Nijmegen is een ‘shelter city’. Buitenlandse mensenrechtenactivisten die door hun werk risico lopen, krijgen de mogelijkheid drie maanden op adem te komen in de stad. Een Ugandese LGTB-activist vertelde donderdagochtend waarom dat een goed idee is.

Het mensenrechtencongres van IAPSS, de internationale politicologenvereniging, vindt deze week plaats op de Nijmeegse campus. Op uitnodiging van de organisatie spreekt donderdagochtend een Ugandese LGTB-activist over zijn werk. Dat hij als openlijk homoseksueel in zijn land opkomt voor homo’s wordt hem door velen niet in dank afgenomen, vertelt hij.

Daarom woont hij momenteel in ‘shelter city’ Den Haag. Dat wil zeggen dat hij – op uitnodiging – drie maanden in de hofstad woont om het gevaar in eigen land te ontvluchten. Hij voert zijn strijd dus tijdelijk op afstand. Het stelt hem in staat tot rust te komen en een netwerk op te bouwen in Europa. In juni maakte toenmalig minister Frans Timmermans bekend dat Nijmegen de derde Nederlandse ‘shelter city’ wordt. Middelburg ging Nijmegen ook al voor.

Anti-homowet
‘Een godsgeschenk’, noemt de anonieme activist zijn tijdelijke huisvesting in Nederland. Om zijn veiligheid te garanderen wil hij zijn naam en foto liever niet terug zien in de media. Er is veel werk te verzetten voor LGTB-activisten in Uganda, zegt hij. Helemaal nadat president Museveni in februari van dit jaar een nieuwe anti-homowet tekende. Door die wetswijziging kunnen openlijke uitingen van homoseksualiteit leiden tot levenslange gevangenisstraffen. Ondanks dat de wet inmiddels ongeldig is verklaard door het Ugandese gerechtshof, heeft het het leven van homo’s en lesbiennes in Uganda nog moeilijker gemaakt dan dat het al is. De activist vertelt dat homo’s regelmatig te maken krijgen met huisuitzettingen, ontslag, getreiter en geweld.

Rob Jetten is initiatiefnemer van het plan om van Nijmegen een shelter city te maken. De voorzitter van de Nijmeegse D66-fractie hoopt in februari de eerste activisten te kunnen verwelkomen. Doel is landelijk tien activisten per jaar tijdelijk op te vangen. In Den Haag worden de activisten opgevangen door Justitia et Pax, in Nijmegen zou dat COS Gelderland moeten zijn.

Volgens Sahar Nasiri van Justitia et Pax heeft Nijmegen een traditie van het opkomen voor mensenrechten. De stad krijgt daar veel voor terug, meent zij. Nasiri heeft onder andere al contact gezocht met de Radboud Universiteit. Activisten zouden zich bijvoorbeeld uitstekend lenen voor het geven van gastcolleges of werkgroepen. / Mathijs Noij