Ze hopen dat de rust op de campus terugkeert nu de universiteit voornemens is om de banden met twee Israëlische universiteiten op te schorten. Maar excuses aanbieden voor het politieoptreden na de demonstratie van vorige week doen collegevoorzitter Alexandra van Huffelen en rector José Sanders niet.

‘Geweld heeft geen plaats op de campus van de Radboud Universiteit.’ Collegevoorzitter Alexandra van Huffelen en rector magnificus José Sanders winden er na een vier uur lange en soms stevige vergadering met de medezeggenschap geen doekjes om.

Met geweld doelen ze op de demonstratie van vorige week woensdag. Zowel van demonstranten tegen beveiligers van de universiteit als van de politie tegen demonstranten. Eén studente raakte gewond aan haar been nadat ze werd gebeten door een politiehond, een andere actievoerder liep een gebroken knieschijf op bij het politieoptreden.

‘Na het advies van de medezeggenschap nemen we een definitief besluit’

De actievoerders eisten dat de universiteit het advies van de commissie internationale samenwerkingsverbanden zou overnemen, om de samenwerking met Hebrew en Tel Aviv University stop te zetten. Maandagmiddag maakte het college van bestuur bekend dat het voornemens is dit inderdaad te doen.

Worden de samenwerkingsverbanden met Hebrew University en Tel Aviv University met onmiddellijke ingang opgeschort? Of worden ze gewoon niet verlengd, aangezien ze allebei deze zomer aflopen?

Alexandra van Huffelen: ‘Na het advies van de medezeggenschap nemen we een definitief besluit. Ervan uitgaande dat we een positief advies krijgen, schorten we de samenwerkingen op zodat het officieel wordt. Ze zullen dus ook niet worden verlengd, tenzij de universiteiten tegemoetkomen aan onze voorwaarden. Overigens is het goed om te weten dat deze instellingssamenwerkingen over studentenuitwisselingen gaan en op dit moment zijn er geen studenten van ons aan beide universiteiten – of andersom.’

Wanneer wordt het voorgenomen besluit definitief?

Van Huffelen: ‘Dat ligt eraan wanneer het advies van de medezeggenschap komt en wat de inhoud daarvan is.’

Bestaat de kans dat het voorgenomen besluit nog wordt aangepast? Tijdens de vergadering gaf de medezeggenschap aan dat het voorgenomen besluit nog niet ver genoeg gaat.

Van Huffelen: ‘Ik vind het moeilijk om op een als-dan-vraag antwoord te geven. We moeten eerst naar hun advies kijken. Dat willen we zorgvuldig doen.’

Nijmegen Student Encampment betreurt dat de universiteit nog steeds samenwerkingen heeft met het Technion, het Weizmann Institute of Science en de Haifa University. Gaan de banden met die Israëlische instellingen ook nog onderzocht worden?

Van Huffelen: ‘We hebben alleen gekeken naar samenwerkingen op instellingsniveau. In het geval van individuele en bilaterale samenwerkingen ligt de beslissing bij faculteiten en individuele wetenschappers. We zeggen niet dat je met geen enkele instelling uit Israël mag samenwerken, het gaat ook over de betrokkenheid van de instelling bij mensenrechtenschendingen. Voor deze twee universiteiten hebben we dat onderzocht.’

José Sanders: ‘We hebben van meet af aan gezegd dat we geen landen boycotten, maar dat het om de instelling gaat waarmee je samenwerkt.’

Leden van de medezeggenschap riepen op om ook individuele samenwerkingen van wetenschappers van de Radboud Universiteit en de betrokken universiteiten op te schorten. Gaan jullie dat in overweging nemen?

Sanders: ‘We willen individuele medewerkers de academische vrijheid laten om hier een eigen afweging in te maken.’

Van Huffelen: ‘Stel dat een arts van Hebrew University voor overleg belt met een medicus van de medische faculteit omdat een patiënt dringend geholpen moet worden en de dokter hier dé specialist op dat gebied is. Dan zou ik me goed kunnen voorstellen dat die dokter hier wil helpen.

‘Dat vind ik een goed voorbeeld van een individuele afweging die iemand kan maken. Dat willen we niet zomaar tegenhouden. Natuurlijk willen we graag dat onze medewerkers nadenken over het doel van hun samenwerkingen. Bovendien willen we onze medewerkers niet verbieden om te gaan met individuele wetenschappers van Israëlische instellingen die zich uitspreken tegen het overheidsbeleid.’

Vaak wordt de vergelijking met Rusland gemaakt. Wat is het beleid omtrent individuele samenwerkingen met Russische wetenschappers?

Van Huffelen: ‘Het beleid van Universiteiten van Nederland (UNL) is dat individuele samenwerkingen met Russische wetenschappers ook nog steeds mogelijk zijn.’

Had dit voorgenomen besluit, achteraf gezien, niet veel eerder genomen kunnen worden?

Sanders: ‘We hebben van meet af aan gezegd dat we dit soort afwegingen zorgvuldig willen maken. Verschillende universiteiten die hiermee worstelen zijn daar op dit moment mee bezig. Kennelijk is dat een tijdrovend proces. We zijn begonnen met kwartiermakers. Daarna hebben we een commissie opgericht, zodat we in de toekomst samenwerkingen (MoU’s, red.) met andere partners tegen het licht kunnen houden. Voordat je de waarden hebt geformuleerd, de opdracht hebt geformuleerd, een commissie hebt ingesteld, een afwegingskader hebt opgesteld, een participatieproces bent gestart… We zijn er soms halve werkweken mee bezig geweest. Als je dit zorgvuldig wilt doen, kost het tijd.’

‘Als je dit zorgvuldig wilt doen, kost het tijd’

Van Huffelen: ‘Als iedereen dezelfde mening had over dit onderwerp en de commissie in drie weken klaar was, dan was de situatie anders. In het besluit moeten we ons ook verantwoorden naar onze partners en naar onszelf. Het had dus niet heel veel sneller gekund.’

Sanders: ‘Maar dat het niet snel goed genoeg was voor veel mensen is heel evident en heel invoelbaar.’

Jullie zijn in gesprek gegaan met bestuurders van Tel Aviv en Hebrew University. Wat kwam er uit deze gesprekken?

Van Huffelen: ‘Die gesprekken waren vertrouwelijk. Wat we wel kunnen delen, is dat ze ons geen nieuwe inzichten hebben gegeven; we kijken nog op dezelfde manier naar het advies van de commissie. En volgen dat dus ook op.’

Maar multilaterale samenwerkingsverbanden worden niet verbroken?  

Van Huffelen: ‘Dat kan wel, maar we zeggen niet dat dat noodzakelijk is. In dit soort samenwerkingen, zoals Horizon 2020-projecten, zijn vaak tientallen partners betrokken. Faculteiten die hierbij betrokken zijn mogen hun eigen afweging maken. Zij mogen dus stoppen met samenwerkingen of ervoor kiezen om geen nieuwe samenwerkingen aan te gaan waarbij deze twee Israëlische universiteiten betrokken zijn.’

Waarom is hier wel een opening om die samenwerking aan te houden?

Van Huffelen: ‘Omdat het gaat om multilaterale samenwerkingen waarin de Radboud Universiteit en de Israëlische instellingen slechts enkele van de spelers zijn. Dit zijn heel grote onderzoekstrajecten.’

Sanders: ‘Onder bilaterale samenwerkingsverbanden staan slechts twee handtekeningen: die van ons en die van hen. Dat is iets anders.’

Wat zijn dan de economische en ethische gevolgen van uit een multilaterale samenwerking stappen, waar in het voorgenomen besluit aan wordt gerefereerd?

Sanders: ‘Het eenzijdig opleggen van zo’n samenwerkingsverband kan leiden tot contractbreuk met alle betrokken instellingen en met mogelijk onoverzienbare gevolgen voor onderzoek, reputatie en financiën.

‘Ethische gevolgen gaan over academische vrijheid. Je kunt je voorstellen dat er velden zijn waar je met heel veel partners samenwerkt en waar dat de enige manier is om met partners onderzoek te doen. We zouden heel diep ingrijpen in de academische vrijheid van mensen als we zeggen dat dat niet meer mag. Die afweging kunnen mensen zelf maken en die afweging kan ook in de faculteit plaatsvinden. Uiteraard kan je het daar met de leidinggevende en de decaan over hebben.’

Denken jullie dat met dit voorgenomen besluit de rust op de campus gaat terugkeren, en dat de polarisatie afneemt?

Sanders: ‘Dat hopen we van ganser harte.’

Hoe kijken jullie terug op het politieoptreden op de campus van afgelopen woensdag, waarbij onder andere een actievoerder door een politiehond in het been werd gebeten?

Van Huffelen: ‘We kijken met verschrikking terug naar al het geweld en alle confrontaties die hebben plaatsgevonden, zowel binnen het Berchmanianum als dat van de politie.’

