De directeur van het Magnetic Resonance Research Center, Arno Kentgens, zat dinsdag de hele dag op de brandweerkazerne om uitleg te geven over de gevaren van de bezetting van het lab. Een dag later blikt hij terug.

Hoogleraar Arno Kentgens is een dag na de bezetting van het Goudsmitpaviljoen vooral bedroefd over de gebeurtenissen. De hoogleraar en directeur van het Magnetic Resonance Research Center (MRCC) blikt terug op een bewogen dag. Pro-Palestinastudenten hielden ‘zijn’ paviljoen achter het Huygensgebouw dinsdag de hele dag bezet. Pas na middernacht verlieten ze het gebouw dat vol staat met gevoelige apparatuur van het MRRC.

‘De trieste opbrengst van dit alles is dat wij wantrouwend zijn geworden en minder vrij’, zegt Kentgens. ‘We willen onze technologie zo open mogelijk aanbieden en iedereen erover vertellen. Het voelt alsof dit nu niet meer kan.’

Tijdens de bezetting was er angst voor onherstelbare schade aan de magneten en voor de veiligheid van de bezetters, legt Kentgens uit. Hij zat daarom met een collega in de brandweerkazerne om uitleg te geven over de verschillende scenario’s die zich konden voordoen. Een andere collega voorzag de hulpdiensten van uitleg bij het Huygensgebouw.

Opengehouden deur

De actie van de bezetters vond dinsdagochtend plaats. In het paviljoen zijn nooit veel mensen aanwezig. Hooguit enkele promovendi of postdocs die een experiment uitvoeren en een technicus. Studenten van de faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica (FNWI) hebben er soms practica. De wetenschappers van het centrum hebben hun kantoren in het Huygensgebouw.

Na de bezetting van het gebouw hebben Kentgens, FNWI-decaan Sijbrand de Jong en technici op de bezetters ingepraat hoe gevaarlijk hun actie was. Daar is deels naar geluisterd, constateert Kentgens nu, maar het had erger kunnen aflopen.

‘Kom je met een grote ketting te dicht bij zo’n magneet, dan kan het fataal aflopen’

‘De bezetters zijn wel langs de magneten gelopen en dat is het gevaarlijkste’, aldus Kentgens. ‘Je kunt daar lopen, maar niet met magnetische materialen zoals ijzer. Dat weten alle onderzoekers en studenten die hier werken. De bezetters hebben een nooddeur gebarricadeerd. Doe je dat met een grote ketting en kom je daarmee te dicht bij zo’n magneet, dan kan het fataal aflopen.’

Een magneet moet je zien als een gigantische thermosfles, legt Kentgens uit. De magneet bestaat uit honderden kilometers draad. Om de weerstand van die draad op nul te houden – wat essentieel is om de magneet te laten werken – wordt deze met vloeibaar helium gekoeld tot 269 graden onder nul, oftewel 4 graden boven het absolute nulpunt. Daaromheen zit weer een vacuümfles en een stikstoffles.

Een verstoring van de magneet kan leidden tot het ontsnappen en verdampen van het helium. Dat zou een enorme hoeveelheid stoom opleveren waarbij alle zuurstof in het pand verdwijnt. Wie dan niet binnen enkele seconden weg is, is volgens Kentgens niet meer te redden.

Het explosiegevaar waar tijdens de bezetting over gesproken werd, is gering, aldus Kentgens. Maar met geweld de bezetters weghalen was ook geen optie. Een schermutseling waarbij mogelijk met metalen gegooid werd had de magneten kunnen raken en leiden tot schade of het ontsnappen van helium.

Een beschadiging aan de magneten is onomkeerbaar, aldus de hoogleraar. ‘Het heeft vele jaren en miljoenen euro’s gekost om deze groep magneten bij elkaar te krijgen. Reparatie is niet mogelijk als er iets kapotgaat.’

Kapot meubilair

Nadat de bezetters het gebouw dinsdagnacht verlieten, zijn de wetenschappers en de decaan naar binnen geweest om de schade op te nemen. ‘Het was een rommeltje en er was wat meubilair kapot’, zegt Kentgens, maar er lijkt verder geen schade, dat onderzoeken we nog nader. Het gebouw is vanochtend schoongemaakt en kan weer worden gebruikt.

‘We weten nog steeds niet goed waarom ze ons uitgekozen hebben’

‘Het experiment dat op dat moment liep is uiteraard mislukt, maar verder zijn er geen praktische gevolgen.’ Wel zit Kentgens met een staf die zeer geschrokken is. ‘Je merkt plots hoe kwetsbaar je bent en we moeten het nu hebben over extra veiligheidsmaatregelen. We weten nog steeds niet goed waarom ze ons uitgekozen hebben, misschien omdat het een in het oog springend gebouw is.’

Kentgens heeft een angstige dag gehad, vertelt hij. Tijdens het interview moet hij nog verklaringen geven aan woordvoerders van de universiteit en de politie. De telefoon gaat de hele dag. ‘Dit is nou net niet de manier waarop je het nieuws wil halen.’