Heino Falcke, hoogleraar Sterrenkunde, haalde samen met twee collega’s van andere universiteiten een Europese onderzoeksbeurs van veertien miljoen euro binnen. Het drietal – en hun groepen – gaat onderzoek doen naar het zwarte gat dat zich in het hart van onze Melkweg zou moeten bevinden. ‘Ik heb gejuicht zoals je mensen op een voetbalveld ook wel eens ziet juichen.’

Een zwart gat heeft zo veel massa dat zelfs licht niet aan haar zwaartekracht kan ontsnappen. Falcke werkte al tijdens zijn proefschrift aan het begrijpen van zwarte gaten. ‘Ik keer nu in feite terug bij mijn eerste wetenschappelijke liefde’, zegt hij lachend. De sterrenkundige denkt de black hole te kunnen vinden door het in kaart brengen van de event horizon, het punt waar licht voor het laatst waarneembaar is voordat het in het gat verdwijnt. Die rafelrand moet te vinden zijn, theoretiseerde Falcke al jaren geleden. Einstein’s algemene relativiteitstheorie impliceert dat het er moet zijn. Nu is de techniek ver genoeg om de theorie te toetsen. Het onderzoek is ambitieus: de Algemene Relativiteitstheorie tegen het licht houden, fundamentele kennis opdoen van de structuur van ruimte en tijd. Om dat voor elkaar te krijgen gaan de wetenschappers gebruik maken van de telescopen van ALMA, een verzameling schotelantennes op een Chileense hoogvlakte. Naast het zoeken naar de randen van het zwarte gat, wordt er ook gezocht naar pulsars. Een pulsar is een neutronenster, een geïmplodeerde ster. Falcke: ‘Van de baan van een pulsar kunnen we veel leren over de eigenschappen van het zwarte gat.’ Ruim een jaar geleden startte het proces om de onderzoeksbeurs binnen te halen. Vorig jaar rond deze tijd werd het onderzoeksvoorstel verstuurd. Een half jaar bleef het stil – niet zo gek, subsidieverstrekker ERC kreeg 460 voorstellen om er uiteindelijk dertien te kiezen. De evaluatie gebeurde in drie stappen, waarna de uitnodiging kwam het voorstel in Brussel toe te lichten. ‘Ik loop toch al een tijdje mee , maar ik ben zelden zo zenuwachtig geweest.’ Wekenlang ieder half uur de email checken was het gevolg, wachtend op het verlossende woord. En dat kwam uiteindelijk – natuurlijk – per telefoon. Falcke: ‘Ik zat in de auto en werd door een van de anderen gebeld. Of ik de mail gezien had. Nee.’ Wat er gebeurde toen hij het hoorde? ‘Ik heb gejuicht zoals je mensen op een voetbalveld ook wel eens ziet juichen. Het is voor ons – voor mijn hele groep – een prachtige afsluiting van wat al een mooi en productief jaar was.’ Het biedt de groep zekerheid, tijdelijke contracten kunnen worden verlengd. Een fijne opsteker, zo vlak voor de feestdagen. / Mark Merks