Op 22 en 23 januari vindt de Tuinvogeltelling 2011 plaats. Vorig jaar deden 37.000 vrijwilligers mee met deze grootste vogeltelling van Nederland. Bioloog Chris van Turnhout werkt bij SOVON Vogelonderzoek Nederland, dé vereniging van vogeltellers, en promoveert binnenkort aan de Radboud Universiteit Nijmegen op een onderzoek waarvoor hij data uit broedvogeltellingen gebruikt heeft. 

‘Vrijwilligers van SOVON tellen verschillende soorten vogels op verschillende momenten in het jaar. Dat levert gegevens op over ontwikkelingen in de vogelstand, waarmee beheerders hun voordeel kunnen doen. De tuinvogeltelling, die SOVON samen met Vogelbescherming Nederland organiseert, is goed voor de grootste hoeveelheid data, maar ook, hopen we, voor meer deelnemers aan onze andere telprojecten.’

De tuinvogeltelling vindt in Nederland pas sinds 2004 plaats, nog te kort om langdurige verschuivingen te zien. In Engeland, waar al langer tuinvogels geteld worden, zijn die er wel: ‘Je ziet bepaalde vogels, zoals de huismus, in aantal afnemen en een uitbreiding van bepaalde bosvogels naar de stad. In Nederland signaleren we dat ook al wel: zo zien we de sperwer, toch geen tuinvogel, steeds vaker in de stad.’ Een andere uitkomst van de Nederlandse tellingen: bijvoeren in de winter levert 40 procent meer vogels in de tuin op.

Wetenschappelijk onderzoek aan vogels richt zich doorgaans op één soort en gaat dieper in op processen in en om die ene soort. Combineer die verdiepte kennis met de brede data uit vogeltellingen en het wordt nog interessanter, aldus Van Turnhout: ‘Op die manier kunnen we betere en algemeen geldende uitspraken doen over hoe de natuur werkt.’

Chris van Turnhout promoveert op 15 maart aanstaande aan de Radboud Universiteit op een onderzoek over veranderingen die de afgelopen decennia hebben plaatsgevonden onder de Nederlandse broedvogels. Daarvoor heeft hij data uit jarenlange broedvogeltellingen gebruikt. 

SOVON maakt deel uit van Natuurplaza: een bundeling van vijf organisaties die zich bezighouden met het verzamelen en analyseren van gegevens over de natuur. Alle vijf organisaties leveren ‘natuurdata’ aan het landelijke Netwerk Ecologische Monitoring en de Nationale Databank Flora en Fauna. Natuurplaza is verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen.