Meneer Ling was medio jaren zeventig mijn leraar Engels op Sancta Maria, mijn middelbare school in Kerkrade-West. Hij was begin dertig, ging altijd gekleed in een donkerbruin ribjasje, was gezegend met een bos gitzwart schouderlang krulhaar en droeg een wijs ijzeren brilletje op zijn aristocratische Indo-Chinese neus.

Meneer Ling had stellig de indruk dat die seventies-golf van blije verlichting, die zelfs in Kerkrade de kop op stak, op zichzelf genomen wel leuk was. Maar hij voelde aan zijn theewater dat het wel eens de verkeerde kant op zou kunnen gaan met dat idee dat het wel goed komt met onze aardkloot, als je de mensen maar vrijlaat. In dat verband had hij het geregeld over the permissive society. In het Nederlands bestaat het adjectief ‘permissief’ ook. Het welluidende woord staat voor zoiets als: het zich uit gemakzucht teveel vrijheden toestaan.

Vrijheid vergt ook verantwoordelijkheid en vaste ankerpunten. Dat probeerde meneer Ling ons subtiel duidelijk te maken. Mag alles wat kan? Is alles wat nieuw is per se goed? Zo hield hij ons in zijn strijd tegen de taalvervlakking en -vervuiling voor dat het wellicht beter is om the Queens English te spreken dan jezelf te verliezen in het geknauw van Uncle Sam. We werden vriendelijk verzocht perhaps te zeggen, liever geen maybe. Hij liet ons het heroïsche maar ook bedreigende en trieste The Charge of the Light Brigade van Alfred Lord Tennyson over de slag bij Balaklava in de Krimoorlog lezen, dat epische gedicht met zijn beroemde hoofbeat cadence, zo van Storm’d at with shot and Shell. Maar ook anti-oorlogspoëzie.

Om ons vervolgens weer op het verkeerde been te zetten door, wanneer we al te enthousiast werden over die pacifistische rijmloze verzen, te zeggen dat kolonialisme ook zijn voordelen had. Zoals hij als de zoon van een rijke koopman in de Gordel van Smaragd in zijn jeugd aan den lijve had ervaren: rustig in de hangmat Tennyson kunnen lezen, met een baboe op roepafstand, die desgevraagd glaasjes mangosap serveert.

Wat wij als docenten naar analogie van meneer Ling zouden moeten doen is studenten leren dat wetenschap niet alleen een kwestie is van rekenen, statistiek en slimme apps verzinnen, en vervolgens maar hopen dat het vanzelf wel goed komt. We moeten ze leren dat vrijheid nooit gemakkelijk is maar ook altijd om kritische zelfreflectie schreeuwt. Want zeven miljard vrije geesten zonder remmingen, dat zijn lemmingen.