Geen alcohol drinken tijdens de eerste maand van het nieuwe jaar - studenten lopen niet bepaald warm voor Dry January. Daar hopen Nijmeegse en Tilburgse onderzoekers verandering in te brengen met een campagne.

De feiten zijn bekend. Regelmatig alcohol drinken veroorzaakt zowel op korte als lange termijn veel schade. Het verstoort de slaap, verhoogt het risico op kanker, kan gewichtstoename en hersenschade veroorzaken of leiden tot maag- en leverproblemen. En dan zijn er ook nog de negatieve gevolgen voor iemands sociaal en maatschappelijk functioneren.

Steeds meer mensen zijn zich van deze risico’s bewust en bouwen eens per jaar een alcoholpauze in. In die periode voelen ze zich veelal fitter en helderder, zo blijkt uit onderzoek, bovendien beperken ze ook erna vaak hun alcoholconsumptie.

‘Alcohol is eigenlijk nog schadelijker voor jongeren dan voor 25-plussers’

Studenten – toch berucht vanwege hun uitbundige alcoholgebruik – doen echter maar weinig mee aan campagnes als dry january. Hoogleraar Psychopathologie Jacqueline Vink en promovenda Nina Hoffland werken daarom samen met collega-onderzoekers Andrea Rozema en Annelien Esselink van Tilburg University aan een Dry January-campagne die is toegespitst op deze groep.

Waarom is het belangrijk dat studenten minder gaan drinken?

Nina Hoffland: ‘Omdat er nog steeds veel gedronken wordt door studenten. Jaarlijks zetten wij een vragenlijst uit onder Radboudstudenten, vanuit het Healthy Student Life-project. En daaruit blijkt dat 85 procent van alle studenten in het afgelopen half jaar alcohol heeft gedronken.’

Jacqueline Vink: ‘Zo’n 19 procent van de mannen en 13 procent van de vrouwen doet twee keer per week aan zogenaamd binge drinken. Daarbij drinkt de man meer dan 6 glazen alcohol en de vrouw meer dan 4 glazen in twee uur tijd. En ook het risicovol alcoholgebruik is hoog onder studenten, 33 procent van de mannen en 19 procent van de vrouwen viel daar in 2023 onder.’

Hoffland: ‘Veel studenten vinden het lastig om tegen die drankcultuur in te gaan. “Het hoort er gewoon heel erg bij”, zeggen ze dan. Tegelijkertijd merken we, in gesprekken en interviews die we gevoerd hebben met studenten, dat ze ook vaker kritisch zijn over die drankcultuur.’

Zijn er voor jongeren andere gevaren dan voor volwassenen?

Vink: ‘Jongeren lopen sowieso dezelfde gezondheidsrisico’s als volwassenen. Het drinken heeft invloed op hun slaap en concentratievermogen en daardoor ook op studieprestaties. Daar komt bij dat hun brein nog in ontwikkeling is. Je brein ontwikkelt door tot je 25ste, dus die alcohol is eigenlijk nog schadelijker voor jongeren dan voor 25-plussers.

‘Door die drankcultuur en het ongeremde gedrag dat daarbij hoort is er onder studenten ook veel meer kans op incidenten zoals vandalisme, grensoverschrijdend gedrag, agressie en geweld.’

Welke hoeveelheid alcohol inname is nog acceptabel en wanneer is het teveel?

Vink: ‘Vroeger stond er in de richtlijn dat vrouwen 14 glazen per week mochten drinken en mannen 21. Nu noemen we dat ‘overmatig drinken’. Het huidige advies is: drink niet. En als je het dan toch doet, niet meer dan één glas per dag. De norm is de afgelopen jaren nogal veranderd.’

Wat hopen jullie te bereiken met een de Dry January-studentencampagne?

Hoffland: ‘Drinken is echt de sociale norm onder studenten. Je wordt raar aangekeken wanneer je niet meedoet. In je eentje ‘nee’ zeggen is lastig als de groep wel drinkt, een maand niet drinken is daarom makkelijker als je het samen doet.’

Vink: ‘We hopen dat studenten er in die maand achter komen dat het best oké is om nee te zeggen tegen alcohol. Dat ze ontdekken dat je ook een gezellige avond kan hebben als je fris drinkt en merken dat ze zich energieker voelen en zich beter kunnen concentreren.

‘Uit wetenschappelijk onderzoek uit het buitenland weten we dat als studenten meedoen met zo’n campagne ze niet alleen die maand al verschil zullen merken, maar ook dat ze zich daarna veel bewuster zijn van hun alcoholgebruik en minder drinken.’ 

Hoe gaat de studentencampagne eruit zien?

Vink: ‘Het is een apart onderdeel van de landelijke IkPas-campagne waar ieder jaar tienduizenden Nederlanders aan meedoen en die wordt gecoördineerd door Stichting Positieve Leefstijl. Zij zijn ondertussen begonnen met een actieve promotie op de verschillende social media kanalen. In de IkPas-app vind je naast de normale Dry January-campagne nu ook een aparte uitdaging voor studenten. Deelnemers krijgen regelmatig informatie over wat de alcoholpauze met hun lichaam doet en motiverende berichten om hen te helpen om het vol te houden.’

Hoffland: ‘We hopen natuurlijk dat er door het hele land studenten aan meedoen, maar hier in Nijmegen organiseren we extra activiteiten, zoals een Blue Monday Campus Run en een Dry January-BOM-les in het sportcentrum. Studenten die een originele Dry January-activiteit organiseren kunnen prijzen winnen. En in Tilburg en Leiden hebben we studentenorganisaties- en verengingen aangemoedigd om zelf activiteiten te organiseren.’

Jullie gaan ook wetenschappelijk onderzoek doen?

Vink: ‘Studenten die zich aanmelden via de bijbehorende app krijgen voordat ze starten een korte vragenlijst, meteen na afloop en een paar maanden later. We zijn heel erg benieuwd hoe studenten het ervaren of ze succesvol zijn en of het ook invloed heeft op hun alcoholgebruik op de langere termijn. Uiteindelijk hopen we dat dat we een bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van overmatig alcoholgebruik onder studenten.’

Nuttigen jullie zelf eigenlijk weleens een alcoholische versnapering?

Vink: ‘Ik drink al jaren geen alcohol. Vroeger dronk ik nog wel eens iets, maar ik reageer daar niet zo goed op. Dan is het natuurlijk heel makkelijk om niet te drinken, want ik haal daar niet veel plezier uit.’

Hoffland: ‘Ik drink wel alcohol. Maar sinds ik met dit project gestart ben ga ik er wel veel bewuster mee om. Eerst dacht ik er niet zoveel over na, maar nu zie ik drinken meer als een bewuste keuze, die consequenties heeft voor de dag erna. Je bijvoorbeeld minder fit voelen na een avond met alcohol. Dat zorgt ervoor dat ik er vaker voor kies om niet te drinken.’

Doe je zelf ook mee aan Dry January?

Lachend: ‘Ja, omdat ik dat vanwege mijn onderzoek een beetje verplicht ben natuurlijk. Maar ik ben ook oprecht benieuwd wat er gebeurt als ik er een hele maand mee stop.’