‘A good many times I have been present at gatherings of people who, by the standards of the traditional culture, are thought highly educated and who have with considerable gusto been expressing their incredulity at the illiteracy of scientists. Once or twice I have been provoked and have asked the company how many of them could describe the Second Law of Thermodynamics. The response was cold: it was also negative. Yet I was asking something which is about the scientific equivalent of: ‘Have you read a work of Shakespeare’s?’ Aldus de Engelsman Charles Percy Snow in zijn beroemde Rede Lecture van 1959, uitgesproken te Cambridge. Waar het deze fysicus annex romanschrijver om te doen was, was het bittere feit dat toentertijd wetenschap vooral nog een kwestie was van mooi, eloquent en met stijve bovenlip spreken over humanioraonderwerpen. En niet zozeer: methodische experimenteren, herhalen en minutieus, compact en zonder fratsen opschrijven van de resultaten van meetbaar onderzoek. Kortom, liever welluidend op zijn Shakespeares dan wiskundig correct over de tweede hoofdwet van de thermodynamica. (Voor wie er even niet op kan komen: De entropie van een geïsoleerd systeem dat niet in evenwicht is, neemt in de loop van de tijd toe, tot het maximum voor dat geïsoleerde systeem is bereikt. Die toestand met de maximale entropie is de evenwichtstoestand.) Afgelopen jaar hebben mijn collega Luca Consoli (fysicus én filosoof – de 21^e eeuwse C.P. Snow dus!) en ik ons in opdracht van de Jonge Akademie van de KNAW beziggehouden met de vraag wat die tegenwoordig in wetenschapsland zo razend populaire term valorisatie nu precies inhoudt. En als we daar de vinger achter hebben kunnen krijgen: hoe kunnen we dat begrip zo inrichten dat dit vooralsnog vooral economisch, utilitaristisch geconnoteerde begrip ook nog wat ruimte biedt voor de in het huidige tijdsgewricht wat zwakkere wetenschappelijke broeders als de kleine letteren, de niet keihard op de hersenpan gerichte psychologische onderafdelinkjes en de niet empirische takken der aloude wijsbegeerte. Tientallen wetenschappers, politici, industriekapiteinen en beleidspiefen zijn door onze 23 nijvere studenten door middel van semigestructureerde vraaggesprekken aan de tand gevoeld over die zo vaak gebruikte maar moeilijk operationaliseerbare term valorisatie. We zullen het ‘traject’, om een term uit valorisatieland ertegenaan te gooien, eind juni afsluiten met een messcherp essay, een kloek rapport en een ongetwijfeld flitsende slotpresentatie. Vandaag is er nog een mooie tussenstap in het Heyendaelse kasteeltje. Daar zullen beleidsmakers, wetenschappers en studenten debatteren over valorisatie. Ik zal een korte inleiding houden, die ik zal uitleiden met Luceberts overbekende maar daarom niet minder waardevolle strofe uit het gedicht De zeer oude zingt uit 1974. Want dat wat Snow zich zo vurig wenste – meer aandacht voor harde wetenschap en minder voor de subtiele maar boterzachte praatkunst – is maar al te waar geworden. Daarom zing ik met Lucebert: Alles van waarde is weerloos.