Zo’n 35 procent van de bevolking heeft in de afgelopen jaren een nare ervaring gehad die gevoelens van verbittering en boosheid opriep. Twee tot drie procent van hen kampt met pathologische aanhoudende verbittering die dagelijks hinder veroorzaakt. Deze mensen voelen zich benadeeld, machteloos en kwaad. Herinneringen en beelden maken dat ze blijven piekeren over het voorval, rusteloos en somber zijn. Waarom kunnen sommigen niet over zo’n voorval heen komen? Dat gaat Ger Keijsers, klinisch psycholoog aan de Radboud Universiteit, onderzoeken. 

Keijsers kent de vakliteratuur en weet vanuit zijn psychotherapeutische praktijk wat verbittering is. Een vrouw die na jaren nog steeds niet kan verkroppen dat haar man na twintig jaar huwelijk bij haar wegging; een collega die gepasseerd werd voor een promotie; of twee broers die niet meer met elkaar praten sinds de boedelscheiding van hun vader. Wat maakt dat dat gevoel maar niet over gaat?

Keijsers verwacht dat daar twee redenen voor zijn:  ‘De ervaring is onder stress niet goed in het geheugen opgeslagen.  De negatieve ervaring wordt telkens herbeleefd zonder aan levendigheid in te boeten. Dat geeft gevoelens van wrok.  Maar het kan ook liggen aan iemands persoonlijkheid.  Rigide mensen hebben vaak rotsvaste opvattingen over hoe de wereld in elkaar zit. De ervaring past dan niet bij wat ze geloven.’

De juiste behandeling van verbittering hangt af van die achtergrond.  Als het gaat om een informatieverwerkingsprobleem dan kan de verbitterde baat hebben bij  imaginaire exposure:  het in detail vertellen over de kwelling, en die op een goede manier verwerken en in het geheugen opslaan. Vergeving is een andere optie. Keijsers: ‘Bekend is dat vergeving leidt tot een afname van klachten bij het slachtoffer. Hoe vergeving in therapie kan worden ingezet, dat gaan we nu onderzoeken.  Cognitieve therapie is een derde mogelijkheid en lijkt het meest aangewezen als het om rigide opvattingen gaat. Dan wordt systematisch gewerkt aan het onderzoeken en uitdagen van die opvattingen.’

Keijsers  gaat onderzoeken wat voor wie de meest geschikte therapie is en heeft daarvoor proefpersonen nodig. Mensen die zich verbitterd voelen of hebben gevoeld, kunnen zich melden voor deelname aan het onderzoek via www.socsci.ru.nl/verbittering (vanaf 17 maart) of contact opnemen met Ger Keijsers ([email protected])