Waarom de Radboud Universiteit het predicaat ‘cum laude’ moet behouden
-
Berchmanianum. Foto: Dick van Aalst
OPINIE – Enkele Nederlandse geneeskundeopleidingen willen stoppen met het uitdelen van de titel cum laude. Als de Radboud Universiteit maar niet volgt, hoopt masterstudent Pim Tolmeijer. ‘Een samenleving heeft baat bij uitblinkers.’
Recent heeft de Vrije Universiteit Amsterdam besloten de titel cum laude bij haar geneeskundeopleiding af te schaffen. Deze trend lijkt zich uit te breiden naar andere universiteiten en het Interstedelijk Studenten Overleg, de belangenbehartiger van meer dan 800.000 studenten, roept op deze titel in de ban te doen.
De reden? Het verminderen van de prestatiedruk onder studenten. Hoewel dit een nobel steven is, mist deze gedachte het bredere plaatje, opent het de deur naar een zesjescultuur en zet het de waardering voor excellentie op het spel. De Radboud Universiteit heeft nog geen officieel standpunt ingenomen. Laten we hopen dat deze instelling de waarde van deze eervolle onderscheiding erkent en behoudt.
Olympische Spelen
Het argument dat de titel cum laude onnodige druk op studenten legt mist een essentieel aspect. Druk en competitie zijn namelijk onvermijdelijke aspecten van het leven. Het is verontrustend dat juist geneeskundeopleidingen, waar studenten worden voorbereid op een carrière waarin ze vaak onder extreme druk moeten functioneren, deze titel willen schrappen. Ook bij andere studies geldt dat het latere leven bestaat uit prestatiedruk en stress. De oplossing is dus niet om deze druk zoveel mogelijk te verwijderen, maar om in te zetten op voorlichting over omgaan met prestatiedruk en daarnaast de toegankelijkheid van mentale ondersteuning zoals studentenpsychologen vergroten.
Voorzitter Elisa Weehuizen van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) stelt in het AD dat excelleren niet iets is wat je deel wilt maken van de cultuur. Deze uitspraak doet geen recht aan de Nederlandse traditie van streven naar uitmuntendheid. Of het nu gaat om het hoge aantal gouden medailles dat we winnen op de Olympische Spelen, de hoge posities van onze universiteiten op wereldranglijsten en de innovatieve bijdragen van onze bedrijven aan de uitdagingen van morgen. Al deze prestaties getuigen van onze drang naar excellentie. Het streven naar de gouden medaille is wat ons naar grote hoogten stuwt. Is die druk altijd aangenaam? Waarschijnlijk niet, maar een samenleving heeft baat bij uitblinkers.
Ontplooien
En laten we vooral niet vergeten: niemand is verplicht om te streven naar cum laude. Sommige studenten vinden hun motivatie in die uitdaging, terwijl anderen liever focussen op praktijkervaring, vrijwilligerswerk of gewoon drie avonden per week in de kroeg staan. Dat is en blijft de eigen keuze en verantwoordelijkheid van de student zelf. Het predicaat cum laude betekent dus niet dat alle studenten in een mal van excellentie worden geduwd. Integendeel, het is een erkenning die openstaat voor studenten die daarnaar streven, terwijl anderen ervoor kiezen zichzelf op een andere manier te ontplooien.
‘Druk en competitie zijn nu eenmaal inherent aan het leven’
Kortom, de Radboud Universiteit moet blijven streven naar een omgeving waar inspanningen en prestaties worden erkend en beloond, in plaats van te streven naar een cultuur waarin alle resultaten worden geëgaliseerd. Uiteraard moeten we ons bewust blijven van de impact van prestatiedruk op studenten en oplossingen bieden, maar druk en competitie zijn nou eenmaal inherent aan het leven. Het schrappen van cum laude zou een verlies betekenen voor studenten die het beste uit zichzelf willen halen en voor de samenleving die juist baat heeft bij uitblinkers. De Radboud Universiteit streeft naar het maken van ‘a significant impact’ in de wereld. Een mooi streven, dat het beste kan worden bereikt als we excellentie blijven koesteren en vieren.
Pim Tolmeijer is masterstudent en aankomend jaar landelijk bestuurslid Politiek bij de JOVD.
Student schreef op 16 augustus 2023 om 23:07
Een samenleving heeft baat bij uitblinkers. Dat klopt.
Maar zijn die uitblinkers degenen die het predicaat cum laude halen?
