Op 2 maart vinden de Provinciale Staten-verkiezingen plaats. Maar de provincie, doet die er nog wel toe? Nee, stelt Michiel de Vries, hoogleraar Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen onomwonden: ‘De provincies doen niets wat niet door gemeentes, het rijk of andere instanties gedaan kan worden.’

Van De Vries mag de bestuurslaag worden afgeschaft. Dat zou ook nog eens een hoop geld schelen: ‘Het budget van de provincies is de afgelopen jaren opgelopen tot 8,3 miljard per jaar in totaal. En ze zijn door de verkoop van aandelen in energiemaatschappijen ook nog eens schatrijk geworden: er zit zo’n 13 miljard aan kapitaal. Alles bij elkaar bijna voldoende om de bezuinigingen op de rijksbegroting overbodig te maken.’
De taken van de provincies zijn de afgelopen jaren teruggebracht tot natuurbeheer, infrastructuur, controle op gemeentes, controle op waterschappen. ‘En ook dat kan of door het rijk of door inspecties of agentschappen worden geregeld.’ Zelf vinden de provincies dat ze een regiefunctie vervullen bij bovengemeentelijke problemen, een bemiddelende functie ook tussen rijk en gemeentes. ‘Maar Nederland is een klein land, zo’n tussenlaag is overbodig. Zeker nu gemeentes na herindelingen alleen maar groter worden.’

Te klein, te groot
‘Groot gelijk.’ Peter van der Heiden, politicoloog aan de Radboud Universiteit, is het met De Vries eens. Taken die de provincie op zich neemt zouden efficiënter gaan als andere instanties het op zich nemen. Het welzijnsbeleid is bijvoorbeeld veel te klein om door de provincie te worden geregeld, terwijl het wegenbeheer veel te groot is.
Maar het ligt ook aan het Gelderse saamhorigheidsgevoel. Of eerder aan het gebrek daaraan. Provincies verlenen inwoners provinciale identiteit, waar wij in Gelderland niets aan hebben. Met grote tegenstellingen tussen regio’s als de Achterhoek en de Veluwe is Gelderland geen samenhangende provincie. ‘De Gelderse identiteit bestaat niet’. 

Te ver
Leo Meerts, hoogleraar Molecular en Biophysics bij FNWI en tweede kandidaat op de 50pluslijst voor de Provinciale Staten, zegt dat men voorlopig niet moet uitgaan van een afschaffing van de tussenlaag. Wel moet de verdeling van de taken tussen regio’s en steden goed op elkaar worden afgestemd. ‘Provincies moeten zich niet met sociale voorzieningen binnen de gemeentes bemoeien. Maar Den Haag is te ver weg om zaken als bereikbaarheid naartoe te schuiven. Er is altijd iemand anders die het kan doen, maar belangrijker is hoe je het doet.’