Negentien wetenschappers organiseerden maandag een ‘teach-in’ over de situatie in Israël en Palestina, maar werden naar eigen zeggen dusdanig aan banden gelegd door het bestuur van de universiteit dat ze spreken van censuur. Uiteindelijk veranderden ze het onderwerp van de lezingenreeks in ‘academische vrijheid’. Het college van bestuur stelt echter dat er nooit sprake is geweest van censuur.

Zichtbaar aangeslagen opent Harry Pettit, universitair docent sociale geografie aan de Radboud Universiteit, maandagmiddag de ‘teach-in’ over Israël en Palestina. Dat doet hij voor een bomvolle collegezaal in het Maria Montessorigebouw. Tientallen toehoorders zitten in het gangpad en staan op de gang. ‘Ik had het hier graag gehad over de geopolitieke en historische achtergronden van het conflict. Maar in plaats daarvan ga ik nu wat vertellen over wat er de afgelopen dagen gebeurd is.’

Het college van bestuur zou volgens de organisatoren een stokje hebben gestoken voor de lezingenreeks over het conflict tussen Israël en Palestina die Pettit en achttien andere collega’s (allen wetenschappers, vooral bij sociale geografie) hadden willen houden. De zogeheten teach-ins, open voor iedereen die geïnteresseerd is, mochten alleen doorgaan onder de nodige voorbehouden.

De reden: klachten van studenten met een Israëlische achtergrond. Zij zouden zich onveilig voelen door de aangekondigde lezingen, zegt de organisatie.

Watermeloen

Volgens de deelnemende wetenschappers moest de eerste bijeenkomst worden uitgesteld en mocht deze alleen plaatsvinden als er enkel studenten sociale geografie werden uitgenodigd. Ook zou de locatie niet openbaar bekend mogen zijn. Tot slot moest ook de affiche van de lezing worden aangepast, omdat er een watermeloen (een symbool dat gebruikt wordt voor steun aan Palestina, red.) op te zien was. Dit moest, zo zegt de organisatie bij de lezing, vanuit ‘de universiteit’. Wie de restricties precies heeft opgelegd, wordt niet duidelijk.

‘De universiteit zou ons geen toestemming moeten hoeven geven om mensen te onderwijzen over dit conflict’

Als reactie veranderde de organisatie het onderwerp van de bijeenkomst. Het onderwerp van gesprek was niet langer het conflict zelf, maar academische vrijheid en censuur aan Nederlandse universiteiten – specifiek de Radboud Universiteit – rondom de situatie in Israël en Palestina.

‘Het is gek dat we bij dit conflict ineens niet meer openlijk kunnen praten zonder dat mensen zich onveilig voelen’, vertelt Pettit tegen de aanwezigen. ‘We moeten hier juist over praten, omdat het schuurt. En het is toch fantastisch dat er dan ook mensen van buiten de faculteit, of zelfs van buiten de universiteit, bij zijn? Dat is juist waar de wetenschap voor is.’

Toestemming

Michiel Bot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School en een van de sprekers maandagmiddag, noemt het handelen van de Radboud Universiteit ‘een ongehoorde vorm van censuur’. Bot: ‘De universiteit zou ons geen toestemming moeten hoeven geven om mensen te onderwijzen over dit conflict. Dat is onderdeel van onze academische vrijheid. We moeten tegen deze manier van doen in verzet komen.’

‘We worden continu van hogerhand tegengewerkt’

Ook Anya Topolski, universitair hoofddocent Ethiek en politieke filosofie en gespecialiseerd op het gebied van racisme, hekelt het beleid. ‘Het is belangrijk om te begrijpen hoe racisme werkt en zelfs tot genocide kan leiden, zodat we het kunnen voorkomen. Maar dat kan niet als we van bovenaf het zwijgen opgelegd krijgen. En al helemaal niet als dat gebeurt in naam van sociale veiligheid. Sociale veiligheid gaat over grensoverschrijdend gedrag, niet over of studenten wel of niet leren over dingen die oncomfortabel zijn.’

Topolski geeft in haar speech aan ziek te zijn van ‘hoe ik, en anderen die dapper genoeg zijn om op te durven staan, continu van hogerhand worden tegengewerkt. Ook nu. Hoe kan het dat een universiteit hun experts op het gebied van conflictstudies, racisme, kolonialisme, politiek en geschiedenis censureert in tijden van een conflict?’

‘Geen harde restricties’

Een woordvoerder van de universiteit bestrijdt dat er harde restricties zijn opgelegd of dat er geprobeerd is de wetenschappers van bovenaf te censureren. Wél erkent hij dat er is ingegrepen op voorhand. ‘Het college van bestuur heeft het bestuur van de Faculteit der Managementwetenschappen gevraagd om toe te zien op een veilige omgeving waarin de lezing zou plaatsvinden. Maar zonder restricties te noemen.’

‘We hopen dat de teach-ins alsnog binnen een veilige context kunnen worden gerealiseerd’

‘Naar aanleiding daarvan is in de faculteit een gesprek op gang gekomen dat ertoe geleid heeft dat de bijeenkomsten zijn afgelast’, gaat de woordvoerder verder. ‘De organisatoren hebben dat gedaan naar aanleiding van richtlijnen van het faculteitsbestuur.’

Hij zegt het spijtig te vinden dat de lezingen zijn geschrapt en dat de wetenschappers zich beperkt voelen in hun academische vrijheid. ‘We hopen dat de teach-ins alsnog binnen een veilige context kunnen worden gerealiseerd.’

De organisatie is inmiddels in overleg met het faculteitsbestuur over de opzet van de lezingenreeks. Zolang dat overleg loopt, wil de organisatie niet ingaan op vragen van Vox.