Dat private crediteuren (banken en pensioenfondsen) meebetalen aan het aflossen van de Griekse staatsschuld, zoals minister De Jager wil, is een goede zaak, vindt Eelke de Jong, hoogleraar internationale economie aan de Radboud Universiteit. ‘Het is niet normaal dat de staat alles verzekert.’

Fritesboer
Volgens De Jong moeten de private investeerders hun verantwoordelijkheid nemen en meer letten op de kwaliteit van zaken waarin ze investeren, of in dit geval: het land waaraan ze geld hebben uitgeleend. De Jong: ‘Waarom zou een belastingbetaler wel moeten meebetalen aan de verliezen van vooral Franse en Duitse banken en niet een willekeurige fritesboer redden?‘ De hoogleraar vindt dat er nu niet meer geld vanuit de Europese Centrale Bank (ECB) naar Griekenland zou moeten gaan, zonder dat tegelijkertijd de schuld naar beneden gaat.

Chaos
Een probleem is wel, denkt hij, dat schuldvermindering kan leiden tot chaos: de ECB lijdt verliezen, Griekse banken gaan failliet en andere banken moeten extra kapitaal ophalen. ‘Bovendien’, zegt De Jong, ‘vreest iedereen dat Ierland of Portugal het volgende probleemgeval wordt. Daarom zal er nu een oplossing moeten komen die geloofwaardig is voor alle te verwachten problemen.’  

E-bonds
Een mogelijkheid zou zijn de Griekse obligaties om te wisselen in e-bonds. Dit zijn obligaties uitgegeven en gegarandeerd door de andere eurolanden. Houders van Griekse obligaties (vooral Duitse, Franse en Griekse banken) kunnen die inleveren tegen een vooraf vastgesteld verlies van bijvoorbeeld dertig procent. De Jong: ‘Het zou mooi zijn als de  financiële instellingen vrijwillig dit  verlies nemen, al vrees ik dat dat niet zal gebeuren.’

Foutenmakers
De lijn van De Jager past in het Nederlands marktmodel waarin we foutenmakers in principe niet uitkopen, maar verwachten dat zij hun verantwoordelijkheden nemen. Uitvoering vergt wel een zeer zorgvuldig traject, ‘want anders leidt het toch tot verdere chaos op de Europese financiële markt’, waarschuwt De Jong.

Crisis en moraal
In de eerder deze maand onder zijn redactie verschenen bundel ‘Wat zegt de crisis over onze moraal’,  laat De Jong zien dat economen herhaaldelijk hebben gewaarschuwd voor de wereldwijde onevenwichtigheden op de betalingsbalans. Regeringsleiders, bankiers, toezichthouders én consumenten hadden zich in de jaren voor de kredietcrisis kritischer moeten opstellen, aldus de Nijmeegse econoom./Bets Berntsen