Soms vraag ik me wel eens af of het wishful thinking is van mij, dat doemdenken over de levensvatbaarheid op de (middel)lange termijn van het kabinet-Rutte II. Zou natuurlijk kunnen. Kabinetscrises en verkiezingen zijn vele malen spectaculairder dan business as usual en enige sensatiezucht is mij ook niet vreemd. Daar komt nog bij dat sinds het op de valreep verscheiden van het kabinet-Kok II geen enkele coalitie de rit heeft uitgezeten, en hoppa, de prognose is daar. Maar eigenlijk geloof ik niet dat het puur wensdenken is. Een minderheidskabinet is namelijk bijna net zo interessant als een kabinetscrisis, omdat het in bijna permanente staat van crisis verkeert. Dat zagen we al bij Rutte I, een regulier minderheidskabinet – maar we zien het nog veel sterker bij de huidige coalitie, die er vanuit ging een meerderheidscoalitie te zijn. Toen het besef er volop in donderde dat er toch echt een essentiële meerderheid in de Eerste Kamer ontbreekt, sloeg de paniek toe. En dus begon het gezeur over de senaat, die zich een rol zou aanmeten die niet past, namelijk een politieke. De Eerste Kamer zou een reflectiekamer zijn, die zich enkel mag bezighouden met de kwaliteit van wetgeving. Wat een onzin! Alsof ‘de kwaliteit van wetgeving’ geen politieke beoordeling inhoudt. En nergens, maar dan ook nergens in de Grondwet staat dat de Eerste Kamer niet politiek is of mag zijn. Staatsrechtelijk mag de senaat doen wat zij wil. En dus heeft het kabinet een probleem – zeker nu, bij de begrotingsvoorbereiding. Schaken is altijd al lastig, maar als het op vier borden tegelijk moet, valt het helemaal niet mee. Niet alleen moet een meerderheid in de Tweede Kamer voor ieder voorstel behouden blijven (bord 1), er moet er ook nog eentje in de Eerste Kamer worden bij gezocht in steeds wisselende coalities (bord 2). Dan moet het ook nog eens passen in een sociaal akkoord met werkgevers en werknemers (bord 3) en als klap op de vuurpijl voldoen aan de Europese begrotingsnormen (bord 4). Vier schaakborden; vier potentiële valkuilen. Voor mijn doemdenken heb ik niet eens wishful thinking nodig!

Lees alle columns van Tom de Wit