Kinderarbeid in ontwikkelingslanden gebeurt niet alleen in sweatshops, maar ook – en vaak – thuis: in het huishouden, het familiebedrijf, op de boerderij. Die verborgen kinderarbeid is nu voor het eerst in kaart gebracht door onderzoekers van de Radboud Universiteit. Ze publiceren erover in het tijdschrift World Development.

Economen/sociologen Ellen Webbink, Jeroen Smits en Eelke de Jong analyseerden enquêtegegevens van 178,000 kinderen uit 16 Afrikaanse en Aziatische landen en constateerden dat 80 procent van hen in de week voor de enquête thuis gewerkt had. 30 procent van de Afrikaanse kinderen en 11 procent van de Aziatische kinderen had zelfs meer dan 15 uur thuis gewerkt. Meisjes blijken iets meer in verborgen kinderarbeid te werken dan jongens. Dat komt doordat ze meer in het huishouden werken, gemiddeld drie uur per week meer.

Opleiding ouders: opmerkelijk effect
Wil je verborgen kinderarbeid aanpakken, dan moet je weten waardoor die veroorzaakt wordt. Armoede speelt een grote rol, en ook het opleidingsniveau van de ouders. Als de moeder hoger opgeleid is, hoeven kinderen minder te werken. Maar als de vader hoger opgeleid is, werken kinderen juist meer in het huishouden en in Afrika ook meer in het familiebedrijf. Dat komt waarschijnlijk omdat deze vaders vaker buitenshuis werken, zodat kinderen thuis meer verantwoordelijkheden krijgen.

Omgeving
Hoe veel werk kinderen moeten doen, hangt – uiteraard – af van hoe veel werk er te doen is. Is er land of vee, dan werken kinderen meer. Is er elektriciteit en/of waterleiding, dan scheelt dat juist werk. Water halen is een tijdrovende bezigheid waarmee kinderen vaak worden belast. Is er elektriciteit, dan kan een koelkast de tijd die wordt besteed aan boodschappen doen sterk verminderen en kunnen klusjes die anders met de hand gedaan moeten worden, door apparaten worden gedaan. Verder werken kinderen in plattelandsgebieden en in gebieden met slechtere onderwijsfaciliteiten meer.

Aanbevelingen
Het artikel van de Nijmeegse onderzoekers bevat aanbevelingen voor ontwikkelingslanden die verborgen kinderarbeid willen terugdringen. Een kleine greep uit de aanbevelingen: Omdat onderwijsvoorzieningen, elektriciteit en waterleiding verborgen kinderarbeid verminderen, is investeren in deze voorzieningen belangrijk. Verder is beleid gericht op scholing van de moeders ook van belang, aangezien kinderen van hoger opgeleide moeders minder werken. /Anja van Kessel