Hoogleraar Gedragsregulatie Ad van Knippenberg sprak vrijdagmiddag in de Academiezaal zijn afscheidsrede uit. Van Knippenberg, in 1989 eerst begonnen als hoogleraar Sociale Psychologie, blikte terug op zijn carrière aan de Radboud Universiteit. ‘Zijn invloed is niet te overschatten.’

Hetty Dekkers, de decaan van de faculteit Sociale Wetenschappen, vat na afloop van de rede kort samen hoe belangrijk Van Knippenberg is geweest voor de Psychologie in Nijmegen: ‘Buiten dat Ad zelf een van de meest geciteerde sociaal-psychologen in Nederland is, is de wijze waarop hij onderzoekers begeleidt te roemen.’ Zo zijn zeven mensen die onder Van Knippenberg zijn gepromoveerd inmiddels zelf hoogleraar. Daarbij benadrukt Dekkers de rol die de scheidend hoogleraar speelde bij de oprichting van het Behavorial Science Institute (BSI).

Gedrag
De verschillen tussen attitude en gedrag, de wens en diepe overtuiging van de mens om zelfbewust controle uit te oefenen (en het gebrek aan die zelfbewuste controle), dat zijn spanningsvelden waar Ad van Knippenberg door is geïntrigeerd. Hij begint zijn rede met de constatering dat wat mensen zich vooraf voornemen, vaak niet overeen komt met wat zij daadwerkelijk doen.

Beïnvloeden
Aan de hand van uitgevoerde experimenten doorloopt Van Knippenberg tijdens de rede onderwerpen als stemming, gedragsimitatie en cognitieve controle. Door bepaalde processen te activeren, is gedrag te beïnvloeden. Stemming heeft bijvoorbeeld een duidelijke invloed op de keuze die wordt gemaakt. Een positieve stemming leidt vaker tot spontaan gedrag, wie negatief is gestemd is cognitief bewuster en scherper.

Primegen
Zijn dankwoord is mooi en persoonlijk. Van Knippenberg staat stil bij zijn beginperiode, het begin van de jaren negentig, toen het sociaalpsychologisch onderzoek in Nijmegen de term ‘Primegen’ kreeg, vanwege de focus op priming. ‘Of het vriendelijk werd bedoeld, weet ik niet, maar ik zie het als een compliment’, zegt Van Knippenberg.

Intellectueel
Hoogleraar Sociale Psychologie Daniël Wigboldus, de man die Van Knippenberg opvolgt, roemde de invloed van zijn voorganger, als wetenschapper en als organisator. ‘Je invloed op het Behavorial Science Institute is niet te overschatten, intellectueel haal je het beste uit de mensen om je heen’, sprak Wigboldus na afloop van de rede. / Mark Merks / foto Dick van Aalst