Het door de farmaceutische industrie gesponsorde geneesmiddelenonderzoek wordt ten onrechte negatief afgeschilderd, stelt prof. dr. Henk Jan Out in zijn oratie als hoogleraar farmaceutische Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, woensdag 19 januari.

‘De klinische studies voldoen tegenwoordig aan de hoogste kwaliteitseisen, ze worden geregistreerd op openbare trialregisters en de resultaten worden – ongeacht de uitkomst – gepubliceerd in medische tijdschriften.’  Industrie en universiteit moeten daarom niet tegenover elkaar worden geplaatst, maar juist samenwerken voor een optimaal resultaat. Daarom pleit Out voor farma én toga.

Negatief beeld is achterhaald
De suggestie dat de industrie anno 2011 ongewenste resultaten verzwijgt is niet terecht, stelt prof. dr. Henk Jan Out, Vice-President Clinical Research van MSD en bijzonder hoogleraar farmaceutische geneeskunde van de Radboud Universiteit in zijn oratie. Studies die dit negatieve beeld zouden aantonen, gaan over perioden toen de eis op volledige transparantie nog niet van kracht was. ‘De huidige verplichting tot registratie van studies en openbaarmaking van de resultaten ervan moet gezien worden als een goede ontwikkeling’, zegt Out.  ‘Ook het eisen van volledige transparantie over de rol van de auteurs en de sponsor in het kader van eventuele belangenconflicten heeft zonder meer een positief effect gehad. Er is geen twijfel over dat menig farmaceutisch bedrijf zich in het verleden schuldig heeft gemaakt aan selectief publiceren, maar dat is nu vrijwel onmogelijk geworden.’

Belangenconflicten
Out plaatst diverse kanttekeningen bij de vaak negatieve beeldvorming die de farmaceutische industrie ten deel valt. Zo is er volgens hem maar zelden aandacht voor de belangenconflicten die óók spelen in het academisch onderzoek en bij de medische tijdschriften.
Verder meent de hoogleraar dat er vaak ten onrechte onevenredig veel nadruk wordt gelegd op financiële banden als de ultieme vorm van belangenconflict. Out: ‘Als er financiële belangen spelen, moeten die natuurlijk transparant zijn. Maar een financieel belang leidt niet onvermijdelijk tot slecht onderzoek, net zo min als ‘onafhankelijk’ universitair onderzoek tot goed onderzoek leidt.’

Farma en toga
Out pleit in zijn oratie uiteindelijk voor meer samenwerking tussen universiteit en industrie, met onderling begrip voor elkaars uitgangspunten, zodat gezamenlijk nieuwe geneesmiddelen kunnen worden ontdekt en ontwikkeld. Excessieve fixatie op financiële belangenverstrengeling werkt daarbij averechts en gaat voorbij aan het gegeven dat ook onafhankelijke wetenschappers niet vrij zijn van secundaire belangen. Innovatie van geneesmiddelen komt volgens hem het best tot ontwikkeling wanneer farma en toga goed met elkaar leren samenwerken.

Prof. dr. H.J. (Henk Jan) Out is bijzonder hoogleraar Farmaceutische geneeskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het betreft een bijzondere leeropdracht vanwege de Saal van Zwanenbergstichting. De heer Out zal voor een dag in de week werkzaam zijn binnen het Nijmegen Institute for Evidence-Based Practice. 

Titel van de oratie: “….., diens woord men spreekt”? De financieringsbron als kwaliteitskenmerk van klinisch geneesmiddelenonderzoek.

Zie ook het persbericht