En weer liep een bedriegende wetenschapper tegen de lamp. Afgelopen week bleek de Amerikaanse voedingsgeleerde Dipak Das in zeven jaar tijd de uitkomsten van zo’n 145 onderzoeken te hebben verfraaid met welvoeglijke zelfverzonnen data. Das is de man van de reservatrol, dat stofje in rode wijn dat in zeer hoge concentraties de gezondheid lijkt te bevorderen. Althans, wat betreft de matige innemer. Want er is natuurlijk een omslagpunt waarop de alcohol het wint van het wondere stofje.

In de Volkskrant van afgelopen vrijdag (de dertiende) concludeert de Nederlandse hoogleraar voedingswetenschappen Sander Kersten dat het in deze megafraude van Stapeliaanse proporties een geluk bij een ongeluk is dat de snoodaard in kwestie geen echte topper is. Sterker nog: de gezondheidsclaims van Das lagen toch al onder vuur. Kersten: ‘De hoeveelheid reservatrol in rode wijn is minimaal. En rond een goed glas wijn rode wijn hangt vooral veel mystiek.’

Desalniettemin heeft de onvermijdelijke onderzoekscommissie die belast werd met de Das-fraude 60.000 pagina’s nodig om tot de slotsom ‘schuldig’ te komen. Misschien zit hem in dat astronomische getal misschien wel het echte probleem van de wetenschap: de boterberg aan oersaaie, ellenlange tekstbrouwsels. Hoeveel ongetwijfeld broodnodige grafieken en tabellen er ook in deze mega-Bijbel staan, lieden die gemiddeld 414 pagina’s nodig hebben om een onderzoek van een op voorhand al kwestieus stofje te ontkrachten zijn wetenschappers zonder visie.

En wat deed ik nog meer dan a priori een rapport afkraken diezelfde vrijdag de dertiende? Ik zat met twee andere filosofen van de vakgroep een boom op te zetten over Partituren van het zijn – Pythagoras, Wagner en het muziekdrama van het genoom, het nieuwe boek van mijn baas Hub Zwart, dat komend voorjaar zal verschijnen. Al te veel mag ik er nog niet over prijsgeven, want misschien wordt er nog wel wat aan toegevoegd, of juist geschrapt. Maar de clou van dit naar alle waarschijnlijkheid zo’n dikke driehonderd pagina’s tellende turfje wil ik in mijn eigen, beperktere, woorden toch alvast weggeven. Anders dan Martin Heidegger denkt is het probleem van onze tijd niet de ‘zijnsvergetelheid’, de gedachte dat we zo’n beetje sinds Plato en Aristoteles vooral op de trom der ratio tamboereren. Nee, welbeschouwd lijden we aan ‘muziekvergetelheid’. In den beginne was er muziek, en welbeschouwd is de muziek de maatstaf aller dingen. Taal is welbeschouwd ook muziek: driehonderd pagina’s ritmische en melodieuze woordsequenties zijn dan ook geen paradox. Of zoals de grote cultuurfilosoof George Steiner ooit in de jaren negentig hier in Nijmegen aan een vierhonderkoppig publiek toevertrouwde. ‘Before you study the grammar of music, you’d better listen to the music of grammar.’

Het heilzaamste effect van rode wijn is wellicht dat je er mooi van en over kunt zingen.