‘Diverse universiteit levert beter onderwijs op’
Foto: Erik van 't Hullenaar
Hoe erg is een 'witte' universiteit, met een afspiegeling van allochtonen die achterblijft bij de samenleving? Filosoof Anya Topolski zegt dat onderwijs en onderzoek er onder lijden. Een reactie op het Amsterdamse rapport waaruit blijkt dat de Radboud Universiteit behoort tot een kopgroep van 'witste’ universiteiten.
Vorige week schreef Vox over het achterblijvende aantal Radboudstudenten van niet-Westerse komaf. Problematisch, vindt politiek filosofe Anya Topolski. Want niet alleen zou de universiteit een spiegel van de maatschappij moeten zijn, ook levert diversiteit gewoonweg beter onderzoek en onderwijs op. ‘Het doel van een universiteit is om verschillende ideeën te delen en te ontwikkelen. Een universiteit die niet divers is, heeft daarom ook een beperkt idee over de samenleving.’
‘Diversiteit betekent dat iedereen zich thuisvoelt op de campus.’
Maar, benadrukt ze, diversiteit gaat over veel meer dan enkel het verschil tussen ‘wit’ en ‘zwart’. Namelijk ook over bijvoorbeeld godsdienst, economische klasse en gender. Op dit laatste zet de Radboud Universiteit volgens de filosofe al in, wat hoop geeft voor de toekomst. Maar de universiteit moet die lijn wel met gerichte acties doortrekken, ‘want vanzelf verandert er niets’.
Het Amsterdamse rapport stelt voor om een ‘diversity officer’ aan te stellen. Topolski heeft in Canada en sinds kort ook in Leuven ervaring met deskundigen die op de campus de diversiteit bevorderen. ‘Ik merk dat áls je het een probleem vindt dat je campus niet divers is, dat je dan aan één officer niet genoeg hebt. Wat je dan nodig hebt, is een heel team.’
Halal
Want diversiteit is geen kwestie van de juiste mix van studenten, zegt Topolski. ‘Diversiteit betekent dat iedereen zich thuisvoelt op de campus. Dat hangt ook van heel veel kleine dingen af, bijvoorbeeld of er halal eten beschikbaar is in de Refter.’
‘We moeten het hebben van de aanvoer in de regio’
De reacties onder het eerste stuk over dit onderwerp waren vooral sceptisch. Zo hoopte een student dat we ‘nu alsjeblieft geen oplossingen gaan aandragen voor dit verschijnsel, alsof het een daadwerkelijk probleem is’. Topolski vermoedt dat mensen bang zijn om hun privileges te verliezen. En dat terwijl de verschillen tussen studenten en hun ideeën juist goed zijn voor hun leerproces. Bovendien is een diverse universiteit bevorderlijk voor hun toekomst, zegt Topolski, omdat dit studenten beter voorbereidt op een carrière in een diverse omgeving.
Geen actie nodig
Extra acties om niet-westerse allochtonen te werven, vindt het universiteitsbestuur niet nodig: woordvoerder Martijn Gerritsen wijst erop dat het aandeel niet-westerse allochtonen op de campus (8 procent) gelijke pas houdt met dit aandeel binnen het voortgezet onderwijs in de regio. ‘We moeten het van die aanvoer hebben. Wil je iets doen aan meer diversiteit, moet je dus al eerder in de schoolloopbaan maatregelen nemen.’
Topolski vindt dat de campus idealiter een afspiegeling moet zijn van de samenleving, niet zozeer van de regio.
R. schreef op 25 oktober 2016 om 15:20
Mensen die dit probleem niet bevestigen, begrijpen ongelijkheid niet. Gelijkheid mag dan wellicht in wet en regelgeving bestaan, echter bij een afwezigheid van rolmodellen is volledige gelijkheid niet bereikt (vb. zonder vrouwelijke minister president zullen vrouwen moeite hebben zichzelf te zien in deze rol). Dit is een serieus probleem en dat geldt niet alleen voor gender-identiteit maar ook voor ras en religie zoals Topolski aangeeft. Een voor 92% blanke universiteit die een probleem ziet en vervolgens alle verantwoordelijkheid van zich afschuift is, als kennis instituut van het hoogste niveau, ironisch gezien een ontzettend slecht rolmodel.
Henk schreef op 25 oktober 2016 om 17:00
Genoeg met jullie cultureel marxisme, blijkbaar moeten we niet-Westerse studenten vanuit de randstad hierheen halen (/deporteren? (ik vraag het maar even)) omdat er in deze regio “niet genoeg zijn”. Maar waarom ophouden bij onze landsgrenzen?! Waarom halen we niet de hele fcking wereld hierheen om voor ze te zorgen?! (Ja, ik ben blij met mij Reductio Ad Absurdum 🙂 )
Flikker toch eens op met het idee dat onze cultuur kapot MOET.
