Als ik mijn agenda van de komende week bekijk, krijg ik pijn in mijn buik. Waarom heb ik dat radio-optreden op woensdag toegezegd? Wanneer kan ik de Sustainable Finance Lab bijeenkomst van vrijdagmiddag voorbereiden als ik er donderdagavond ook één heb? Waarom heb ik ermee ingestemd om op zondag in De Rode Hoed te spreken? En intussen gaan mijn colleges ook gewoon door, heb ik buluitreikingen voor te zitten en wacht een tijdschrift op een artikel van me. Toen ik een tijd geleden voor de optredens werd gevraagd, leek het me nog een geweldig voorrecht om hier tijd voor vrij te mogen maken. Nu het bijna zover is, heb ik pas oog voor de andere dingen die ik met mijn tijd zou kunnen doen. Waar ik hiermee last van heb is zogenaamde ‘hyperbolische verdiscontering.’ Dat wil zeggen, ik maak vandaag keuzes met betrekking tot de toekomst die mijn toekomstige zelf liever niet zou maken. Deze dynamische inconsistentie wordt veroorzaakt door het feit dat ik de waarde van mijn toekomstige tijd op dit moment niet goed inschat. En ik ben niet de enige die hier last van heeft. Geef mensen een keuze tussen €50 nu en €100 een jaar van nu, dan zullen veel mensen kiezen voor €50 nu. Geef mensen een keuze tussen €50 over vijf jaar en €100 over zes jaar, dan zal bijna iedereen kiezen voor €100 over zes jaar. In beide gevallen gaat het evenwel om dezelfde keuze, alleen is de ene dichterbij dan de andere. Gevolgen van ‘hyperbolic discounting’ zijn dat we, bijvoorbeeld, te weinig sparen voor ons pensioen, te veel lenen op creditcards en last hebben van uitstelgedrag. Gelukkig zijn er manieren om onszelf te beschermen tegen ons gebrek aan zelfbeheersing. Een voorbeeld is het SMarT pensioenplan. Hierin leggen werknemers zich vast om een extra bedrag van toekomstige loonstijgingen voor hun pensioen te reserveren. Afmelden is mogelijk, ingelegd geld terugvorderen niet. Het gevolg van een experiment hiermee in de Verenigde Staten was een toename van de gemiddelde pensioenbijdrage van ongeveer drie naar zo’n dertien procent. Ik ben zelf dan ook op zoek naar SMarT agendaplanning. Alleen ben ik daar nu even te druk voor.  

Lees alle columns van Geert Rutten