Zo religieus zijn Nijmeegse hoogleraren niet meer

06 dec 2018 ,

Hoogleraren aan de katholieke Radboud Universiteit zijn vaker atheïst of agnost dan religieus. Bidden of met regelmaat een kerk bezoeken doet het gros al helemaal niet. Maar over het gebed bij academische zittingen zijn de meningen sterk verdeeld. Een promotie kan volgens een krappe meerderheid best zonder. Dat blijkt uit een enquête van Vox over religie op de campus.

Voor het eerst is meer dan de helft van de Nederlanders niet-religieus, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek dit najaar. Hoe zit dat op de Nijmeegse universiteit? En, als blijkt dat een meerderheid niet-religieus is, moet je als universiteit dan blijven schermen met je religieuze identiteit? Vox stuurde alle Nijmeegse hoogleraren – ruim vijfhonderd – een enquête met vragen over hun gelovigheid en over de katholieke signatuur van de universiteit. Ongeveer de helft van hen reageerde.

Een meerderheid vindt dat de kerk geen rol moet spelen in benoemingen

De cijfers laten zien dat religie nog maar een kleine rol speelt bij de geënquêteerde professoren. Een meerderheid beschouwt zichzelf als niet-religieus: ruim 40 procent is atheïst en een kleine 20 procent agnost. Van de gelovige hoogleraren (een kwart) is een derde zeer religieus, de rest ziet zich als ‘een beetje religieus’.

Intussen profileert de universiteit zich wel als katholiek. Op de Radboud Universiteit worden academische plechtigheden sinds jaar en dag geopend en afgesloten met een kort gebed. Wat er precies wordt gezegd weten alleen ingewijden en gymnasiasten. De tekst is namelijk Latijn: ‘Spiritus Sancti gratia illuminet sensus et corda nostra’, in het Nederlands: ‘Moge de Heilige Geest ons verstand en ons hart verlichten’. Na afloop is er een dankgebed: ‘Almachtige God, wij danken U voor al Uw weldaden. U, die leeft en heerst in de eeuwen der eeuwen.’

Signatuur

Nog niet zo lang geleden reageerde Folia-columniste Linda Duits, in Nijmegen op bezoek als lid van een promotiecommissie, verontwaardigd. ‘Aan de uni behoort God facultatief te zijn’, betoogde ze. Het Nijmeegse college van bestuur denkt daar anders over. In een column op de website van de universiteit sprak collegevoorzitter Daniël Wigboldus lovend over de verbindende kracht van het gezamenlijk uitspreken van een gebed.

Toch is het gebed niet populair. Een krappe meerderheid van de geënquêteerde hoogleraren is het met Linda Duits eens: het moet mogelijk zijn om aan de Nijmeegse universiteit te promoveren zonder gebed. Een aantal hoogleraren gaf uitgebreid toelichting op hun antwoorden op de enquête.

Denken de geënquêteerde hoogleraren nog enigszins wisselend over het gebed, die verdeeldheid is ver te zoeken als het gaat om de katholieke signatuur van de universiteit. Geloof zou geen rol moeten spelen, is de heersende mening. Op de vraag of de Radboud Universiteit zich sterker moet profileren als katholieke universiteit antwoord 80 procent van de respondenten ontkennend. En ruim 70 procent vindt dat de rol van de kerk in benoemingen op de universiteit en in het ziekenhuis afgeschaft moet worden.

Bisschoppenconferentie

Toch staat in vacatures voor collegeleden van de Radboud Universiteit en leden van het bestuur van de Stichting Katholieke Universiteit (SKU) dat ‘de interesse uitgaat naar kandidaten van katholieke signatuur’. Het sluit aan bij de statuten van de stichting, waarin staat dat het stichtingsbestuur de katholieke identiteit van universiteit en ziekenhuis ‘bewaakt en bevordert’. Formeel gezien is het ook de Nederlandse Bisschoppenconferentie – als representant van Rome – die de leden van het stichtingsbestuur benoemt (op voordracht van de SKU).

Onlangs liet het Stichtingsbestuur doorschemeren, na vragen van studentenfractie AKKUraatd, dat het zelf ook meer ruimte wil om ook niet-katholieke kandidaten te benoemen. De bestuurders vinden dat strikt vasthouden aan de katholieke eis ‘de mogelijkheid beperkt om kwalitatief goede mensen te krijgen’, vertelde Stichtingsbestuurslid Peter Holland tijdens de Universitaire Gezamenlijke Vergadering. ‘Welke marges er zijn, moeten we werkenderwijs ervaren’, voegde hij er wel aan toe.

De religiespecial van Vox ligt vanaf vanmiddag in de bakken. Hij is ook online te lezen. De animatie is gemaakt door Liselotte Noordhuizen.