Is de toetsing voldoende aangepast dat uitmuntende prestaties uitmuntend beoordeeld worden? Of is er in het programma een disbalans tussen becijferde en voldaan/niet voldaan programmaonderdelen waardoor het rekenkundig gemiddelde aan waarde ingeboet heeft? Worden studenten die innovatief en wetenschappelijk bezig willen zijn eerder gekenmerkt door hoge cijfers in het voorgesneden programma, of eerder door niet voor het judicium-meetellende honors programma’s, het spelen van een actieve rol in de toekomst van de opleiding en het onderwijsbeleid door student-as-teacherschappen en termijnen in de onderwijscommissie, het ontwikkelen van een multidisciplinaire blik door extra keuzevakken en minoren te volgen? Is dat niet júíst het ‘lof’ van de huidige tijd, veel meer dan op een matig opgesteld tentamen braaf het verhaal van de docent kunnen reproduceren? Nog los van de geluksfactor die aanwezig is wanneer een significant deel van het cijfer gebaseerd is op groepswerk.
gerrit den Hartog schreef op 17 augustus 2023 om 12:32
Cum laude afschaffen om zo de druk op studenten te verlagen? Mi heeft het één niets te maken met het ander. Er zullen altijd studenten blijven die genoegen nemen met een zesje en studenten die streven naar een tien. Met of zonder de mogelijkheid een “cum laude” binnen te halen. Extra activiteiten doen naast je studie is altijd goed en wordt niet beperkt door het bestaan van de mogelijkheid een cum laude te scoren. Waar deze discussie vandaan komt weet ik niet, maar het past wel in een oude Nederlandse traditie: steek je hoofd niet boven het maaiveld uit want anders gaat het eraf. Dus Radboud bestuur: niet toegeven aan dit soort fratsen. Top studieresultaten verdienen lof!
Willy Renier schreef op 17 augustus 2023 om 17:28
Een cum laude hoeft niet altijd een streefdoel te zijn, het kan ook een beloning achteraf zijn voor geleverde kwaliteit op voorwaarde dat de criteria correct en objectief worden toegepast.
Jan-Willem Arnold schreef op 18 augustus 2023 om 17:39
Een cum laude is een leuk en soms onverwacht cadeau bij de uitreiking van de bul. Niet iets om extra voor te moeten gaan blokken.
Iemand die daardoor stress oploopt heeft dat echt over zichzelf afgeroepen.
Met genoegen, met veel genoegen en cum laude zijn vooral kwalificaties waarmee de vakgroep waardering kan geven aan een student. Cadeautjes dus.
Paul Voestermans schreef op 18 augustus 2023 om 19:57
Ook bij de Nobelprijswinnaars zijn er die excellenter zijn dan anderen; sommigen verdienen volens anderen in de groep de prijs niet eens…Maar elke winnaar was vooraf aan de prijs een goede onderzoeker. Velen werkten onbevangen, zonder uitzicht op de prijs.
Het idee dat motivatie afhankelijk is van prijzen of rankings zoals cum laude zou ik eerst maar eens goed onderzoeken. Mijn hypothese: motivatie is daarvan niet afhankelijk. Wel van een goed team waar recht gedaan wordt aan wie uitblinkt. Prijzen en rangordening versterken een disfunctioneel individualisme, vermoed ik. Het kan mensen opjagen die toch al minder oog hebben voor het team.
Dus: er is van alles tegen cum laude etc. en het geindividueerde excelleren dat ermee wordt aangewakkerd.
Daarenboven, bij het aanwijzen van de excellente medemens wordt vaak vergeten wat zijn/haar/hen cultureel kapitaal is – of was – op basis van toevallige genen en ‘assets’ (plus aanmoediging daarvan) in de primaire groep. De focus daarop – wat het individu bescheiden zou maken – verdwijnt. Ook dat is het uitzoeken waard; mijn hypothese: excellentie kan verwaandheid o.i.d. voortbrengen, wat regelmatig blijkt uit slecht functioneren in een team.
De associatie van excellentie met intelligent (nog steeds niet goed meetbaar) zorgt voor de nodige misverstanden en onjuiste beoordelingen van cognitief vermogen.
Dat het meten van cognitief vermogen/intelligentie als eeuwenoud psychologisch vraagstuk nog niet is opgelost, is de stelling van de mathematisch psycholoog Ad van der Ven (te googlen). Volgens hem is motivatie het echte probleem als het om cognitieve capaciteitsontwikkeling gaat. Het bevorderen daarvan is een op een gemeenschap gebaseerde praktijk met de rivaliteit tussen peergroup/straat, school en gezin als dynamiek. Daar heeft individueel excelleren geen invloed op, denk ik.
Maar ook dat is een empirische vraag…
Tot zover: wat is er tegen excelleren? Alles!
gerrit den Hartog schreef op 20 augustus 2023 om 17:59
Op basis van de vermoedens en hypotheses van Paul Voestermans zou de conclusie op zijn vraag “wat is er tegen excelleren?” even goed kunnen zijn: NIETS!