De sociale wetenschappers hebben het niet makkelijk. Ze krijgen minder prijzen en subsidies dan de bèta’s. Hun tijdschriften zijn niet zo gerenommeerd. En het blijkt een hele klus om de kwaliteit van het onderzoek te bepalen.  

Wetenschapsorganisatie KNAW publiceerde onlangs een advies met handvatten voor de beoordeling van sociaalwetenschappelijk onderzoek. Dat was hard nodig, vond de organisatie, omdat de kwaliteit van dat  onderzoek niet zo makkelijk is vast te stellen. Als iemand iets kan zeggen over de ontwikkelingen in de Nijmeegse sociale wetenschappen, is het Fred Wester. Wester was veertig jaar aan de sociale faculteit verbonden, tot 2003 als docent kwalitatieve methoden van onderzoek, daarna  als hoogleraar communicatiewetenschap. Op 18 april neemt hij afscheid. Wester kan zich vinden in de beweegredenen van de KNAW om het rapport te maken: een gebrek aan duidelijke richtlijnen om de kwaliteit van het onderzoek te beoordelen. Wester zit in de landelijke commissies (van NWO) die de aanvraag van subsidies van sociale wetenschappers moeten beoordelen. Een lastige klus, blijkt. ‘De sociale wetenschappen vormen zo’n grote range. Je kunt de vakgebieden nauwelijks met elkaar vergelijken. Je hebt sociaal geografen die rekenmodellen maken waarmee ze voorspellingen doen, je hebt antropologen die doorgaans op pad gaan om een cultuur te verkennen, je hebt psychologen die MRI-scans maken. De methoden van onderzoek verschillen enorm van elkaar.’ Nog zoiets: de natuur- en medische wetenschappen hebben veel meer een duidelijke ordening in tijdschriften met Nature, Science en The Lancet voorop. In sommige sociale wetenschappen heb je niet eens A-tijdschriften. ‘Wij moeten in B-tijdschriften publiceren, en dus veel meer publiceren om aan onze punten te komen.’ Vandaar dus de behoefte aan kwaliteitscriteria. Maar dát ze zijn opgesteld is ook ingegeven door een gebrek aan geld, vermoedt Wester. ‘Er is minder geld te verdelen. Dat maakt dat er kritischer wordt gekeken.’ Groepen die weinig kans hebben om tot de top te behoren en die niet regelmatig geld binnenhalen, zouden eigenlijk een eigen traject moeten hebben, vindt hij. Maar zo werkt het niet. ‘Toen ze mijn opvolger gingen zoeken, zochten ze ook iemand die al bewezen had subsidies binnen te kunnen halen.’ Wat dat betreft valt zijn vertrek hem niet heel zwaar. ‘Ik vind het een heilloze weg. In steeds meer disciplines wordt bijna geen onderzoek meer gedaan, omdat ze geen subsidies binnenhalen. Terwijl er wèl veel studenten zijn die het vak willen volgen.’ / Martine Zuidweg Fred Wester neemt op 18 april afscheid met een college over Nijmeegs onderzoek naar  het brongebruik van journalisten.