Voormalig premier Dries van Agt uitte vanmiddag zijn verbazing over de studenten en docenten die te weinig afstand nemen van de bezettingspolitiek van Israel. ‘Op basis van alle feiten die beschikbaar zijn, kán ik niet anders dan kritiek uiten op het gedrag van de staat Israel.’ Van Agt was op de campus op uitnodiging van politicologenvereniging Ismus, in het kader van de ‘grote namen-colleges’ die de vereniging regelmatig organiseert.

Zo’n honderd studenten – en niet één medewerker – waren verzameld in een collegezaal van de bètafaculteit om naar het verhaal te luisteren van voormalig premier Dries van Agt. Van Agt geniet faam als leider van drie kabinetten, diverse ministersposten en als diplomaat in Japan. De nu 80-jarige Van Agt is bezig aan ‘de laatste missie’ van zijn leven: aandacht krijgen voor het onrecht jegens de Palestijnen door de staat Israel.

Vooraf fluisterde de organisatie Van Agt in hoe menig student en onderzoeker van de universiteit over de Palestijnse kwestie denkt. ‘Wat hoor ik nu?’, brieste Van Agt bij aanvang van het college. ‘Er zijn hier docenten die het woord “bezette gebieden” niet in de mond willen nemen en alleen spreken van “betwiste gebieden”. Als zúlke docenten bezig zijn jullie op te leiden, dan…’ De steeds bozer wordende Van Agt onderbrak zichzelf. ‘Ik zal de zin maar niet afmaken.’ Natuurlijk kwam van een van de studenten de vraag waarom hij op het toppunt van zijn macht – tijdens de drie naar hem genoemde kabinetten tussen 1977 en 1982 – de Palestijnse zaak geen enkele aandacht gaf. ‘Die vraag komt altijd’, aldus de voormalig premier. ‘Ik was toen in deze kwestie net zo’n onnozelaar als bijna iedereen: we dachten allemaal dat acties van Israel niet anders dan welgedaan kunnen zijn. Ik dacht er eigenlijk niet over na. Maar ik heb mijn draai gemaakt.’

Van Agt zal over zijn draai al vaak hebben verteld, maar het klonk vanmiddag alsof hij er voor de eerste keer getuigenis van aflegde. Het gehoor zat aan zijn lippen gekluisterd toen hij vertelde over de slachting binnen twee vluchtelingenkampen, in september 1982 nabij Beiroet. Hij heeft toen als minister van Buitenlandse Zaken ‘peentjes gezweet’ in het debat hierover met de Tweede Kamer. Later, op een pelgrimage naar Bethlehem, vielen de laatste schellen van zijn ogen. Tóen vernam hij van de letterlijk hondse behandeling van de Palestijnse bevolking. Zijn tranen waren niet ver meer toen hij de anekdote uit de doeken deed.

Van Agt gaat door, hij moet wel. Een paar jaar terug richtte hij The Right Forum op. Hij is hierin eerste man van een gezelschap politici en academici dat zich inzet ‘voor een rechtvaardiger Midden-Oosten-beleid’. Na zeven kwartier kwam er een einde aan zijn college, dat nog uren had kunnen doorgaan. Hij citeerde ten slotte Desmond Tutu, die als voormalig bisschop in Zuid-Afrika het ‘juk van de onderdrukking’ van de Palestijnen vergeleek met het toenmalig onrecht van de zwarte bevolking. Van Agt: ‘Toen stond de wereld wél op van verontwaardiging, nu helaas niet.’ Nóg niet, zal van Agt hebben gedacht. Hij zal deze laatste missie van zijn leven ongetwijfeld tot een goed einde willen brengen. / Paul van den Broek     

Het volgende grote namen-college van Ismus is in juni, met Amerika-deskundige Maarten van Rossum