Als niet-Westerse studenten hier willen studeren hebben ze daar alle kansen toe en van mij zijn ze welkom, maar we hoeven niet op onze rug te gaan liggen om in al hun behoeften te voorzien.
Ik wil dat mijn vlees geen pijn heeft geleden op het moment van slacht en ga me dus niet aanpassen omdat dat in een eeuwenoud boek staat.
Redactie: Normaal staat er ‘Opinie’ voor stukken met weinig inhoud.
R. schreef op 25 oktober 2016 om 18:59
Een universiteit ambieert een kennis instituut te zijn van het hoogste niveau waarin samenwerking met mensen vanuit de hele wereld centraal staat, vandaar ook dat het een logische stap is dat veel van het onderwijs in het Engels aangeboden wordt, het argument gemaakt in dit artikel ligt enkel in het verlengde van deze gedachte. Halal is theoretisch gezien pijnlozer dan sommige gangbare slachtingsmethoden in het westen (hoewel over het algemeen veel dieren alsnog schandalig geslacht worden). Ik ben niet van mening dat diversificatie in welke zin dan ook gelijk staat aan het kapotmaken van cultuur.
Tjeerd van Hoorn schreef op 26 oktober 2016 om 13:26
Het is goed dat we nu over dit onderwerp van gedachten wisselen. In deze onderstaande reactie probeer ik op basis van argumenten (maar met een vanzelfsprekend respect voor de betrokken) te laten zien dat dit stuk problematisch is.
Mevrouw Topolski schrijft dat het een doel van een universiteit is om verschillende ideeën te ontwikkelen en uit te dragen. Vervolgens beweert zij dat een universiteit die niet divers is een beperkt idee van de samenleving heeft.
Hier gaan drie dingen mis: (a) universiteiten zijn er niet zomaar om een veelheid aan ideeën te produceren, want universiteiten zijn wetenschappelijke instellingen. Bijgevolg is het niet de hoeveelheid aan ideeën die van belang is. Het gaat om hun wetenschappelijke relevantie op basis van de waarschijnlijkheid en de waarheid van deze ideeën. (b) De notie dat een diverse populatie meer ideeën op zou leveren lijkt me twijfelachtig. Leveren tien natuurkundigen uit verschillende culturen meer wetenschappelijk belangrijke ideeën op dat een Einstein? Dat lijkt me sterk. Welk argument zit er achter de positie dat diversiteit meer wetenschappelijk relevante ideeën voortbrengt? (c) Ook het idee dat een universiteit die niet divers is een beperkt idee van de samenleving oplevert is twijfelachtig. (Zelfs als we even het belangrijke punt vergeten dat de universiteit er niet primair voor maatschappelijke relevantie is, maar voor fundamentele wetenschap als zodanig.) Laten we ‘een beperkt idee van de samenleving’ begrijpen als ‘een niet uitgebreid idee van de samenleving’. Nu kunnen we op basis van het principe van contrapositie (‘Als A dan B’ kun je vervangen door ‘Als niet-B dan niet-A’) zeggen dat een niet-niet uitgebreid idee van de samenleving samenhangt met een niet-niet diverse universiteit. Als we de negaties wegstrepen zegt dit dat een uitgebreid idee van de samenleving samenhangt met diversiteit. Ook dit is niet zomaar waar. De universiteit (dat wil zeggen de mensen die er werken en studeren) kunnen heel goed een ruim idee van de samenleving hebben en toch uit een en dezelfde cultuur komen. Ik zeg niet dat dit nu feitelijk het geval is, ik zeg dat de in het stuk gemaakte gevolgtrekking niet klopt omdat de aannames mogelijkerwijs onwaar zijn.
Mevrouw Topolski wil ook een team van diversity officers laten aanstellen om ervoor te zorgen dat de diversiteit bevorderd wordt. De aanname dat diversiteit op zich goed is wordt in het stuk van Vox als een axioma genomen, maar dat lijkt me onterecht. Het is toch niet iets wat vanzelfsprekend en voorafgaat aan elk argument?
Dit geldt ook voor de aanname dat de universiteit een afspiegeling van de samenleving moet zijn. Dit axioma lijkt me onwaar. In onze samenleving hebben we immers ook loodgieters, brandweerlieden, soldaten en dieven. Dus, als de universiteit een afspiegeling van de samenleving moet zijn, dan moeten we ook dieven en soldaten worden aangenomen en studeren. De uitweg dat het niet om een volledige, maar om een gedeeltelijke afspiegeling gaat werkt ook niet zomaar. Want dit punt gaat ervan uit dat je studenten en wetenschappers niet uitkiest omdat ze geschikt zijn voor de wetenschap, maar omdat ze diverse achtergronden hebben. Dit betekent dat de universiteit in dit geval het verkeerde criterium gebruikt. Iemands wetenschappelijke capaciteiten en iemands feitelijke kennis zijn hier de enige relevante criteria. Of zo iemand een vrouw, een man, een Indiaanse, of een blanke is zou volstrekt irrelevant moeten zijn. En indien het zo is dat er in de samenleving mechanismen zijn (waar ik overigens geen overtuigend argument voor heb gezien) die ervoor zorgen dat vrouwen of mensen met een andere culturele of etnische achtergrond (on)bewust geblokkeerd worden, dan moet dit op een eerder niveau en niet op de universiteit worden tegengehouden.
