De hersenen van de mens geven langzamerhand steeds meer geheimen prijs. En dat biedt mogelijkheden. In aanloop naar Breinfest bespreekt Vox met hoogleraar kunstmatige intelligentie en cognitiewetenschap Peter Desain de drie vruchtbare akkers van de neurowetenschap; nu nog in onderzoek, over vijf jaar echt nuttig.

1. Brain Computer Interface Een locked-in patiënt is geheel verlamd en kan zich niet bewegen. Maar dat wil niet zeggen dat de hersenen niet werken. Met brain computer interface wordt de patiënt – simpel gezegd – aangesloten op de computer om vervolgens de hersenactiviteit te meten. ‘Het is nu al mogelijk om aan de hand van de gemeten activiteit in de hersenen een toetsenbord aan te sturen om een e-mail te schrijven. In de toekomst kunnen we misschien directer bepalen welk woord iemand wil communiceren. Stel: jij kan niet spreken maar wil me vertellen over je kanariepiet. Ik laat jou vervolgens woorden zien die al dan niet geassocieerd kunnen zijn met een kanarie. We kunnen dan zien dat jouw hersenen bij ‘vogel’, ‘geel’ en ‘kooi’ een bepaald signaal geven, en bij andere, zoals ‘auto’ of ‘blauw’ niet. Langzamerhand kunnen we dan inzoomen op het woord dat je in je hoofd nam. Gedachten lezen kun je het niet noemen, maar het geeft heel nieuwe mogelijkheden.’ 2. Neurostimulatie Neurostimulatie werkt net andersom. Het is dan niet het brein dat een computer bestuurt, maar de computer die de hersenen rechtstreeks een prikkel geeft. ‘Met elektrodes diep in het brein wordt dit nu al met succes toegepast bij Parkinsonpatiënten, waardoor ze minder trillen – al moet de lastige plaatsing van de elektrodes wel precies kloppen. In de toekomst worden de mogelijkheden breder, waarbij ook van buiten de schedel met magnetische pulsen of met zwakke stroompjes gestimuleerd wordt. Dit gaat wellicht mogelijkheden bieden bij training of revalidatie, zodat dat allemaal wat sneller kan gaan.’ 3. Neurofeedback Neurofeedback is een pure vorm van braintraining, waarbij een aspect van hersensignalen gemeten wordt. Dat krijgt de patiënt rechtstreeks te zien. ‘Vreemd genoeg blijkt het dan soms mogelijk die activiteit te leren beheersen en aan te passen. In de toekomst wordt het mogelijk dit soort methodes in te zetten voor trainingen, zoals het aanleren van klanken in een vreemde taal. Op het moment dat de hersenen het verschil tussen klanken goed verwerken wordt de gebruiker ‘beloond’ met bijvoorbeeld een scherper beeld op zijn scherm. Door hersenactiviteit zo te gebruiken, kan je een moeilijk klankonderscheid sneller leren, en zo de taal sneller onder de knie krijgen.’ / Tim van Ham Breinfest is 19 maart vanaf 20.00 uur in de Lindenberg. Er zijn lezingen over deze onderwerpen en demonstraties. Aanmelden kan via [email protected].