Op 22 november mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Wat een land om in wakker te worden! De beer is los, nadat de deur van de kooi door de VVD, daarin vrijwillig gesteund door Pieter Omtzigt, vakkundig wagenwijd werd opengezet. Door moedwillig een kabinetscrisis te forceren over het onderwerp dat al decennia de core business van Wilders is (VVD) en door het koppelen van het woningprobleem aan de migratie (Omtzigt), kreeg de PVV volop de wind in de zeilen.

2,3 miljoen mensen stemden op een in essentie ondemocratische eenmanspartij die, en dan blijf ik vriendelijk (u zou eens in mijn hoofd moeten kunnen kijken welke woorden daar om voorrang strijden om eruit te komen), op zijn minst radicaal-rechts is. De woedende, verongelijkte meute is aan de macht – en ik houd mijn hart vast.

Wat voor signaal gaf die boze Nederlander gisteren aan de rest van de samenleving?

En nee, niet omdat ik een slechte verliezer ben (wat ik natuurlijk óók ben), maar omdat ik me druk maak om de rechtsstaat. Om persvrijheid, om grondrechten, om gelijkheid en gelijkwaardigheid, om alles wat ervoor zorgt dat we het hier in Nederland een beetje leefbaar kunnen houden. Dat staat sinds de verkiezingsuitslag vies onder druk. Wat voor signaal gaf die boze Nederlander gisteren aan de rest van de samenleving?

En dan kan Wilders wel zeggen dat hij premier van alle Nederlanders wil zijn – maar wie zijn die Nederlanders dan in zijn optiek? Als je hier geboren mensen van wie een grootouder een immigratieachtergrond heeft stelselmatig Marokkanen blijft noemen, stelt mij dat bepaald niet gerust.

De kiezer wordt weer feestelijk bedankt. Er ligt een grandioos formatieprobleem, want ik geloof eigenlijk wel dat niemand echt de PVV-agenda wil gaan uitvoeren – maar rechts kan er bijna niet meer omheen. Wilders zal blijven schermen met de 2,3 miljoen mensen die geschoffeerd worden als hij niet voluit mee mag doen, maar eventuele coalitiepartners weten ook al lang dat ze, als ze Wilders de sleutel van het Catshuis geven, de kooi niet alleen nog verder openzetten, maar waarschijnlijk zelf als berenvoer gaan dienen. Met deze ellende zitten we nog wel even. Arm land.