Ten slotte wil nog kwijt dat het idee dat de mensen die nu aan de universiteit studeren en werken bang zijn om hun privileges kwijt te raken nogal merkwaardig is. Is hier een onderzoek naar geweest? Hoe weten jullie dat dit de reden is waarom mensen tegen beleid over diversiteit protesteren? Het is toch niet uitgesloten dat mensen dit helemaal niet doen van uit een onbewust superioriteitsgevoel, maar omdat ze er goede argumenten voor hebben.
Johan van den Berg schreef op 26 oktober 2016 om 16:27
Er is toch al heel veel halal voedsel op de universiteit verkrijgbaar? Heeft de refter niet elke dag verschillende veganistische broodjes in het assortiment?
Ellen schreef op 28 oktober 2016 om 10:06
Hoewel dit eigenlijk ontzettend off topic is toch even een reactie: nee, de refter heeft niet elke dag verschillende veganistische broodjes in het assortiment. Op maandag kunnen veganisten geluk hebben dat er een veganistisch broodje is, maar ook dan zijn de meeste broodjes gewoon alleen vegetarisch (niet alleen jammer voor de veganisten, maar nog jammerder voor degenen met een lactose-intollerantie onder ons, die op maandag de grootste moeite hebben iets te eten te vinden zonder lactose, want tsja, in veel restaurants staat vegetarisch gelijk aan veel kaas). Waar blijven de bakjes houmous als zelf smeerbaar beleg? Mooie aanvulling op de filet américain!
Jonathan schreef op 29 oktober 2016 om 21:02
Staat de maatschappij in dienst van de universiteit of staat de universiteit in dienst van de maatschappij? Als de maatschappij in dienst staat van de universiteit heeft de belastingbetaler zijn centen maar op te hoesten en beslist de universiteit vervolgens zelf wel hoe zij het ‘beste’ onderwijs vorm geeft. ‘In Nijmegen weten wij prima wat goed onderwijs is, dank u’. Maar als de universiteit in dienst staat van de maatschappij heeft zij de plicht om 1) ook niet-witte studenten op te leiden – die wonen hier immers ook; en 2) studenten voor te bereiden op een leven in een diverse maatschappij. Sommige universiteiten slagen daar aardig in (zie bijvoorbeeld de VU), maar Radboud blijft achter. Ik zou zeggen: werk aan de winkel! Of het onderwijs automatisch veel beter wordt dankzij meer diversiteit valt te betwijfelen, maar slechter hoeft het er ook niet van te worden, kijk maar naar die eerder genoemde VU.
Johan van den Berg schreef op 30 oktober 2016 om 14:38
Oh, ik was in die veronderstelling, Ellen. De URD van de bèta-faculteit (Huygens-gebouw) heeft wel elke dag vegan broodjes <3 lucky me.
Meer on topic: Ik vraag me af hoe we het opleidingsniveau en meritocratische karakter van een universiteit kunnen behouden. Het idee is denk ik dat een laag opleidingsniveau propageert door de generaties heen, maar is mensen die het misschien niet kunnen dan maar op de universiteit plaatsen de oplossing? Het is mij helemaal niet duidelijk wat een diversity officer of wat dan ook zou moeten doen…
Misschien is mevrouw Topolski niet bekend met Ramanujan, de Indiase wiskundige, die zuiver op zijn eigen merites, vanuit een zeer ongepriviligeerde positie toch een zeer succesvol academisch wiskundige heeft weten te worden, daarbij (volkomen terecht natuurlijk) niet gehinderd door zijn ras.
Jonathan, ad 1) als een niet-witte student een VWO-diploma of HBO-propedeuse heeft kan die toch gewoon op de Radboud studeren? 2) Op zich sympathiek, maar de curricula zitten al vol, en niet iedereen studeert religiewetenschappen of social science. Waarom zou het al overvolle curriculum van bv. een student wiskunde iets moet bevatten over islam of zo? Tenminste het lijkt alsof dat nu het voorstel is.
Ik snap er eigenlijk gewoon niets van. Mij dunkt het hele gedoe goed bedoelde maar niet uitgewerkte/goed overdachte onzin.