Waarheid en politiek, dat zijn de twee centrale begrippen in het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2010 dat op 16 november verschijnt. Hoe lastig die twee begrippen zich tot elkaar verhouden, blijkt al uit de titel van dat boek: Waarheidsvinding en waarheidsbeleving. Het Jaarboek is een uitgave van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Waarheid en politiek. Een cynicus zou kunnen zeggen dat die twee begrippen elkaar niet verdragen. Doet de waarheid er eigenlijk toe in de politiek, of is zij daar maar onpraktisch?
Het feit dat parlementaire onderzoeks- en enquêtecommissies aan waarheidsvinding doen – of dat althans pogen – maakt duidelijk dat er wel aan ‘de waarheid’ gehecht wordt. Waarheidsvinding is echter wat anders dan waarheidsbeleving, blijkt keer op keer uit diezelfde onderzoeken.

Niets dan de waarheid…
Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2010 bevat onder meer een analyse van de politieke waarheid van coalitiekabinetten. In hoeverre wijkt de waarheid van Kamervragen, troonredes en regeerakkoorden af van die van verkiezingsbeloftes, en welke oorzaken liggen aan die afwijkingen ten grondslag?
Een andere analyse is die van de parlementaire enquêtes die tussen 1983 en 2003 zijn gehouden: wat wilden zij onderzoeken, hadden zij beleidswijzigingen tot gevolg, en wat betekenden zij voor de politieke status van de commissievoorzitter?
Erg actueel is de bijdrage over het gevaar van politici met een absolute claim op de waarheid en het artikel over het thema ‘Doen de media nog aan waarheidsvinding?’
Onthullend is ten slotte een verslag van de fractieleider van de PvdA over een onderhoud met de koningin tijdens de kabinetsformatie van 1963.

Comissie-Davids, Commissie-De Wit
In twee bijdragen aan het Jaarboek staat de dagelijkse praktijk van politieke waarheidsvinding door onderzoekscommissies centraal. Het commissielid Marjan Schwegman kijkt terug op het werk van de commissie-Davids over de Nederlandse betrokkenheid bij de oorlog in Irak, en commissievoorzitter Jan de Wit vertelt in een interview over het onderzoek van de Parlementaire onderzoekscommissie financieel stelsel. Opvallend is hoe positief beide commissieleden zijn over de resultaten van hun poging tot waarheidsvinding.

Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2010 wordt op 16 november 2010 om 16.00 uur gepresenteerd in de oude zaal van de Tweede Kamer, Den Haag. Met toespraken van Cees Fasseur, emeritus-hoogleraar geschiedenis en lid van de commissie-Davids (‘De prins, de generaal en de geschiedschrijver of: de waarheid en niets dan de waarheid) en Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet (‘Waarheidsvinding als opdracht voor de Kamer’).

Waarheidsvinding en waarheidsbeleving. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2010
Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2010