Anatomen en andere mensen die werkzaam zijn op afdelingen die te maken met lichaamsdonatie ten behoeve van de wetenschap, stellen zelf na hun dood hun lichaam liever niet ter beschikking aan de wetenschap. Dat blijkt uit onderzoek van Sophie Bolt, junioronderzoeker aan de Radboud Universiteit. Ze publiceert erover in het vakblad Clinical Anatomy.

In Nederland neemt het aantal mensen dat na hun dood hun lichaam ter beschikking wil stellen aan de wetenschap de laatste jaren sterk toe. De lichamen worden gebruikt voor het onderwijs aan geneeskundestudenten en aan specialisten. Sophie Bolt houdt zich als cultureel antropologe bezig met deze vorm van alternatieve lijkbezorging en was benieuwd naar de motivatie van anatomen zélf om wel of geen lichaamsdonor te zijn.

 

Collega’s niet aan willen doen
Net als iedereen die overweegt zijn of haar lichaam na te laten ‘aan de wetenschap’, geldt voor hen de vraag: wat vinden mijn nabestaanden ervan? Bolt: ‘Lichaamsdonatie heeft andere gevolgen voor de nabestaanden dan orgaandonatie. Bij orgaandonatie krijgen de nabestaanden het lichaam terug, terwijl bij lichaamsdonatie binnen 24 uur afscheid genomen moet worden en het lichaam niet meer terug wordt gegeven.’
Daarnaast geldt voor anatomen een ander bezwaar: ‘Het is zo’n kleine wereld van mensen die werkzaam zijn in de anatomie, dat ze het hun collega’s niet aan willen doen om bij hen op de snijtafel te liggen.’

Helft wil wel organen doneren
Anatomen zijn wel meer dan gemiddeld bereid om hun organen af te staan: de helft van de ondervraagden stond geregistreerd als orgaandonor (en wil ook doneren). Het landelijke gemiddelde ligt lager: volgens de Rijksoverheid staan 5,5 miljoen mensen geregistreerd van wie 3,1 miljoen (ruim 18 procent) wil doneren; de overige 2,4 miljoen laat de beslissing aan een ander over of wil niet.

Stop op inschrijving
Overigens zijn er momenteel voldoende lichaamsdonoren beschikbaar in Nederland. Eind juni maakte het UMC St Radboud bekend voorlopig geen nieuwe inschrijvingen te accepteren. Het anatomisch instituut houdt een grens van 1500 geregistreerden aan; dat zijn er genoeg om aan de vraag naar 60 tot 80 lichamen per jaar te voldoen. Nieuwe aanmeldingen worden doorverwezen naar anatomische instituten elders in het land. /Anja van Kessel