Afgelopen vrijdag moest een student bij mij op het matje komen omdat hij en zijn kompaan verstek moeten laten gaan voor een eindpresentatie. Hij was net terug van twee weken verblijf in Duitsland in het een of andere hersenscanlab – dé hit in deze tijden waarin menselijk gedrag wordt gereduceerd tot in serie geschakelde, vurende neuronen die zichtbaar kunnen worden gemaakt als rode vlekken op een scherm. Bij wederkomst in kikkerland was hem opeens te binnen geschoten dat hij en evenknie aanstaande vrijdag verhinderd zijn op de dag des oordeels voor studenten van een – om jurisprudentie te voorkomen – niet nader gespecificeerd vak dat ik geef. Wat nu? Tja, wat nu? Dat betekent voor Smith & Jones extra hard werken aan het in elkaar zetten en theoretisch doortimmeren van de eindpresentatie die ze met twee lotgenoten geacht worden te geven aanstaande vrijdag, legde ik uit. Zodat de twee andere protofilosofen het voorwerk voor het voetlicht kunnen brengen. En parallel daaraan een individueel essay schrijven. Even verdomd flink doorpakken dus voor S & J. Een elegante oplossing met een moraal (bedenk zoiets voortaan godverdomme eerder!), die hopelijk goed zal uitpakken voor alle partijen. Formeel licht ik hiermee vast de hand met een of meer procedures in voorkomende gevallen. Maar onderwijsethisch lijkt me mijn Salomons-oplossing alleszins verdedigbaar. Bovendien weet ik uit ervaring dat studenten uit het natuurwetenschappelijk spectrum nogal recht voor de raap zijn. Als ze een keer te laat met half geloken op het vrijdagochtendcollege binnen komen brommen ze gewoon: ‘Sorry meneer, gisteravond teveel gezopen.’ En sturen niet na drie weken absentie een met spelfouten gelardeerd mailtje waarin ze zeggen dat ze er even tussenuit moesten omdat oma een mentaal dipje had vanwege het overlijden van haar stokoude suikerzieke hondje. (Ik verzin dit niet). Na afloop van ons indringende gesprek gaf de berouwvolle zondaar, op wiens voorhoofd inmiddels wat zweet parelde, een onhandige maar welgemeende hand als een kolenschop. En beloofde plechtig om voortaan wat nauwkeuriger en planmatiger te werk te gaan, ook als het een reflectievak betreft en geen hogere toegepaste technische wiskunde. Dit is paideia, zoals de oude Grieken het noemden: de opvoeding van jongelingen tot echte persoonlijkheden, tot afgeronde eindvormen waarin de menselijke natuur in al zijn soms ondoorgrondelijke modaliteiten tot bloei kan komen. Vanmiddag krijg ik overigens zelf de maat genomen. Ik moet verschijnen voor de dezer dagen plaats grijpende visitatiecommissie biomedische wetenschappen. Om daar het communicatie-afstudeerprofiel uit te leggen en te verdedigen. Het protocol is smetteloos strak: ‘Om geen kostbare gesprekstijd te verliezen geeft de commissie er de voorkeur aan om geen handen te schudden bij binnenkomst.’