Dinsdagavond dineerden koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima met de sultan van Oman. Een privébezoek, heet het. Maar volgens de Nijmeegse staatsrechtgeleerde Paul Bovend’Eert valt het binnen het staatsrechtelijke functioneren van het staatshoofd.

‘Een privébezoek van de koningin raakt ook het openbaar belang’, meent  Bovend’Eert. De Tweede Kamer kan de minister-president hiervoor ter verantwoording roepen en doet dat ook. Vanmiddag houdt de Kamer een spoeddebat met premier Rutte en minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken. De oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en SP hebben grote kritiek op het privébezoek van de koningin.

Onschendbaar
Volgens rechtswetenschapper Jan Willem Sap van de Vrije Universiteit heeft de koninklijke familie wel degelijk de vrijheid om een privébezoek te brengen en moeten premier en ministers haar persoonlijk leven niet teveel betuttelen.  ‘Monarchieën hebben allerlei bevriende relaties’, aldus de jurist in de Volkskrant. ‘Ze gaan bij elkaar op bezoek en ze gaan samen op vakantie’. Voorwaarde is wel dat de minister-president geen bedenkingen heeft bij privébezoeken. Maar ook als Rutte wel bedenkingen heeft, kan Beatrix volgens hem haar eigen gang gaan. ‘Het staatshoofd is volgens de grondwet onschendbaar. Dat betekent dat andere organen geen gezag kunnen afdwingen.’

Hoe zit het nu, Bovend’Eert?
‘Klopt niks van,’ zegt Paul Bovend’Eert: ‘De koning is onschendbaar en de ministers zijn verantwoordelijk, als het openbaar belang wordt geraakt. Dit is geen privébezoek, maar een bezoek van het staatshoofd in het kader van de buitenlandse betrekkingen. Ze gaat de economische belangen van Nederland veilig stellen. Zelfs als het een privébezoek zou zijn en de Nederlandse belangen worden geschaad, dan is de regering verantwoordelijk.’

Wintersport
Bovend’eert wijst op een wintersportvakantie van koningin Beatrix in Oostenrijk, toen de rechts-extreme politicus Jörg Haider daar aan de macht was. Toenmalig premier Wim Kok zei dat het een privébezoek betrof waar hij zich niet mee wilde bemoeien. Volgens staatsrechtgeleerde Bovend’Eert werden daar de openbare belangen wel degelijk geraakt. ‘Een foute beslissing dus van Kok’.