CERN is weer veelvuldig in het nieuws. Is het Higgsdeeltje gevonden? Vandaag om half vijf mag de hele wereld het weten. De betrokken Nijmeegse wetenschappers houden gedisciplineerd hun mond. Nog even…

Er is een persconferentie aangekondigd en de landelijke kranten en radiozenders gaan al fijn mee in het publiciteitsoffensief van het CERN, het instituut dat onderzoek doet met de LHC-deeltjesversneller. Nicolo de Groot, hoogleraar experimentele deeltjesfysica van de Radboud Universiteit Nijmegen, is betrokken geweest bij het zogenaamde Atlasexperiment en is vanmiddag bij de presentatie. Van wat eigenlijk? Wat gaat hij bekend maken? Dat het Higgs-deeltje is gevonden misschien?

‘Dat is dus geheim. Ik weet wat wij gaan vertellen en mag daar nog niets over zeggen. Overigens weet ik zelf niet wat de collega’s van het CMS-experiment gaan vertellen’, aldus De Groot. ‘Maar de schattingen in de kranten lijken heel aannemelijk’, laat hij nog vallen. (Dat zou er dus op duiden dat Higgs-boson is gevonden, De Volkskrant bijvoorbeeld zet in op 99% bewijs voor het Higgsdeeltje, IR)

Nooit waargenomen
Het Higgs-boson is al jaren onderwerp van een grote zoektocht waarin heel wat geld is gestoken. Peter Higgs voorspelde het bestaan van het elementaire deeltje, dat moet bestaan om het standaardmodel van de deeltjesfysica kloppend te maken. Door de Higgs-bosonen krijgen alle andere deeltjes massa. Ze zijn echter nog nooit waargenomen. Dat zal ook nu het geval niet zijn. ‘Het bestaat als deeltje zo kort dat we het nooit zullen zien,’ zegt de Groot. ‘Alleen aan de vervalproducten kun je zien dat het er was.’

Twee verschillende experimenten presenteren hun analyses. De hoop is dat binnen die onderzoeken aanwijzingen zijn waargenomen. Het zou een doorbraak betekenen, eerder kwamen er vooral pessimistische geluiden vanuit CERN. Misschien zou het Higgsdeeltje wel helemaal nooit gevonden worden. De Groot is echter bepaald niet verrast dat het nu toch opduikt. ‘We zijn begonnen met zoeken midden in het gebied waarin Higgs zich zou kunnen bevinden.’ Daar was het niet te vinden, waarna de onderzoekers hun focus verlegden. ‘Nu kijken we naar de lichtere deeltjes. Dat is moeilijker, de lichte deeltjes zijn vanwege de achtergrondruis moeilijker te detecteren.’

Nijmeegse bijdrage
De Radboud Univeristeit is betrokken geweest op meerdere gebieden tijdens de zoektocht naar Higgs-boson. Promovenda Magda Chelstowska heeft een tijd de dagelijkse productie van data op CERN verzorgd, een taak die is overgegaan op een Nijmeegse postdoc.  ‘Er werken duizenden mensen aan experimenten bij CERN, maar veertig, vijftig mensen zijn echt actief bezig met de analyse waarmee Higgs moet worden aangetoond,’ zegt De Groot.

Daarvan is een groot deel verbonden aan het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics in Nijmegen, waar gewerkt wordt aan een nieuwe analysemethode. De Groot: ‘Die zou wel eens belangrijk kunnen zijn om volgend jaar 100% zekerheid te krijgen over het Higgsdeeltje.’ / Iris Roggema

Later meer..