Mannen drinken meer als ze een film kijken waarin de acteur drinkt. Vrouwen drinken minder na een moeilijke test. En populaire jongeren die niet drinken, hebben een positieve invloed op leeftijdgenootjes. Aan de universiteit wordt veel onderzoek gedaan naar alcoholconsumptie. Hoe? Vox legt uit.

Een groep gedragsonderzoekers binnen het Behavioral Science Institute (BSI) doet veelvuldig onderzoek naar de drankgebruik onder jongeren, de consequenties van alcoholconsumptie en de sociale factoren die er een rol bij spelen. Vrijdag promoveerde Hanneke Teunissen op onderzoek naar de invloed die leeftijdgenootjes op elkaar hebben.

Het onderzoek
Teunissen keek of jongeren qua drankgebruik worden beïnvloed door leeftijdgenoten, en onder welke voorwaarden dat dan eventueel gebeurt. Is het bijvoorbeeld zo dat wanneer een populair klasgenootje drinkt, dat andere jongeren aanspoort om ook te drinken? En geldt dat andersom ook: stel dat de populaire puber niet drinkt, drinken de anderen dan ook niet?

De conclusie?
Wanneer leeftijdgenoten aangeven te drinken, zijn jongeren bereid meer te drinken. Populariteit speelt in dit geval geen rol. Opvallend: als populaire jongeren aangeven niet te drinken, beïnvloeden ze hun leeftijdgenootjes en drinken die ook minder. Populariteit is de sleutel: niet drinkende ‘gewone’ jongeren hebben geen waarneembare invloed op anderen. ‘Het is daarom zinvol om te zoeken naar manieren om populaire jongeren in te zetten om alcoholgebruik te ontmoedigen’, zei Teunissen vrijdag tijdens haar verdediging.
Om tot de antwoorden te komen, moest Teunissen inventief zijn. Ze maakte onder andere gebruik van een chatroom en het barlab.

Chatroom? Barlab?
Eerst bracht Teunissen de populariteit van de scholieren die meededen aan het onderzoek in kaart. Daarna kregen de deelnemers een uitgebreide vragenlijst die ze op de computer mochten invullen, in een chatroom. Daar zagen ze ook de (al dan niet gemanipuleerde) antwoorden van andere deelnemers. Aan de hand van de gegevens die dat opleverde kon Teunissen de invloed van jongeren met verschillende status aflezen.
In het barlab, een als kroeg ingericht laboratorium, bekeek ze of positieve en negatieve informatie over alcoholconsumptie invloed heeft op een groep. Dat blijkt zo te zijn. Een groep die negatieve boodschappen krijgt, drinkt minder.

Ander onderzoek
Een barlab bouw je niet voor niets. En zoals aangegeven, jongeren en hun omgang met drank is een vast onderwerp van onderzoek. Het onderzoek van Teunissen is dan ook de meest recente in een reeks. Eerder schreven we over de promotie van Renske Koordeman, die concludeerde dat mannen meer drinken wanneer ze naar een film kijken waarin ook gedronken wordt. Ook volgen ze het voorbeeld van de acteur. Neemt de acteur een slok, dan neemt de kijkende man vaak binnen een aantal seconden een slok. Gek: vrouwen doen dat niet.
Roy Otten en Roel Hermans doken ook het barlab in. Zij concludeerden dat mannelijke proefpersonen die een moeilijke test moesten maken, daarna stoom afblazen door meer te drinken. De mannen drinken meer dan geslachtsgenoten die een makkelijke test maakten. Vrouwen dronken juist minder na een flinke cognitieve inspanning.

Waarom doen ze dit eigenlijk?
Omdat de verschillende onderdelen van het BSI zich ten doel hebben gesteld maatschappelijk relevant onderzoek te doen. Alcoholconsumptie onder jongeren, maar ook de invloed van stress op werk en leven, zijn daar een voorbeeld van. En het legt de universiteit geen windeieren. Er zijn promotieplekken – dus de groep heeft succes bij het binnenhalen van onderszoeksbeurzen – en hoogleraar Rutger Engels won de Huijbregtsenprijs én werd benoemd tot voorzitter van het Trimbos Instituut. / Mark Merks