15 reacties

  1. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 7 december 2018 om 16:55

    Mooi want geloven doet men maar thuis of in de kerk.
    Ondanks dat, stoor ik mij enorm aan de houding van de Radboud Universiteit als het gaat om het behoud van de Nederlandse cultuur.
    In de nieuwsbrief van de Personeelsvereniging staat:
    ‘Vier de winter tijdens Feest van Licht!
    Beleef de ouderwetse kerst sfeer tijdens Feest van Licht, het inmiddels traditionele winterfeest’

    NEE, NEE…..het is:
    Vier de KERST tijdens KERST!
    Beleef de niet ouderwetse KERSTsfeer tijdens KERST, het inmiddels traditionele KERSTfeest!

    Voor mij is die achterlijke betutteling een reden om mijn lidmaatschap van de PV op te zeggen.

    • Vraag schreef op 9 december 2018 om 13:10

      Geachte Rupke,

      U bent zich er toch van bewust dat kerst geen atheïstisch of agnostisch feest is, maar een christelijk feest. Bent u daarom niet een beetje hypocriet, wanneer u zegt dat religie thuis of in de kerk moet bedreven worden? U bent zich er toch van bewust dat kerstmis zich niet beperkt tot de Nederlandse cultuur, maar overal in de wereld in christelijke gemeenschappen wordt gevierd. Natuurlijk bevat de Nederlandse cultuur christelijke elementen, maar het is iets complexer dan kerstmis is Nederlands. U bent zich er hopelijk van bewust dat lichtfeest ook verwijst naar kerstmis. De term lichtfeest houdt alleen rekening met het feit dat er niet alleen christelijk/Nederlands personeel aan de universiteit werkt. Lichtfeest verwijst bijvoorbeeld ook naar Chanoeka en Divali.

      Als laatste opmerking/vraag: Bent niet een beetje overdreven aan het reageren? Er wordt nog steeds gesproken over kerstsfeer. Misschien hadden ze niet “ouderwets” moeten toevoegen, want kerst is nog steeds een springlevend feest. Daarnaast wordt de universiteit nog steeds versiert tijdens kerst (Ja, ik kies hier bewust voor het woord “kerst”, want niemand houdt u of mij tegen om het over “kerst” te hebben of mensen tijdens kerst “vrolijk kerstfeest” te wensen) met bijvoorbeeld kerstbomen, die volgens mij geen betekenis hebben in de andere feesten.

      Met vriendelijke groet,
      Vraag

  2. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 10 december 2018 om 15:11

    Kerstmis is niet alleen van Nederland maar iets dat al heel lang zo gaat, hoef je niet in recordtempo te wijzigen.
    Iets dat goed gaat hoeft ook niet in recordtempo te worden veranderd.
    Natuurlijk veranderen gewoontes maar dat gaat over vele jaren. In Nederland wordt in enkele jaren alles overhoop gehaald en er wordt niemand iets gevraagd.
    Het is ook een principe kwestie. Zwarte Piet hoeft niet binnen een paar jaar weg te zijn en Kerst is gewoon de naam van het Kerstfeest zoals iedereen dat kent. En de meesten die het vieren zijn niet gelovig maar het is HUN Kerstfeest en dat neem je niet af, enkel om het woord.
    Op deze manier krijgt de gemiddelde Nederlander het gevoel dat alles door de strot wordt geduwd wat resulteert in steeds meer weerstand.
    Dat zijn de feiten anno 2018.

    • Vraag schreef op 10 december 2018 om 18:12

      Geachte Rupke,

      U vindt het te snel gaan als er vier woorden in een nieuwsbrief worden veranderd van kerstmis naar feest van licht (of zie ik iets over het hoofd?). Een nieuwsbrief waarin nog steeds naar kerstmis wordt verwezen. Zoals ik mijn vorige reactie zei: Bent u niet een beetje aan het overdrijven? Op welke tempo mag het dan wel veranderen? Kunt u mij een scenario schetsen, waarin men het wel over feest van licht mag hebben? Wat zou u een realistisch tempo vinden?

      Zoals ik ook in mijn vorige reactie suggereerde, als u geen kerstmis mag vieren of u mag geen vrolijk kerstfeest meer zeggen dan sta ik aan uw kant, maar dat is helemaal niet het geval. Er wordt niets van u afgepakt. Er worden alleen vier woorden in een nieuwsbrief aangepast naar een woord dat naast andere feesten nog steeds naar kerstmis verwijst.

      Met vriendelijke groet,
      Vraag

  3. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 10 december 2018 om 20:36

    De veranderingen vind ik inderdaad te snel gaan.
    Mag ik dat niet vinden.
    We krijgen dit jaar een kerstgeschenkje en dat heet ineens wintergeschenk.

    • Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 10 december 2018 om 20:37

      En als je nog vrolijk Kertfeest mag zeggen dan noem het ook maar gewoon Kerstfeest.

    • Vraag schreef op 11 december 2018 om 09:34

      Geachte Rupke,

      Uw probleem zit hem niet in de snelheid. U zou van elke verandering een probleem maken. Of, zoals ik in mijn vorige reactie al vroeg, geef aan welk tempo dan wel gevolgd kan worden of welke veranderingen wel toelaatbaar zijn? Anders bent u simpelweg gewoon tegen elke verandering.

      U verwart uw recht om iets te mogen zeggen met het idee dat iedereen iets moet zeggen. Zoals ik u en mijzelf het recht geef om vrolijk kerstfeest te zeggen, zo geef ik ook andere mensen het recht om iets anders te zeggen. Het maakt mij niet uit of het een kerstgeschenk of een wintergeschenk heet. Het gaat mij meer om de intentie waarmee het wordt gegeven.

      En natuurlijk mag u nog steeds vinden dat men het niet over feest van licht of wintergeschenk mag hebben, maar dan trek ik de conclusie dat u vreselijk aan het overdrijven bent, omdat u toch van elke verandering een probleem zou maken. Maar ik ben nog steeds bereid om deze conclusie te herzien, als u kunt aangeven welke verandering toelaatbaar is?

      Met vriendelijke groet,
      Vraag

  4. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 12 december 2018 om 09:16

    Nee hoor. U kent mij niet eens dus oordeel niet over mij. En ik heb geen probleem. En als u daar een probleem mee hebt dan is dat uw probleem.
    Ga lekker vegetarisch eten op de campus want vlees mag ook al niet meer.
    Er wordt voor ons gekozen. Er wordt niemand naar hun mening gevraagd en het gaat wel degelijk te snel. Kijk naar de toenemende weerstand en het wordt u allemaal duidelijk.

  5. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 12 december 2018 om 09:18

    En iedereen mag het feest thuis noemen zoals hij zij wilt. Maar het blijft Kerstfeest dus noem het op internet en de media gewoon Kerstfeest zoals wij dat vanaf onze geboorte doen ook al ben je niet gelovig.

  6. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 12 december 2018 om 09:29

    Met mensen die op de persoon spelen (duidelijk uw probleem dus) ben ik snel uitgepraat.
    Nu dus.
    Daar valt namelijk niet mee te discussiëren want dan heb je een probleem, is je mening onterecht of je overdrijft. Kijk eens wat vaker in de spiegel.
    Prettig Kerstfeest en een gelukkig en vegatarisch 2019.

    • Vraag schreef op 12 december 2018 om 10:29

      Geachte Rupke,

      Als ik het persoonlijk heb gemaakt, dan daarvoor mijn excuses, dat was zeer zeker niet mijn bedoeling. Achteraf gezien kan mijn gebruik van “probleem” als beledigend worden opgevat, maar ik gebruik het woord “probleem” om uw positie tegenover het gebruik van licht van feest te beschrijven. U wil graag dat het woord kerstmis wordt gebruikt, dus het woord lichtfeest is een probleem. Welk woord kan ik gebruiken om de elk hint van belediging te voorkomen (Dit is een oprechte vraag)?

      Ik probeer u duidelijk te maken dat een deel van uw argumentatie niet klopt of in ieder geval incompleet is. U herhaalt meerdere malen dat de snelheid waarmee kerst veranderd een probleem is. Dat argument mag u zeer zeker gebruiken, maar dan moet u dus ook kunnen aangeven welke snelheid wel toelaatbaar is? Als u geen langzamere snelheid kunt geven, dan betekent toch dat elke snelheid voor u problematisch zou zijn of is dat een hele vreemde redenatie? Daarnaast mag u ook nog steeds de mening hebben dat elke verandering van kerstmis problematisch is. Echter omdat u geen onderscheid maakt tussen kleine en grote veranderingen dan moet ik dus onderscheid gaan maken tussen kleine en grote veranderingen. Ik vind persoonlijk het veranderen van vijf woorden een kleine en ook onproblematische verandering.

      Ik hoop dat u mijn excuses accepteert en dat we nog een beschaafde discussie kunnen hebben. Als we nog verder gaan dan wil ik een klein verzoek indienen. Kunt u focussen op het onderwerp, waarmee het begon? U heeft zwarte piet al genoemd en nu veganisme. We hebben een discussie over het gebruik van het woord lichtfeest.

      Als u toch deze discussie definitief wil beëindigen, dan wens ik u ook een vrolijk kerstfeest en alvast een gelukkig nieuwjaar.

