijd een grotere context gaande in elk van ons waarin de kracht van angst verdampt door het licht van bewustzijn.
Ellen schreef op 24 januari 2021 om 00:25
Ja hoor, Mensen die kritiek hebben op de huidige situatie worden complotdenkers genoemd in dit artikel. Café Weltschmerz: complotdenkers. Hoezo complot??? Alle mensen die iets van kritiek hebben of een andere kijk op dingen hebben worden direct onder de noemer complotdenker ondergebracht. Alsof je wilt zeggen: jij bent complotdenker, dus jij zegt gekke dingen, dus alles wat jij zegt kan ik niet serieus nemen. Lekker kort door de bocht, dan hoeft je brein ook niet verder te denken.
Henri Pepels schreef op 24 januari 2021 om 10:41
Ik blijf me erover verbazen hoe weinig kritische geluiden er uit de wereld van wetenschap en het medische gilde komen. Helsloot is een uitzondering. Hij, ten Bosch en dat handjevol anderen – waarvan een deel in CW en bij Pasquino te gast is geweest – doen dat wat ik vanaf maart 2020 probeer te doen: de kwestie in een redelijk perspectief krijgen. Met Helsloot heb ik in april al gezien dat de reacties van overheden compleet ontsporen.
Voor wie op zoek is naar meer munitie, kijk ook eens naar het YT kanaal van de Ier Ivor Cummings; hij doet zijn best aan de hand van data-analyses de onzinnigheden van lockdowns en andere maatregelen inzichtelijk te maken. een andere goede bron voor een weloverwogen tegengeluid is inmiddels https://artsencollectief.nl/.
Iets van hoop gloort door in het recente vonnis van de rechtbank in Weimar, die gehakt maakt van de rechtmatigheid van de maatregelen en met zoveel woorden stelt dat de lockdowns een “katastrophale Fehlentscheidung” van de politiek zijn. Het vonnis getuigt van een intense frustratie van de betreffende rechter over de gang van zaken; het zal wel weer herroepen worden, maar wellicht ook bijdragen aan de druk om maatregelen nu eens daadwerkelijk te onderbouwen, de proportionaliteit in de afwegingen werkelijk af te wegen en burgerrechten serieus te nemen.
Het afgelopen jaar is een dramatisch jaar geweest; niet zozeer vanwege de ‘oversterfte’ -definieer die eerst maar eens helder en duidelijk, net als je andere cijfers (zie ook het interview met Desmet bij de Nieuwe Wereld) – maar vanwegen het nagenoeg volledig wegvallen van checks and balances in de rechterlijke macht en de nationale media.
Het framen van een platform als CW als complotdenken is een schande. Het heeft mij, net als anderen zolas ik hier lees, wel degelijk geholpen bij de plicht waartoe we allemaal zijn geroepen: deze kwestie in een redelijk perspectief plaatsen, waarbij alle belangen hun plaats en gewicht krijgen.