Hoogleraar accounting Ed Vosselman sprak gisteren de Buytendijklezing uit over het in zijn ogen doorgeschoten managementdenken in het hoger onderwijs. Dat managementdenken leidt volgens hem tot ijdelheid, opportunisme en angsthazerij. De zaal, vol met Honoursstudenten, luisterde aandachtig. Wat vindt de toekomstige generatie wetenschappers van het huidige academische klimaat?
Vosselman ageert in zijn lezing tegen de manier waarop accounting verknoopt is geraakt met het management van universiteiten, die steeds meer als bedrijven opereren. Wetenschappers hebben als gevolg daarvan een prestatiegerichte mentaliteit ontwikkeld. Vosselman: ‘Dit systeem kent drie winnaars: Narcissus, Opportunist en Angsthaas.’ Het resultaat? Risicovol onderzoek wordt vermeden, een succesvolle carrière is de enige drijfveer en de onafhankelijkheid van onderzoek staat allang niet meer hoog in het vaandel, aldus Vosselman.

Inspirerend
Na afloop praten de Honoursstudenten David (rechten), Eline (geschiedenis en sociologie) en Marc (geschiedenis) na op de receptie. David: ‘Ik vond het inspirerend. Het was een oproep om hierin niet mee te gaan.’ Ook Marc zag een ‘grote kern van waarheid’ in de lezing. ‘Het is een slechte zaak dat wetenschappers slechts op prestatie gericht zijn. Dat leidt tot veel te oppervlakkig onderzoek. Wetenschappers moeten de ruimte krijgen.’ Eline vindt dat de universiteit geen keurslijf moet worden: ‘Ook studenten moeten de mogelijkheid krijgen om zelf hun studie in te richten.’

Eigen boezem
Henkjan (politicologie) en Jolanda (rechten) vinden het goed dat Vosselman de hand in eigen boezem steekt: het probleem zit niet alleen bij het management, maar óók bij de mentaliteit van wetenschappers. Henkjan: ‘Dat vond ik een helder, eerlijk verhaal, waar we als studenten mee aan de slag kunnen. De managementlagen raak je echt niet meer kwijt, maar aan de mentaliteit draag je zelf bij.’

Veilig
Biologiestudenten Martijn en Viviën vonden de rede van Vosselman wat minder helder: ‘Hij gebruikte wel erg veel managementtermen. Dat onderbrak het verhaal een beetje.’ Inhoudelijk zijn de twee het in grote lijnen wel met het verhaal eens.’ Viviën: ‘De academische vrijheid moet bewaard blijven. Je moet als onderzoeker kunnen onderzoeken wat je wilt, ongeacht winstgevendheid.’ Martijn: ‘Out-of-the-box denken wordt verstoord. Wat we nu aan onderzoek zien is vooral veilig. Voor een onderzoek dat zaken echt anders aanpakt, is geen geld en hebben tijdschriften geen interesse. Een radicaal andere mening wordt niet geaccepteerd.’ / tekst: Sjoerd Huismans, fotografie Erik van ’t Hullenaar

Direct na de Buytendijklezing werd het boek Denkruimte gelanceerd. In dit boek werpen Vosselman en negen Nijmeegse collega’s een dam op tegen het doorgeschoten marktdenken op de universiteit. Redacteuren Wouter Sanderse en Evert van der Zweerde geven in een essay in het laatste nummer van Vox een voorzet op het boek.