Met brandhaarden in Oekraïne, Gaza, Syrië en Irak bleef deze zomer de gebruikelijke komkommertijd uit. Vox gaat op bezoek bij Nijmeegse deskundigen, in de hoop op een stukje duiding van de ellende. Vandaag aflevering 1, met Leon Wecke over het conflict in Oekraïne.

Er gaat geen dag voorbij dat Leon Wecke het achtuurjournaal bekijkt, of de krant openslaat, en zich niet ergert aan het doorgeslagen vijandbeeld dat de Westerse media schetsen van Vladimir Poetin en zijn kameraden. Het demoniseren van Rusland is volgens Wecke een serieuze bedreiging voor een duurzame oplossing in Oekraïne. ‘Terwijl Rusland minder blaam treft dan het Westen.’

‘Oekraïne is enkel op papier een natiestaat, en dat zal nooit veranderen’, zegt Wecke. De landsgrenzen zoals die na de val van de Sovjet-Unie getrokken zijn, strooien wat hem betreft zand in de ogen. De diversiteit tussen Oost- en West-Oekraïne is onmiskenbaar. Niet alleen in hun voorkeur voor Europa of Rusland, maar ook qua taal, religie en cultuur. De onderkenning daarvan is een eerste hobbel die genomen moet worden door ‘West’, meent Wecke.

Napoleon
Wecke grijpt ver terug in het verleden om de huidige angst van Poetin te verklaren. Al in de tijd van Napoleon werd het toenmalige Rusland vanuit het Westen bedreigd in zijn bestaan. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog sloten de geallieerde landen de Sovjet-Unie buiten in hun alliantie tegen Nazi-Duitsland. Toen het vuur gedoofd was, en Hitler verdreven, kon de Sovjet-Unie niet rekenen op veel waardering voor haar twintig miljoen slachtoffers.

Volgens Wecke speelt dat nog altijd een rol in de defensieve houding van het huidige Rusland. De invloedssfeer van de Europese Unie en Amerika schuift oostwaarts op, met de verwelkomingen van de Baltische Staten in de NAVO als meeste treffende voorbeeld. ‘Het Westen vormt voor Rusland een grotere bedreiging dan andersom’, zegt Wecke.

Het terugnemen van de Krim noemt Wecke begrijpelijk. ‘Negentig procent van de mensen wil daar bij Rusland horen. Bovendien was het slechts een speling van het lot dat de Krim überhaupt in Oekraïense handen is gevallen.’ Ook voor de Russische steun aan de Oost-Oekraïense rebellen kan Wecke enig begrip opbrengen. ‘Poetin heeft beloftes gedaan aan de mensen daar. Als hij die breekt dan toont hij zich een bijzonder onbetrouwbare bondgenoot.’

MH17
Maar ervan uitgaande dat MH17 uit de lucht geschoten is met Russische wapens: is Poetin dan niet schuldig aan de 298 slachtoffers? Wecke: ‘Rusland kan dan enkel verantwoordelijk gehouden worden voor het leveren van de wapens.’ Geërgerd ziet Wecke toe hoe de vliegramp boven Oekraïne eveneens wordt ingezet voor een verdere demonisering van Rusland. De ramp was nauwelijks voltrokken of Westerse politici wezen met de beschuldigende vinger naar Moskou.

Mocht bewezen worden dat het Malaysia Airlines-toestel is neergehaald met een Russische raket, zijn meer sancties dan op zijn plaats? Wecke: ‘Dan blijf je aan de gang en moet je bijvoorbeeld Amerika ook straffen voor de steun aan Israël.’ / Mathijs Noij