Gaat het over de economische crisis, dan komen vooral economen aan het woord. Politicologen laten te weinig hun licht schijnen over de dieperliggende, fundamentele oorzaken van de crisis, vindt politicologe/ politiek econoom Angela Wigger van de Radboud Universiteit.

‘Politicologen kijken naar grote, achterliggende ontwikkelingen in het samenspel van staten en markten. Hoe liggen de machtsverhoudingen? Wie profiteert? Wie verliest?’

Daarmee doelt Wigger niet op details als: is Merkel de baas of Sarkozy, maar: zetten de regeringen de toon of de financiële sector? ‘Wat me opvalt aan de resultaten van de laatste eurotop, is dat de financiële sector wederom gered wordt. Drie jaar geleden hebben nationale overheden in heel Europa massaal staatssteun aan banken verleend. Nu zijn diezelfde overheden aan het onderhandelen met diezelfde banken over wat zij Griekenland willen kwijtschelden en hoe veel ze daarvan vervolgens vergoed krijgen uit het noodfonds.’

‘De schuldeisers worden dus gered, en daarvoor is nog veel meer geld nodig. Om dat bij elkaar te krijgen, moeten Griekenland, Italië, Spanje en andere landen onder het juk van de EU-IMF-tandem ingrijpend gaan bezuinigen en belastingen verhogen. Dat gaat een kettingreactie teweeg brengen die desastreus is voor burgers, voor hun werkgelegenheid.’
Wie profiteert, wie verliest? ‘Er worden steeds oplossingen bedacht die de financiële sector niet slecht uitkomen en die de belastingbetaler duur komen te staan.’
Het behoud van het kapitalistisch systeem, dat is het ‘grote verhaal’ achter alle reacties op de economische crisis. ‘Hoe de economie is ingericht, dat is altijd gebaseerd op ideologische veronderstellingen. Daar zouden politicologen vaker op mogen wijzen. De economie is te belangrijk om aan economen over te laten.’

Hoe moet het dan wel? ‘We moeten nadenken over alternatieve vormen van productie. Neem de Club van Rome, die begin jaren zeventig aandacht vroeg voor de ecologische crisis en pleitte voor grenzen aan de groei. Dat zou ook nu een goede boodschap zijn. Het kapitalistisch systeem gaat uit van voortdurende groei, maar misschien moeten we concluderen: de grens is bereikt. Laten we stoppen met symptoombestrijding en liever een visie op krimp ontwikkelen. Een systeem waarbij burgers niet alleen consumenten zijn, waarbij groei niet het hoogste doel is, waarbij meer uitgegaan wordt van de vraag: “wat is er nodig” dan “hoe kunnen we zo veel mogelijk winst maken”.’

Angela Wigger schreef voor het politiek-wetenschappelijke tijdschrift Res Publica een artikel getiteld ‘Crisis in Europa! Maar waar zijn depoliticologen?’ Het tijdschrift vroeg een aantal vooraanstaande politicologen uit Nederland en België om een reactie. Wiggers artikel plus de reacties verschijnen in januari 2012.