Wie op latere leeftijd leert zwemmen, moet het water leren vertrouwen, zegt de Syrische student en ervaringsdeskundige Muhammad. De Nederlandse Annika Eskes is nog niet zover. ‘Ik houd mijn hoofd nooit helemaal onder de douchekop, omdat ik gewend ben water te vermijden.’

In het Nijmeegse Erica Terpstrabad is de animo voor zwemles – let wel: voor volwassenen – zo groot dat docent Claudia Bouwman een wachtlijst heeft. Je zou denken dat iedereen als kind heeft leren zwemmen, maar dat is dus niet zo. Muhammad (28), student computerwetenschappen aan de Radboud Universiteit, komt uit Syrië en daar is zwemles geen vanzelfsprekendheid. Nu hij in Nederland woont, gaat hij de confrontatie met het water alsnog aan.

Deze donderdagavond ligt hij in het bad bij Bouwman. Sommigen van zijn medecursisten kunnen al duiken naar ringen in het ondiepe bad, anderen moeten nog wennen aan het drijven op het water.

‘Mijn tante leerde pas zwemmen toen ze de dertig voorbij was, dus misschien er nog hoop voor mij’

Volgens Bouwman duurt het ongeveer een jaar voor een volwassene klaar is om de overstap te maken van het ondiepe bad naar een zwembad van een meter tachtig diepte, waar de meer gevorderde zwemmers oefenen. De zweminstructrice werkt graag met volwassenen, omdat die echt graag willen leren zwemmen. ‘Ze zijn erg gemotiveerd.’

Muhammad besloot les te nemen, omdat hij het gevoel had dingen te missen in Nederland. Hij wil graag verschillende watersporten gaan beoefenen.

Watervrees

Niet alleen motivatie is een belangrijke eigenschap voor wie wil leren zwemmen: minstens zo belangrijk zijn logica en emoties. Het zijn deze twee dingen die maken dat leren zwemmen voor volwassenen fundamenteel anders is dan voor kinderen, aldus Bouwman. ‘Leg aan volwassenen de logica en techniek van het zwemmen uit en ze weten meteen wat je bedoelt.’ Volgens haar is het daarom eenvoudiger als volwassene te leren zwemmen, dan als kind.

Voor ‘grote mensen’ is het echter de uitdaging hun emoties te overwinnen. Bouwman doelt op gevoelens die geassocieerd worden met het jarenlange mijden van water. Hoewel angst voor water en niet kunnen zwemmen vaak hand in hand gaan, is watervrees niet noodzakelijk de oorzaak dat iemand niet kan zwemmen. In sommige gevallen is het andersom: het niet kunnen zwemmen leidt tot vermijding, die uiteindelijk resulteert in angst voor water.

Chloor

‘Ik denk juist dat het eenvoudiger is om te leren zwemmen als je jonger bent’, zegt de twintigjarige student Annika Eskes. Omdat ze allergisch was voor chloor, heeft ze als kind nooit leren zwemmen. Voor haar gevoel loopt ze die achterstand niet meer in. ‘Ik denk dat ik inmiddels over de chloorallergie ben heen gegroeid. Maar omdat ik gewend ben om uit de buurt van water te blijven, voel ik er nog steeds niet veel voor te leren zwemmen.’

Eskes heeft zich niet aangemeld voor zwemlessen en is ook niet van plan om dat in de nabije toekomst te doen. Enerzijds vanwege de tijdsinvestering, zegt ze, maar ook omdat het vermijden van water een moeilijke gewoonte is om te doorbreken. ‘Ik steek mijn hoofd nooit helemaal onder de douchekop, omdat ik het altijd zo gedaan heb. Mijn tante leerde echter pas zwemmen toen ze de dertig voorbij was, dus misschien er nog hoop voor mij (lacht).’

Bang

Muhammad heeft soortgelijke ervaringen wat betreft het vermijden van water. ‘Ik was er niet per se bang voor’, zegt hij. ‘Maar omdat ik niet kon zwemmen, werd het wel een gewoonte om zo veel mogelijk van water weg te blijven.’ Zijn belangrijkste uitdaging tijdens zwemles is dan ook om het water te leren vertrouwen.

Het kan misschien eenvoudig zijn om iemand de logica achter een vaardigheid aan te leren, maar het is veel moeilijker om de angsten die deze oproepen de kop in te drukken. Toch ziet Bouwman enorme ontwikkelingen bij haar leerlingen. Sommigen van hen, die een week geleden nog echt bang waren voor water, gaan er nu helemaal voor.

Uiteindelijk komt het volgens de zwemlerares allemaal op één ding neer. ‘Je moet tegen de studenten zeggen dat hen niets zal overkomen’, zegt ze. ‘Vervolgens moeten ze hetzelfde tegen zichzelf zeggen.’