‘We blijven ons inzetten voor de toegankelijkheid van het onderwijs’
Han van Krieken. Foto: Joeri Borst
OPINIE - Volgens student Sander van der Goes van AKKUraatd staat de toegankelijkheid van het universitair onderwijs op de tocht. Hij riep rector Han van Krieken vorige week op om maatregelen te treffen. Van Krieken reageert: 'Het studentenleven is financieel gezien geen vetpot, maar het is zeer bevorderlijk voor je toekomstige inkomen.'
Toegankelijkheid van onderwijs is een groot goed. Daarom vind ik het prijzenswaardig dat student Sander van der Goes naar zijn scherpe pen grijpt als hij denkt dat die in gevaar komt. Het waarborgen van toegankelijkheid was immers ooit een van de redenen om deze universiteit op te richten. Daaraan hechten we nog altijd waarde.
Wanneer jonge mensen overwegen te gaan studeren is het belangrijk dat zij ook een evenwichtig beeld hebben van de financiële consequenties. Het betoog van Sander van der Goes geeft dat naar mijn idee onvoldoende. Dat zou, onbedoeld, juist stressverhogend kunnen zijn en negatieve gevolgen kunnen hebben voor de toegankelijkheid van het onderwijs. Daarom vind ik het belangrijk nu te reageren. Het is overigens geenszins mijn bedoeling om me hier als pleitbezorger of tegenstander van het leenstelsel op te werpen. Universiteiten gaan niet over de inkomenspositie van studenten. Dat is een taak van de overheid.
Vrije gift
Buiten kijf staat dat door het leenstelsel de studieschuld voor de meesten hoger zal zijn dan dat van hun voorgangers. Dat is een zorg voor de huidige studenten. Daar staat tegenover dat studenten uit minder draagkrachtige gezinnen nu een hogere vrije gift krijgen, namelijk 396 euro in plaats van 283 euro per maand. Daarnaast geldt voor alle studenten dat zij na afloop van hun studie meer tijd krijgen om de studieschuld af te lossen.
Maandlasten vallen in de eerste jaren na afstuderen daardoor lager uit en bedragen nooit meer dan 4 procent van het inkomen boven de draagkrachtvrije voet. Onder het vorige stelsel was dat nog 12 procent. Wel moet men langer aflossen. Het bedrag dat na 35 jaar overblijft wordt kwijtgescholden. Op basis van deze feiten vraag ik me af of dit de conclusie rechtvaardigt dat het leenstelsel dus een hogere drempel opwerpt.
Met Van der Goes ben ik het eens dat starters het moeilijk hebben op de woningmarkt in deze tijden. Maar ligt dat aan het leenstelsel? De huizenprijzen zijn in de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen. Omdat de terugbetalingsperiode van de studieschuld is verlengd van 15 naar 35 jaar en een hypotheekverstrekker niet kijkt naar de schuld maar naar het terugbetaalbedrag per jaar, kan een student onder het nieuwe stelsel over het algemeen een hogere hypotheek krijgen (zelfs bij een hogere schuld) en die ook makkelijker betalen.
‘We weten dat het studentenleven druk met zich mee kan brengen. Daar hebben we aandacht voor’
Aan de constatering van Van der Goes dat het collegegeld sinds 1980 negen keer zo hoog geworden is, zou ik een opmerking over de koopkrachtontwikkeling willen toevoegen. Rekening houdend met de berekening daarvan volgens het CBS, is het collegegeld nu vier keer zo hoog. Nog steeds substantieel, maar het geeft een ander beeld.
Investeren
Daarnaast moeten we voor ogen blijven houden dat investeren in een opleiding misschien wel de beste en belangrijkste investering is die je kunt doen. Bij investeren gaat het om de verhouding tussen kosten en opbrengsten. Het is goed om te zien dat onze studenten de Radboud Universiteit het rapportcijfer 8 geven. En de Keuzegids Universiteiten heeft de laatste acht jaar de Radboud Universiteit zeven keer uitgeroepen tot beste brede universiteit.
Studeren is goed voor je persoonlijke ontwikkeling en al is het studentenleven financieel gezien geen vetpot, het is zeer bevorderlijk voor je toekomstige inkomen. We weten ook dat het studentenleven druk met zich mee kan brengen. Daar hebben we aandacht voor. Zo hebben we op initiatief van de studentenraad een welzijnsenquête gehouden en organiseren we verschillende activiteiten om het welzijn van onze studenten te verbeteren.
Steun aan Van der Goes wil ik uitspreken over de ongewenste huidige renteverhoging op studieleningen. De overheid moet niet tijdens het spel de regels veranderen. Studenten moeten weten waar ze aan toe zijn. Daarom biedt de Radboud Universiteit op haar website ook een overzicht van de gemiddelde studiekosten. Deze zijn overigens niet bedacht door de universiteit maar afkomstig van het NIBUD, en worden ook gehanteerd door DUO bij de berekening van de studiefinanciering.
De Radboud Universiteit zet zich blijvend in voor de toegankelijkheid van het universitair onderwijs. Daar kan ook Sander van der Goes op rekenen.
Stijn schreef op 22 maart 2019 om 10:15
Studeren is voor veel mensen niet de weg naar een gouden toekomst.
Er is nog altijd een groep studenten die na meerdere jaren of meerdere studies uitvalt en uiteindelijk met een enorme schuld ongeschoold werk gaat doen. Studeren is dan de rest van je leven een strop. Hoe enorm die schuld is besef je niet als je eigenlijk niet aan studeren toekomt vanwege verslaving / onveilige thuissituatie / mantelzorg / andere problemen. Deze week heb ik er nog 2 gesproken.
In het MBO ken ik voorbeelden van instellingen die deze groep in de gemeente probeert te registreren, en meerjarig actief volgt. Voor een groot deel werkt dat. In Nijmegen is de houding helaas nog altijd “hadden ze maar zelf actie moeten ondernemen.”
Catgirl schreef op 25 maart 2019 om 12:14
Ik kan een lang betoog gaan houden over waarom ik het leenstelsel schadelijk vind, maar liever richt me op één punt wat nu telkens naar voren wordt gebracht door verdedigers van het leenstelsel. Er wordt namelijk vaak gezegd dat de aanvullende beurs verhoogd is van 283 euro naar 396 euro en dat het daarom het onderwijs niet ontoegankelijker is geworden voor kinderen uit minder vermogende gezinnen. Ze vergeten hierbij even voor het gemak dat voor de invoering van het leenstelsel er naast de aanvullende beurs ook de basisbeurs nog bestond en dat dit bedrag bij elkaar opgeteld toch wel een stuk hoger was dan 396 euro. Zo kreeg ik nog in 2017 in totaal 565,36 euro op mijn rekening (uitwonende beurs). Ondertussen is de huur, het collegegeld de energierekening en de boodschappen al weer gestegen en zou dit bedrag na correctie nog hoger uitvallen als we ervan uit mogen gaan dat hiervoor gecorrigeerd wordt. Wat ik op dit moment het meest schadelijk vind, is dat de kloof tussen de studerende kinderen uit minder vermogende gezinnen en de studerende kinderen uit vermogende gezinnen hiermee alsmaar toeneemt. Terwijl de één simpelweg een weekendje Portugal boekt, omdat de zorgverzekering en collegegeld door de ouders wordt betaald, moet de andere student het uit eten gaan met de studentenvereniging afzeggen, omdat zij of hij anders niet het einde van de maand kan halen.