Onderzoek naar verbindingen tussen hersengebieden bij apen vormt een onmisbare bron van kennis om hersenscans bij mensen te interpreteren. Om onnodige herhalingen van experimenten met apen te voorkomen, moeten de resultaten die er zijn, optimaal gebruikt worden. Nijmeegs literatuuronderzoek bracht het apenbrein letterlijk in kaart. NeuroImage publiceerde deze week het resultaat.

Hersenscans hebben een veel te grote resolutie om het detailniveau van de verbindingen in de hersenen te bekijken en te begrijpen. Om goed te kijken is invasief onderzoek nodig – onderzoek ín de hersenen – bijvoorbeeld bij resusapen. Dergelijk onderzoek kan maar beperkt worden ingezet – en de spaarzame, kostbare resultaten die er zijn moeten zo goed mogelijk gebruikt worden. Dat kan nu door gegevens uit 459 beschikbare studies naar verbindingen in de hersenen van resusapen te projecteren op een gestandaardiseerd brein.

Verschillen
Dat was nog niet zo makkelijk – want elke onderzoeker gebruikt andere plaatsaanduidingen. Er is geen Greenwich-meridiaan getrokken in het apenbrein. Bovendien veranderen inzichten over de grenzen van functionele gebieden in de loop van de tijd, legt neuro-informaticus Rembrandt Bakker uit. Hij is verbonden aan het Donders Instituut, het herseninstituut van de Radboud Universiteit. ‘Daarbij moet je bedenken dat er veel verschillen zijn in hoe de hersenen per individu gevouwen zijn. Bij een muis of een rat is dat tamelijk uniform, maar hoe hoger ontwikkeld de diersoort, hoe meer verschillen er zijn.’

Bedradingsschema
‘Elke individuele studie kijkt bovendien maar naar twee of drie gebiedjes en de verbindingen daartussen. Wij hebben al die gegevens in een database gestopt. Met dat project is professor Rolf Kötter begonnen, die helaas veel te vroeg is overlede [bw] n. Maar met dit resultaat zetten we een belangrijke stap in wat hij voor ogen had: het bedradingsschema van het apenbrein.’
De atlas laat ook zien hoe de connecties tussen de gebieden van de apenhersenen te vergelijken zijn met het mensenbrein. Want daar is het allemaal om begonnen. / Iris Roggema