Er doen verschillende verhalen de ronde over wat er woensdag is gebeurd. Volgens de demonstranten hebben de beveiligers hardhandig opgetreden, volgens de beveiligers is er iemand in de hand gebeten, iemand anders gekrabd, geslagen, vastgegrepen en gepijnigd. Wordt er onderzocht wat er is gebeurd?

Van Huffelen: ‘Ja, er vindt een evaluatie plaats. We willen begrijpen wat er heeft plaatsgevonden want we willen voorkomen dat het nogmaals gebeurt. Het is totaal niet oké dat onze beveiligers zo worden bejegend, daarom hebben we ook aangifte gedaan en we vinden het ook niet kunnen dat onze studenten door de politie zo worden aangepakt.’

Voelen jullie je verantwoordelijk voor het politiegeweld tegen studenten?

Sanders: ‘Demonstreren is sowieso toegestaan. Dat het gesprek tussen de collegevoorzitter en een demonstrant niet is voortgezet omdat een actievoerder het gezicht bedekte, rechtvaardigt niet welke gebeurtenissen daarna hebben plaatsgevonden: een gebouw binnendringen, beveiligers aanpakken. Dat kan niet. Wij staan voor de veiligheid van iedereen, ook van de beveiligers. Daarom is vervolgens de politie gekomen.’

Van Huffelen: ‘In eerste instantie verliep dat rustig. De demonstranten hebben kalm het gebouw verlaten. Pas daarna ontstond een confrontatie met de politie, die gewelddadig is afgelopen en waarbij studenten behoorlijke wonden en fysieke schade hebben opgelopen.’

Hoe willen jullie dit in de toekomst voorkomen?

Van Huffelen: ‘Wij willen graag aan tafel met de betrokken partijen om te kijken hoe we dit goed kunnen doen. Een deel van de studenten en studentenvakbond AKKU vraagt dat de politie nooit meer wordt gebeld. Dat willen wij ook, maar dan mogen actievoerders ook niet meer een gebouw binnenlopen waar ze niet geacht worden in te gaan. En dan mag er geen sprake zijn van vernielingen of het harde aanpakken van beveiligers. Ik hoop dat de gemoederen gaan bedaren in de komende tijd zodat we dat gesprek kunnen gaan voeren.’

Aan het einde van de UGV las een lid van de Universitaire Studentenraad een brief voor waarin gezegd werd dat het vertrouwen heel erg onder druk staat.

Sanders: ‘Dat hebben we heel erg goed gehoord.’

De brief werd voorgelezen omdat het college van bestuur geen excuses wilde aanbieden voor het politiegeweld op de campus. Waarom doen jullie dat niet?

Van Huffelen: ‘Je kunt alleen maar excuses aanbieden voor iets waarvoor je verantwoordelijk bent. Hoe afschuwelijk ik het ook vind, wij zijn er niet verantwoordelijk voor dat deze studente in het been is gebeten. Het enige wat wij kunnen doen – en dat doen we met zeer veel terughoudendheid – is, als het nodig is, assistentie vragen aan de politie. We weten niet waarom de politie heeft gekozen voor deze vorm van politie-inzet. Ik weet wel wat het resultaat is en dat ziet er gruwelijk uit.’

‘We willen weten wat er is gebeurd en dat hier opheldering over komt’

‘De reden dat we de politie hebben gebeld, is dat wat de demonstranten hebben gedaan. En ik vraag hun ook niet om eerst excuses te maken aan de beveiligers die geslagen, gebeten en gekrabd zijn. Ik wil dat we eerst gaan zitten en het er met elkaar over hebben.’

Gaan jullie hierover nog in gesprek met de politie?

Van Huffelen: ‘Zeker. Binnenkort zitten we hierover met de politie samen. We willen weten wat er is gebeurd en dat hier opheldering over komt.’

Sanders: ‘Ons hart gaat uit naar iedereen die getroffen is door deze nare situatie waarin actievoerders gewond zijn geraakt. Ik vind het afschuwelijk.’

Van Huffelen: ‘We kunnen met elkaar discussiëren tot we een ons wegen en het is verschrikkelijk wat in het Midden-Oosten gebeurt. Maar de kern is dat geweld geen plek moet hebben op de campus.’

Het interview met Alexandra van Huffelen en José Sanders vond plaats voor er een nieuw pro-Palestijns tentenkamp werd geopend achter het Huygensgebouw.