Om nog even te resumeren, idee en werkelijkheid, wet en waan, Black Board en echt onderwijs van vlees, bodem en bloed, daar is het mij om te doen op deze gestempelde plek. Of, om er een andere mooie oppositie tegenaan te smijten: is de wetenschap een doel op zich of is ze middel tot een doel? Ik zou zeggen: een soms aardig middel tot een hoger doel. Maar dan niet zozeer gefixeerd op ‘waarheid’, of wat daar voor moet doorgaan, daar is door menige wetenschapsfilosoof al het nodige op afgedongen, als wel iets in de trant van ‘inzicht’ of ‘begrip’. Ja soms zelfs dat licht melancholische gevoel waar onze nationale elektronische grootgrutter op slinkse wijze inspeelt via de slogan ‘To make a difference.’

Dan weer fluks over naar de schurende wind van de werkvloer. Van de week ving ik hier ter faculteite een flard op van een meester-knecht-conversatie die mijn ongenoegen weerkaatst. Zegt de knecht: ‘Ik wil wel iets leuks en interactiefs doen met hoe mensen in de Ooijpolder aankijken tegen biodiversiteit.’ Zegt de meester: ‘Ja, oké, maar stop er dan wel wat wetenschap in.’

Ofwel: ga naarstig op zoek naar het een of andere peer reviewed artikel waarin staat dat je op basis van welgeteld tien kwalitatieve interviews en een methodologisch perfecte, zij het wat oubollige enquête die door minstens vijftig mensen wordt ingevuld een adequaat beeld verkrijgt van de Ooijpolderaars en hun visie op de zwarte populier, de rietgors en het rode zwenkgras.

Wetenschap kortom als meetbare methode en omzichtigheid. De jonge onderzoeker als de dwerg op de schouders van de reus die voorzichtig roept dat hij/zij op basis van gecanoniseerde en gerandomiseerde theorie net een metertje verder kan kijken. En vooral niet te veel interpretatie of duiding.

C.P. Snow stelde in 1959 in zijn beroemde Reid-lecture The Two Cultures de toentertijd in zwang zijnde arts en humanities-minachting voor zijn eigen métier de natuurwetenschappen aan de kaak. Anno 2011 is het omgekeerde het geval. Het calculeren, hoe wiskundig-light ook, is een doel op zich geworden, ook voor veel alfa’s en gamma’s. Rekenen, daar is voorwaar niks mis mee. Maar besteed eens wat meer tijd aan het interpreteren der cijfers.

Wetenschapper, al dan niet in de dop, wees een verschillenboer. Formuleer in vredesnaam een wenkend perspectief. Iets in de trant van een betere wereld. Met wat minder kaalslag. En wat meer mededogen. Ga te rade bij Martin Heidegger, die verzuchtte dat we het contact met het ware zijn zijn kwijtgeraakt. Of om met Lévi Weemoedt te spreken: ‘Cultuur betekent oorspronkelijk “een stuk zaairijp gemaakte grond”. Was het daar maar bij gebleven.’