Met brandhaarden in Oekraïne, Gaza, Syrië en Irak bleef deze zomer de gebruikelijke komkommertijd uit. Vox gaat op bezoek bij Nijmeegse deskundigen, in de hoop op een stukje duiding van de ellende. Vandaag aflevering 4, met Haley Swedlund over de rol van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten.

De genocide in Rwanda had met een relatief kleine inspanning voorkomen kunnen worden. Het had een hoop leed bespaard. Dat zit nog altijd in het achterhoofd van de Amerikaanse conflictonderzoeker Haley Swedlund als de vraag rijst of de Verenigde Staten zich moeten bemoeien met een conflict ver van huis. ‘In Rwanda had wél ingegrepen moeten worden.’

Maar Swedlund weet als geen ander dat elk conflict anders is. En daarmee de impact die een interventie kan hebben. ‘Ik ben niet tegen humanitaire interventies. Maar hoe zou een tussenkomst in Syrië of Irak er op dit moment uitzien? Naar wie zou de steun gaan?’ Met de complexiteit van de conflicten in het Midden-Oosten, en de verschillende groepen die erbij betrokken zijn, begeven de VS zich volgens haar op zeer glad ijs door troepen te sturen. Of het iets zou oplossen, is nog maar de vraag.

President Barack Obama heeft bovendien te maken met een Amerikaanse samenleving die een historisch lage bereidwilligheid toont om de klappen op te vangen van militair ingrijpen. Dat gevoel is volgens Swedlund een direct gevolg van de invasie in Irak, waar in de afgelopen tien jaar ongeveer vierduizend Amerikaanse militairen omkwamen.

Spagaat
Tegelijkertijd wordt Obama bekritiseerd voor zijn terughoudende opstelling tegen de jihadisten van de Islamitische Staat: zijn criticasters hebben zijn strategie tot een ‘doe-geen-domme-dingen-beleid’ gedoopt. Swedlund: ‘Obama staat in een enorme spagaat. Enerzijds is Amerika oorlogsmoe, anderzijds is er grote woede om de tweede onthoofding van een Amerikaans journalist.’

Dus moeten de VS dan toch maar ingrijpen in het Midden-Oosten? Swedlund vindt dat de VS niet meer alleen het voortouw moeten nemen, zoals ze in Irak deden. Een interventie moet opgezet worden door meerdere landen. Bovendien is het de vraag of de VS nog zo machtig zijn als in de afgelopen decennia. ‘De machtsverhoudingen in de wereld veranderen sneller dan veel mensen denken’, zegt Swedlund. Ze gelooft niet dat de wereld beter af is met een VS als overheersende supermacht. ‘Het maakt het allemaal wat overzichtelijker, maar ik zeg toch nee. Ook Amerika maakt namelijk fouten.’ / Mathijs Noij

Haley Swedlund is als universitair docent verbonden aan het Centrum voor Internationaal Conflict-Analyse & Management (CICAM) van de Radboud Universiteit.