      Met vriendelijke groet,
      Vraag

    • Vraag schreef op 13 december 2018 om 18:03

      Geachte Rupke

      Het is goed dat mensen zoals u om tradities geven en ze in eren willen houden, want anders zouden we geen enkele traditie overhouden. Maar (en dit is een belangrijke maar) om Johan Cruijff te citeren: Elk voordeel heb zijn nadeel. Je kunt te ver gaan in het beschermen van tradities. Zoals u zelf al in eerder in een reactie zei, tradities veranderen. Ik vind het dus niet verkeerd dat mensen tradities willen beschermen of soms even een adempauze willen hebben, maar ik ben van mening dat we recentelijk te snel in een soort kramp schieten als er ook maar iets aan een traditie lijkt te veranderen. Uw artikel laat inderdaad zien dat sociale media ontploft, wanneer veranderingen te snel gaan. Het vertelt echter ook dat jezus niet in de kerststal aanwezig was, omdat het blijkbaar al jaren traditie is om jezus pas in de kribbe te leggen met kerst. Er was dus blijkbaar geen verandering in de traditie, maar sociale media ontploft toch, omdat veel mensen opzoek zijn naar elk mogelijke verandering in de traditie. Nogmaals het is op zichzelf dus GEEN enkel probleem dat u of andere mensen veranderingen te snel vinden gaan of dat u en andere mensen tradities willen beschermen. Ik vind alleen dat er tegenwoordig te hevig wordt gereageerd op relatief kleine veranderingen en dat veel mensen tradities in steen willen beitelen, terwijl tradities veranderen door de tijd heen.

      Ik wil hierbij zelf de discussie beëindigen als u het goed vind. Het was een interessante discussie, maar ik denk dat we de conclusie moeten trekken dat we eens zijn over dat we het oneens zijn. Ik had overigens vanaf het begin al het idee dat we het niet eens zouden worden, maar ik vind het persoonlijk altijd belangrijk om inzicht te krijgen in de mening van mensen, waarmee je het niet altijd eens bent. Bedankt dat u zo lang de discussie heeft voortgezet, want u had ook al eerder kunnen besluiten om de discussie te beëindigen. Ondanks ons meningsverschil en kleine miscommunicatie hoop ik dat we met een wederzijds respect deze discussie verlaten.

      Met vriendelijke groet,
      Vraag

    • Vraag schreef op 13 december 2018 om 18:22

      Geachte Rupke,

      Ik vind het goed dat u en andere mensen om tradities geven en ze in eren willen houden, want anders zouden we geen tradities overhouden. Maar (en dit is een belangrijke maar) mensen kunnen ook te ver gaan bij het beschermen van tradities en in een soort kramp schieten bij elk veranderingen. Zoals u zelf al zei in een eerder reactie, tradities veranderen. Uw artikel laat inderdaad zien dat sociale media ontploft, wanneer veranderingen te snel gaan. Het vertelt echter ook dat het blijkbaar al jaren traditie is dat Jezus pas aan de kerststal wordt toegevoegd tijdens kerst. Daarom ligt Jezus op het moment nog niet in zijn kribbe. Er was dus blijkbaar geen sprake van verandering, maar veel mensen zijn opzoek naar elke mogelijke verandering. Nogmaals het is GEEN enkel probleem dat u en andere mensen veranderingen te snel vinden gaan of dat u en andere mensen tradities willen beschermen in hun huidige staat. Ik vind echter dat er tegenwoordig te hevig wordt gereageerd op relatief kleine veranderingen en dat men probeert om tradities in steen te beitelen, terwijl tradities door de tijd heen veranderen.

      Ik wil hierbij zelf de discussie beëindigen als u het goed vind. Het was een interessante discussie, maar ik denk dat we de conclusie moeten trekken dat we het eens zijn over dat we het oneens zijn. Vanaf het begin van onze discussie dacht ik al dat we het niet eens zouden worden, maar ik vind het belangrijk om inzicht te krijgen in meningen, waarmee je het niet altijd eens bent. Bedankt dat u deze discussie zo lang heeft voortgezet, want u had ook al eerder kunnen besluiten om de discussie te beëindigen. Ondanks ons meningsverschil en kleine miscommunicatie hoop ik wel dat we met een wederzijds respect deze discussie verlaten.

      Met vriendelijke groet,
      Vraag

  7. Rupke (oren groter dan het kupke) schreef op 14 december 2018 om 20:20

    Het stoppen van alle tradities gaat te ver.
    Niet het willen tegengaan van het stoppen.

Geef een reactie

Vox Magazine

Het onafhankelijke magazine van de Radboud Universiteit

lees de laatste Vox online!

Vox Update

Een directe, dagelijkse of wekelijkse update met onze artikelen in je mailbox!

Wekelijks
Nederlands
Verzonden!