163 verzinsels die gepresenteerd worden als feitjes. Dat is de opzet van het eerste boek van Joanne Joosten, student Algemene Cultuurwetenschappen. Met het personage Dhr. Prof. J. M. Appelflap steekt ze de draak met academisch jargon. ‘Het was oorspronkelijk niet bedoeld als maatschappijkritiek.’

Wat begon als een sinterklaassurprise voor haar zus mondde uit in het debuutboek van Radboudstudent Joanne Joosten (20), dat vanaf deze maand te lezen is voor het grote publiek. In 163 feitjes, gebaseerd op het wetenschappelijk onderzoek van Dhr. Prof. J. M. Appelflap somt Joosten uiteenlopende zogenaamde feitjes op, gegoten in een academisch jasje. In werkelijkheid gaat het om onware hersenspinsels.

‘Mijn zus en ik maakten elkaar als kind van alles wijs’, vertelt Joosten. ‘Zo deed ze me geloven dat Zwitserland een patent had op houten huisjes. Dit soort verzinsels heb ik verzameld en uitgebreid, tot het willekeurig aantal van 163.’

‘In principe zegt taalgebruik helemaal niet hoe intellectueel iemand is’

De verzonnen feitjes lopen uiteen. Zo gaat nr. 97 over doorzichtige telefoonhoesjes die sneller kapot zouden gaan dan telefoonhoesjes van kleur. En volgens feitje nr. 54 zou uit onderzoek blijken dat het hart de wisselwerking tussen zuurstof en koolstofdioxide reguleert, in tegenstelling tot de aanname van velen dat de longen dit doen.

Academisch taalgebruik

Waar de één meteen begint te lachen gelooft de ander voor enkele seconden wat er geschreven staat. Volgens Joosten komt dat door de schrijfwijze. ‘Alles in het boek is verzonnen. Het slaat simpelweg nergens op’, aldus Joosten, dochter van hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde Jos Joosten. ‘Wel heb ik alles geformuleerd alsof het waar hád kunnen zijn.’

Zo heeft de studente gezocht naar synoniemen voor woorden als daarom en is de eerste regel van een alinea altijd ingesprongen met een tab. ‘Het fascineert me hoe snel mensen ergens in geloven als het op een bepaalde manier geschreven is’, zegt ze. ‘Daarom heb ik expres overdreven veel academisch jargon gebruikt.’

‘Je kunt het boek interpreteren zoals je wilt. Het was oorspronkelijk niet bedoeld als maatschappijkritiek, eerder als grap. Maar je kunt het natuurlijk ook als maatschappijkritiek lezen. Waarom zijn dingen geloofwaardiger als ze op een academische wijze worden neergezet?’

Hoogleraar Appelflap

Wie het auteursportret leest, komt te weten dat Dhr. Prof. J. M. Appelflap – die volgens de auteur niets te maken heeft met haar vader – een cum laude gymnasiumdiploma heeft, studies in binnen- en buitenland heeft afgerond, gepromoveerd is én een doctoraat cum laude heeft gehaald. ‘Het personage vindt zichzelf heel wat in het boek. Hij heeft alle kennis en wil dit ook graag in moeilijke woorden aan je uitleggen’, vertelt Joosten. ‘Maar in principe zegt taalgebruik helemaal niet hoe intellectueel iemand is.’

‘Als iemand mij een vraag stelt, geef ik een onzinnig antwoord’

‘Ik dacht dat ik Appelflap enorm had overdreven met zijn geleerdheid. Totdat ik onlangs op de universiteit langs het naambordje van een kantoor liep waarop te lezen was wat deze persoon had gestudeerd, had ondernomen en wat voor talenten deze persoon bezat. Toen besefte ik dat er onder hoogleraren een cultuur heerst waarin je indrukwekkender bent als je meer hebt gedaan.’

Out of the box denken

Wat Joosten vooral wil meegeven aan de lezer is om vaker dingen te verzinnen. ‘Mensen doen het te weinig. Voor mij is het een vorm van creativiteit’, legt ze uit. ‘Als iemand mij een vraag stelt, geef ik een onzinnig antwoord. Dan kom ik in een flow terecht waarin ik dit continu doe. Voor mij werkt het verslavend. Zo leer je om out of the box te denken.’

Ondanks dat er in het boek nergens te vinden is dat het géén feiten zijn, geeft Joosten aan nooit bewust misinformatie te willen verspreiden. ‘Dat het nep is moet je aan de toon van het boek aflezen.’

Het boek bestaande uit 48 pagina’s is te koop voor 16,50 euro bij Boekhandel Roelants, uitgegeven door Boekscout.