Een uit de hand gelopen demonstratie en het daaropvolgende politieoptreden afgelopen voorjaar hebben diepe wonden geslagen op de campus. Om een soortgelijk voorval in de toekomst te voorkomen loopt daarom een extern onderzoek. De twee ombudsfunctionarissen van de universiteit treden daarbij op als procesbewakers. ‘We willen een duidelijk feitenrelaas.’

7 mei 2025 is bij veel studenten en medewerkers van de Radboud Universiteit in het geheugen gegrift. Op die dag hielden pro-Palestinademonstranten een zoveelste actie op de campus, om hun eis over het verbreken van de banden met Israëlische universiteiten kracht bij te zetten.

De demonstratie liep echter uit de hand: kort nadat een tiental actievoerders het Berchmanianum tegen de wil van beveiligers naar binnen was gelopen, arriveerden veertien politiewagens op de campus. Op de Heyendaalseweg kwam het even later tot een confrontatie tussen politie en actievoerders, in aanwezigheid van tientallen voorbijlopende medewerkers en studenten. Bij die confrontatie werden enkele andere studenten gearresteerd. Ook werd een student in het been gebeten door een politiehond, waarna verschillende operaties nodig waren. Een andere actievoerder liep een gebroken knieschijf op door het politieoptreden.

De gebeurtenissen deden veel stof opwaaien op de campus. Studenten van Studenvakbond AKKU en een groep medewerkers vroegen het ontslag van het college van bestuur. Datzelfde college zei te betreuren wat er gebeurd was, maar weigerde excuses aan te bieden voor het politiegeweld op de campus.

Extern onderzoeksbureau

Om te leren van de gebeurtenissen voert Bureau Berenschot sinds half juli een onderzoek uit naar de gebeurtenissen van 7 mei. Dat gebeurde op aanvraag van de twee ombudsfunctionarissen van de universiteit. ‘We kregen zoveel signalen die niet genegeerd konden worden’, zegt ombudsfunctionaris Job van Luyken. ‘Het is een megagevoelig onderwerp waar veel emoties bij komen kijken. Daarom hebben we bij het college van bestuur aangedrongen op dit onderzoek.’

‘Het is een megagevoelig onderwerp waar veel emoties bij komen kijken’

De vraag waarom de ombudsfunctionarissen het onderzoek niet zelf uitvoeren, hebben ze naar eigen zeggen vaker gekregen. ‘Vanwege de omvang van het onderzoek en de tijdsdruk die erop zat was dat helaas niet mogelijk’, vult collega-ombudsfunctionaris Aukje Verstegen aan. ‘In onze agenda’s moeten we bovendien altijd ruimte overhouden voor andere melders.’

Andere medewerkers van de universiteit het onderzoek laten uitvoeren, was ook geen optie. ‘Beide kanten in dit conflict kunnen studenten of medewerkers van de universiteit zijn’, legt Verstegen uit. ‘Als je dan medewerkers van de universiteit inschakelt om het onderzoek te doen, kan je het verwijt krijgen dat je niet onafhankelijk genoeg optreedt.’

Toch deed de keuze voor het externe Bureau Berenschot – de exacte kostprijs van het onderzoek is niet bekend – in tijden van bezuinigingen stof opwaaien op de campus. ‘Het is inderdaad geen goedkoop bureau, maar Berenschot heeft destijds ook een soortgelijk en erg gedegen onderzoek gedaan aan de Universiteit van Amsterdam, en de conclusies daar waren niet mals’, zegt Van Luyken.

Rijksrecherche

Onderwerp van het onderzoek zijn de gebeurtenissen op die desbetreffende dag op de campus totdat de politie in actie kwam en nadat de politie in actie kwam. ‘We willen graag een duidelijk feitenrelaas van wat er is gebeurd voor de politie-inzet’, zegt Verstegen. ‘Daarnaast willen we ook meenemen wat achteraf is gebeurd: heeft het college van bestuur op de juiste manier gecommuniceerd? Hebben mensen de juiste nazorg gekregen?’

Het eigenlijke politieoptreden, waarbij een student in het been werd gebeten, komt dus niet in het onderzoek aan bod. ‘Op het moment dat de politie aan de slag gaat, kan het college van bestuur hoog of laag springen, maar op dat moment kiest de politie een eigen strategie’, zegt Van Luyken. ‘Bovendien is de inzet van de politiehond onderdeel van een onderzoek van de rijksrecherche. Die wil gewoon weten wat daar gebeurd is.’

Hoeveel mensen tot nog toe hebben deelgenomen aan het onderzoek, kunnen de ombudsfunctionarissen niet zeggen. ‘De onderzoekers van Berenschot hebben aangegeven dat ze tevreden zijn met de opkomst, en dat zich zowel actievoerders als mensen van de andere kant bij hen hebben gemeld’, zegt Verstegen. Naast gesprekken wordt ook andere informatie in het onderzoek meegenomen, zoals camerabeelden, opnames en foto’s.

Hoewel de universiteit pas in de Vierdaagseweek over het onderzoek communiceerde, is toch geprobeerd om alle betrokkenen zo goed mogelijk te bereiken, legt Van Luyken uit. ‘Voor studenten hebben we verschillende berichten in de nieuwsbrief en op Instagram geplaatst, we hebben ook enkele actievoerders benaderd met de vraag om hun omgeving deelgenoot te maken van het onderzoek. Bovendien kunnen mensen zich nog steeds melden tot en met maandag 8 september.’

Geen juridische consequenties

Als alles goed gaat, krijgen de ombudsfunctionarissen in de tweede helft van september een conceptversie van het rapport te lezen. ‘Dan is het aan ons om daar iets van te vinden’, zegt Van Luyken. ‘Zelf ben ik bijvoorbeeld voor stellige feiten, niet voor wollige taal.’

‘Mensen moeten zich vrij voelen om eerlijk hun verhaal met ons te delen’

Daarna wordt het rapport gedeeld met het college van bestuur. ‘Maar zij mogen het onderzoek niet beïnvloeden of afzwakken’, zegt Van Luyken. ‘Als Berenschot concludeert dat er fouten gemaakt zijn, dan mag dat geschreven worden. Wat ons betreft wordt het rapport daarna zo snel mogelijk publiek. Het enige waarmee rekening gehouden moet worden: medewerkers die lager in de organisatie zitten, moeten beschermd worden. Anders riskeer je een heksenjacht.’

Nog belangrijk om te weten, vult Verstegen aan: ‘Aan dit onderzoek zijn geen juridische consequenties verbonden. Mensen moeten zich vrij voelen om eerlijk hun verhaal met ons te delen. Het uiteindelijke doel is om lessen te trekken uit wat er gebeurd is, om zo een nieuwe 7 mei te voorkomen.’