De onderzoekscommissie Deetman presenteerde vanochtend het eindrapport van hun onderzoek naar seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke kerk. Na de middag betuigde de kerk bij monde van aartsbisschop Wim Eijk spijt. ‘Ze konden ook niets anders.’

Theoloog en kerkhistoricus Peter Nissen – als hoogleraar cultuurgeschiedenis van de religiositeit aan de universiteit verbonden – volgt de kwestie nauwgezet. Hij gaf er dinsdag nog een lezing over binnen het Soeterbeeck-programma. De verklaring van de bisschoppen en bestuurders van de kerk in Nederland neemt Nissen aan voor wat het is. ‘Het is een korte verklaring, waarin wordt aangegeven dat de kerk zich schaamt voor zowel het feit dat het misbruik voorkwam, als de wijze waarop de gezagsdragers met de kwestie zijn omgegaan’, zegt hij.

Spijt
Het is goed dat er spijt is betuigd, aldus Nissen, maar ‘ze konden ook niets anders. De kerk heeft altijd de indruk gewekt er niets van te hebben geweten. Dat is met het rapport, waarin spijkerhard wordt vastgesteld dat het probleem al lang bekend was niet meer vol te houden.’ Zelfs deze spijtbetuiging bevestigt het beeld van een kerk die pas handelt zodra er druk op staat.

Erkenning
Nissen: ‘De kerk heeft tot op heden vooral achter de actualiteit aangehobbeld. Het is zaak dat de kerk nu met de slachtoffers persoonlijk in gesprek gaat. Ik heb slachtoffers gesproken: de erkenning dat wat hen is overkomen serieus wordt genomen, dat is voor de slachtoffers het allerbelangrijkste.’

Straf
Daarbij mogen de daders en degenen die de andere kant opkeken, ook wanneer de kwestie is verjaard, niet aan hun straf ontkomen. Kan dat strafrechtelijk niet, dan moet de kerk zelf een punt maken, aldus Nissen. ‘Een man van wie bekend is dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan seksueel misbruik draagt nu nog wekelijks de mis op. Hoewel de zaak is verjaard, is dat naar de slachtoffers niet te verklaren.’

Niets dan lof
Over het rapport van de onderzoekscommissie is Nissen wel zeer positief. ‘Zij hebben in grote degelijkheid en onafhankelijkheid gewerkt en heel goed werk geleverd, niets dan lof.’ Toch zou het goed zijn als er nog vervolgonderzoek kwam.

Vervolg
De commissie Deetman heeft zich gefocust op seksueel misbruik van minderjarigen, volwassen slachtoffers of slachtoffers die niet seksueel maar fysiek of geestelijk zijn mishandeld, vallen ietwat buiten de boot. ‘Dat is begrijpelijk, het was niet de opdracht waarmee ze zijn weggestuurd, maar het zou goed zijn dat ook hier aandacht voor komt.’ / Mark Merks