Lotte Jensen betoogt dat de invoer van het Engels leidt tot verschraling van het onderwijs. Onzin, volgens universitair hoofddocent Liedeke Plate. ‘De mythe van de native speaker mag wat mij betreft op de schop.’

‘In haar opiniestuk Engels leidt tot verschraling onderwijs verdedigt Neerlandica Lotte Jensen met verve haar vakgebied. Terecht wijst ze erop dat onderwijs in de humaniora afhankelijk is van een goed begrip van de taal. Dit goed begrip van de taal moeten we echter niet gelijkstellen aan native speakerness. Gevoel voor taal, zich genuanceerd kunnen uitdrukken, een complex argument kunnen begrijpen: het heeft allemaal met meer te maken dan met moedertaal. Dit is een pleidooi vóór Engelstalige opleidingen aan de Radboud Universiteit.’

‘Ten eerste: Ik weet niet op welk onderzoek Lotte Jensen zich baseert, maar het is aantoonbaar niet zo dat non-native speakers nooit het niveau van de moedertaalspreker evenaren. De Rus Vladimir Nabokov en de Pool Joseph Conrad zijn bekende voorbeelden van schrijvers wier taalbeheersing van de Engelse taal het niveau van de gemiddelde (en bovengemiddelde) native speaker ruim overstijgt. Nabokov en Conrad – of Kader Abdolah en Anne Frank in eigen land en Amin Maalouf en Jonathan Little in Frankrijk – zijn uiteraard uitzonderingen, maar ze bewijzen, net als de meeste schrijvers en onze docenten Vreemde Talen, dat veel en vaak oefenen wel degelijk zin heeft. Andersom is het ook niet zo dat elke native speaker vanzelfsprekend zo’n hoog taalbeheersingsniveau heeft—noch qua uitspraak, woordenschat, of beheersing van de grammatica. De mythe van de native speaker mag wat mij betreft op de schop.’

‘Ten tweede: of studenten die na de studie allerlei dienstverlenende functies in de samenleving gaan vervullen meer baat hebben bij goed onderwijs in het Nederlands dan in het Engels, is ook zeer de vraag. Vanzelfsprekend is “een uitstekende beheersing van het Nederlands een absolute voorwaarde voor de latere beroepsuitoefening”, zoals Jensen schrijft. Maar evengoed hebben ze baat bij een uitstekende beheersing van het Engels.’

‘Door een steeds meer geglobaliseerde economie, meer migratie en versterkte internationale concurrentie van diverse organisaties zullen steeds meer mensen in hun werk te maken krijgen met internationale regelgeving en collega’s, zakenpartners en klanten uit andere landen en culturen. Een uitstekede beheersing van het Engels is daarbij onontbeerlijk, evenals de vaardigheid om met culturele verschillen om te kunnen gaan. Engelstalige bachelors zijn dan ook niet alleen bachelors waarvan de voertaal Engels is. Het zijn ook interculturele bachelors, waarin studenten interculturele competenties vervaardigen naast overige twenty-first century skills, en zo goed uitgerust worden om de uitdagingen van de toekomst tegemoet te gaan.’

University College
‘Ten derde: ervaring leert dat Engelstalige opleidingen een ander publiek trekken, namelijk studenten die een tijd in het buitenland hebben gewoond, ouders van verschillende nationaliteiten hebben, of van huis uit meertalig zijn. Zie bijvoorbeeld de studentenpopulatie van de University Colleges in Utrecht en Middelburg. Dit zijn studenten die graag naar Nederland komen of in Nederland blijven omdat ze er een (familie)band mee hebben, maar zich ook weer niet thuis voelen in een zuiver Nederlandse context. Studenten die gewend zijn te laveren tussen talen en culturen. Studenten die reeds meerdere talen spreken, of die tweetalig onderwijs op de middelbare school hebben gevolgd. Voor deze internationaal georiënteerde studenten bieden de Engelstalige tracks het beste van beide werelden: goed, betaalbaar, internationaal onderwijs in Nederland.’

Ik zou dan ook mijn pleidooi voor Engelstalig onderwijs aan de Radboud Universiteit willen afsluiten met een oproep aan Lotte Jensen en haar collega’s. Ontwikkel Nederlandstalig onderwijs voor al die studenten die naar Nijmegen komen vanwege hun belangstelling voor de Nederlandse taal en cultuur, maar geen moedertaalsprekers van het Nederlands zijn. Het is van cruciaal belang dat de waarde en schoonheid van de Nederlandse taal en literatuur niet worden voorbehouden aan mensen die de Nederlandse taal reeds machtig zijn, maar dat die breed worden uitgedragen. Desnoods in het Engels, met originele teksten én vertalingen, in het Frans, Duits, Spaans, Engels, of Chinees. / Liedeke Plate

Liedeke Plate is universitair hoofddocent genderstudies en literatuur- en cultuurwetenschappen en coördinator van de Engelstalige bachelor Arts and Culture Studies. Plate groeide op in Frankrijk, woont inmiddels in Nederland, maar verbleef ook langere periodes in de Verenigde Staten en Engeland. 

Lotte Jensen gaat vanmiddag in debat met collegevoorzitter Gerard Meijer over het Engels op de campus. Plaats: hal Erasmusgebouw. Tijd: 12.45-13.30 uur