Zijn tentamens heeft hij keurig gehaald en toch gooit deeltijdpensionado en sociologiestudent Ron van der Zant (64) de handdoek in de ring. Het studeren kost hem meer tijd en energie dan hij had verwacht.

Kunnen mijn hersenen het nog en vind ik het leuk? Dat wilde ‘oudste introloper’ Ron van der Zant uitzoeken, toen hij begin dit collegejaar met een voltijdstudie sociologie begon. Nu hij daar geen volmondig ‘ja’ op kan zeggen, stopt hij er weer mee.

Voor de jonge generatie studenten, waarmee hij een tijdje mocht optrekken, voelt hij vooral respect. ‘Ik heb vaak gedacht, wat moeten jullie hard werken! Ik moest veel uren maken om bij te blijven, maar ik hoef in het weekend niet achter de bar te staan op mijn studie te kunnen bekostigen. Ik hoef niet te reizen naar Maastricht of Deventer, een kamer te zoeken of uit te vogelen wie ik ben. Want dat weet ik al een beetje. De eeuwige student, dat kan nu niet meer. Studenten hebben tegenwoordig minder tijd om te studeren.’

Introductiedeelnemer

Na een enerverende introductie afgelopen zomer, waar Van der Zant de oudste deelnemer was, begon hij in september met frisse moed aan de Radboud Universiteit. ‘Ik ben erg benieuwd of mijn hersenen die nieuwe informatie net zo snel kunnen opnemen als die van de jonkies. Waarschijnlijk niet, maar hopelijk kan ik dat hier en daar wel compenseren met eerdere opgedane kennis’, zei hij daarover in een eerder interview met Vox.

In de jaren zeventig studeerde Van der Zant geneeskunde in Nijmegen, waarna een carrière als bedrijfsarts volgde. Dat hij na zijn pensionering opnieuw kon gaan studeren noemde Van der Zant ‘een ongekende luxe’. ‘Ik had altijd al in mijn hoofd dat ik sociologie wilde studeren. Uiteindelijk bleek ik met vervoegd pensioen te kunnen, waardoor deze wens eerder uitkwam.’

Geheugen

Bijna vier maanden later kan hij concluderen dat het studeren niet meer zo vlot gaat als vroeger. ‘Ik merk dat ik me enorm goed kan focussen, maar ook dat het me veel meer moeite en energie kost om teksten en namen in mijn geheugen op te slaan dan toen ik jonger was. Tentamenvragen over welke denker een bepaalde uitspraak heeft gedaan met daarbij zeven namen om uit te kiezen, vond ik lastig. En ook het schrijven van een paper viel me tegen.’

Om bij te blijven in de continue stroom van literatuurstudie, essays schrijven en (werk)colleges voorbereiden, hield Van der Zant zich aan een strak schema:  ‘Ik studeerde van ‘s ochtends acht uur tot twaalf en van één uur in de middag tot vijf. Zeker veertig uur per week. En die tijd had ik ook echt wel nodig.’

‘Opeens had ik geen tijd meer voor een uitstapje met mijn jarige dochter’

Het zorgde ervoor dat andere belangrijke zaken als gezin, muziek, sociaal leven, huishouden en deeltijdklussen in de begeleiding van beginnende bedrijfsartsen, op een laag pitje kwamen te staan.

‘Opeens had ik geen tijd meer voor een uitstapje met mijn jarige dochter naar Leeuwarden, want ik had ‘s middags werkcollege. En in de herfstvakantie kon ik niks met mijn vrouw ondernemen, omdat ik mijn studieschema moest afwerken.’

Balans opmaken

Na de eerste tentamenronde was er tijd om de balans op te maken. ‘Ik moest een week of drie wachten op de uitslag en ging bij mezelf na wat het studeren me de afgelopen tijd heeft gekost en wat het me heeft opgeleverd. Ik had niet harder kunnen werken of er meer aan kunnen doen, maar uiteindelijk wogen de kosten niet op tegen de baten. Toen vroeg ik me af, ga ik dit nog drie of vier semesters zo doen? Het antwoord was: nee. Ik zit immers in de luxepositie dat ik er ook weer mee kan stoppen.’

Al is zijn missie niet helemaal geslaagd, de afgelopen maanden voelen voor Van der Zant niet als verloren tijd. ‘Ik heb mezelf uitgedaagd en dat vond ik heel leuk. Alle nieuwe en interessante dingen die ik tijdens de colleges leerde, heb ik in mij opgezogen. En dat ik als dikke, oudere en kalere man, die veel vragen stelde tijdens colleges, werd geaccepteerd door medestudenten en docenten, zorgde ervoor dat ik met veel plezier naar de universiteit ging.’

Vervelen

Voor leeftijdsgenoten die ook overwegen om voltijd te gaan studeren heeft de voormalig bedrijfsarts nog wel wat tips. ‘Allereerst zeg ik, ga het gewoon doen. En ten tweede, probeer een goed beeld te krijgen van wat het je aan tijd en energie gaat kosten en hoe je dat in je huidige leven inpast. Kijk naar jouw levensinvulling en naar de rollen die je hebt en bedenk wat het betekent als je daar veertig uur in moet vinden. Hoe ga je daarmee om? Wees je bewust van de impact.’

‘Ik heb nu geen grootse plannen, behalve dan wat klusjes in huis en tuin’

Van der Zant blijft nog wat bijklussen als opleider van bedrijfsartsen, maar hij heeft zichzelf daarnaast vooral ten doel gesteld zich een tijdje te mogen vervelen. ‘Vroeger heb ik mijn kinderen vaak gepest met de uitspraak: “Ga je maar eens vervelen, dan ga je vanzelf dingen bedenken”. Dus ik heb nu geen grootse plannen, behalve dan wat klusjes in huis en wat dingen in de tuin. En dan ga ik eens kijken wat er op mijn pad komt. Saxofoon spelen een nieuw taal leren? Maar nu dus eerst vervelen.’