Zeshonderdduizend Nederlanders lijden aan een depressie, de helft van hen knapt maar niet op. Gesprekstherapie en medicijnen helpen onvoldoende. Hoogleraar chronische depressie Jan Spijker, ook werkzaam als psychiater bij Pro Persona, onderzoekt nieuwe behandelmethodes. Vrijdag 15 februari houdt hij zijn oratie. #1. Train je hersenen om de mooie kanten van het leven te zien. Spijker: ‘Chronisch depressieve mensen zijn meer alert op negatieve informatie. Dat gaat voor een groot deel onbewust. Uit ervaringen met cognitieve therapie weten we ook dat het niet werkt om mensen bewust te leren denken aan positieve dingen. Hun gedachten schieten automatisch in de richting van het negatieve. Ze slaan negatieve informatie ook makkelijker op. Met een computertaak willen we dat gedachtepatroon proberen te sturen. Het komt erop neer dat de mensen met een joystick positieve beelden op de computer, zoals een lachend gezicht, naar zich toetrekken en negatieve wegduwen. Zonder dat ze het beseffen. Want ze krijgen een opdracht in de trant van ‘duw bij blauw licht van je af en bij geel licht naar je toe’. De eerste resultaten uit Amerikaanse studies zijn veelbelovend. Maar we hebben nog geen idee hoe vaak je zo’n behandeling moet herhalen. Het is ook niet zo dat je een behandeling als deze als enige moet toepassen.’ #2. Stimuleer de frontale cortex met magneten. ‘De informatieverwerking loopt bij depressieve mensen langzamer. Door de frontale hersenen te stimuleren verwachten we dat de cognitieve processen verbeteren. De patiënt krijgt daarbij een soort badmuts op. Via een magneet in die muts wordt een gerichte stroomimpuls gegeven aan het hersengebied. De stroomimpuls zorgt ook voor het vrijkomen van serotonine en dopamine, wat gunstig is voor de stemming. Dit doen we met patiënten die niet goed reageren op bestaande behandelingen. En alleen in combinatie met andere behandelingen.’ #3.Doe aan mindfulness. ‘We gebruiken mindfulnesstrainingen vanouds vooral om nieuwe depressies te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat mindfulness de kans op een nieuwe depressie halveert bij mensen die drie of meer depressies hebben gehad. Wat we nu gaan doen, samen met Anne Speckens van psychiatrie, is kijken of mindfulness ook helpt om de bestaande klachten te verzachten van patiënten met een chronische depressie. Mindfulness leert mensen meer los te komen van hun gedachten. Dus de gedachten zelf verander je niet, maar de reactie daarop wel.’ / Martine Zuidweg