Gezondheid is niet alleen het domein van de geneeskunde, maar raakt ook aan maatschappelijke, economische en ethische onderwerpen. Een nieuwe opleiding brengt al deze thema’s samen in één master, Healthcare Humanities.

Hoe krijg je de vaccinatiegraad weer omhoog? ‘Daarvoor moet je met zoveel zaken rekening houden’, zegt Gert Olthuis. ‘Religie, lichamelijke integriteit, wantrouwen jegens de overheid, maar ook wat je van mensen mag verwachten qua onderlinge solidariteit, en hoe je hierover communiceert.’ Het zijn precies dit soort thema’s die centraal staan in de nieuwe Master Healthcare Humanities die komend collegejaar van start gaat.

De eenjarige Nederlandstalige opleiding is uniek voor Nijmegen, vertellen coördinatoren Olthuis (Radboudumc) en Wyke Stommel (Letteren). Die is namelijk een samenwerking tussen de faculteit Medische Wetenschappen, Letteren en Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen.

‘Tijdens de coronapandemie raakte het sociaal-maatschappelijke perspectief ondergesneeuwd’

Door de multidisciplinaire aanpak leren studenten op een andere manier over gezondheid nadenken dan alleen vanuit medisch perspectief, vertelt Stommel. ‘Daar is in Nijmegen nog geen studie voor.’ Geneeskunde en biomedische wetenschappen bestaan natuurlijk al wel, zegt Olthuis, maar dat zijn vooral praktisch ingestelde opleidingen. ‘Wij zijn echt discipline-overstijgend.’

‘Bij Healthcare Humanities komen ook zaken als filosofie, ethiek en zelfs geschiedenis aan bod’, gaat Olthuis verder. ‘Welke rol speelt gezondheid in de samenleving? Wanneer beschouw je iemand als ziek? En hoe verandert dat in deze digitale tijd met gezondheidsapps?’

Coronapandemie

Dat de maatschappij mensen met deze vaardigheden hard kan gebruiken, bleek bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie. Toen raakte het sociaal-maatschappelijke perspectief – bijvoorbeeld over de gevolgen van de schoolsluitingen – ondergesneeuwd ten opzichte van de medische blik. Dat kwam omdat het Outbreak Management Team, de belangrijkste regeringsadviseur voor de coronamaatregelen, vooral uit medici en epidemiologen bestond.

Studenten van de nieuwe opleiding zouden de ideale bruggenbouwers zijn geweest om deze perspectieven bij elkaar te brengen, zegt Olthuis. ‘Ze hebben straks de juiste interdisciplinaire bagage om overheden en andere organisaties te helpen bij dit soort grote, maar ook kleinere thema’s. Denk aan de Gezondheidsraad, het RIVM of de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving.’

‘Studenten met een hbo-opleiding kunnen instromen zonder pre-master’

Of aan lokale organisaties die werken op het snijvlak van zorg en maatschappij, voegt Stommel toe. ‘Zoals gemeentes en GGD’s. Hoe organiseer je langdurige zorg als lokale overheid, bijvoorbeeld? Om die aansluiting op de praktijk zo goed mogelijk te maken, hebben we ook een speciale adviescommissie met afgevaardigden uit het werkveld.’

Alle bachelors

Studenten zijn met elke bachelor-vooropleiding welkom bij de nieuwe opleiding, er zijn geen ingangseisen. Olthuis: ‘We hopen zoveel mogelijk verschillende studenten te trekken. Dus bijvoorbeeld ook economiestudenten zijn welkom, want economie is ook relevant voor hoe bijvoorbeeld ons zorgstelsel in elkaar zit. Dat onderwerp staat ook centraal in de eerste cursus.’ Studenten met een hbo-opleiding kunnen ook instromen, zonder pre-master. Wel zijn er speciale matchingsdagen om te kijken of een student en de opleiding goed bij elkaar passen.

De studie zelf bestaat uit inhoudelijke vakken en een afsluitende scriptie. Stommel: ‘Voor een stage hadden we geen ruimte, een jaar is maar beperkt.’ De cursussen worden zo veel mogelijk gegeven op de betrokken faculteiten zelf, vult ze aan, om het interdisciplinaire karakter te benadrukken. ‘Studenten van andere masteropleidingen kunnen daarbij overigens ook aanschuiven, als keuzevak.’

Healthcare Humanities mikt op een instroom van veertig studenten. Best veel, voor een nieuwe masteropleiding, maar ook noodzakelijk om het financiële plaatje rond te krijgen in tijden van universitaire bezuinigingen. Wel krijgt de opleiding nog een speciaal ondersteuningsbudget vanuit het college van bestuur, zegt Stommel, ‘omdat de master naadloos aansluit bij de missie en strategie van de universiteit.’