Het is niet gemakkelijk om als student of wetenschapper AI volledig te omzeilen. Maar sommigen proberen dat toch. Ze maken zich zorgen over het energiegebruik van AI of hebben ethische bezwaren. ‘Ik wil communiceren met echte mensen.’

Charlie Chowdhry (24) is student Filosofie

‘Ik weiger ChatGPT te gebruiken. Tijdens een groepsopdracht voor mijn studie moesten we iets vragen aan ChatGPT, toen heb ik mijn vriendin gevraagd om dat voor mij te doen. Mijn geweten staat me het niet toe. Het is denk ik vergelijkbaar met een vegetariër die liever geen voedsel wil eten van een bakplaat waarop eerder vlees werd bereid. Er blijven toch sporen achter.’

‘AI is een grote plagiaat-machine’

‘Ik heb meerdere bezwaren tegen het gebruik van generatieve AI. Allereerst vind ik het milieuargument erg belangrijk. Door iets aan een chatbot te vragen gebruik je grote hoeveelheden stroom en water. Maar ik heb ook bezwaren tegen de uitbuiting en het plagiaat die gepaard gaan bij het trainen van dit soort taalmodellen. Het is eigenlijk een grote plagiaatmachine, om die reden vind ik het niet zuiver om te gebruiken.’

‘Persoonlijk houd ik enorm van schrijven. Het heeft mij vele jaren gekost om mijn vaardigheden als schrijver te ontwikkelen. Goed leren schrijven is iets waar je naar mijn idee je hele leven over kunt en mag doen. Een schrijfopdracht overlaten aan een taalmodel, zoals ik veel medestudenten zie doen, belemmert je in je eigen ontwikkeling. Daar kun je je leven lang schade van ondervinden.’

‘Ook voor het zoeken van literatuur of het maken van een bibliografie zet ik geen AI-tools in. Het kost even tijd om dit soort skills aan te leren, maar uiteindelijk gaat het denk ik sneller om het zelf te doen. Sommige van mijn vrienden gebruiken een website om een referentielijst voor ze te genereren, vaak moeten ze het toch nog zelf nalopen en corrigeren.’

‘We moeten weerstand bieden tegen het fatalistische idee dat we niet meer om GenAI heen kunnen. Ik wil daarom laten zien dat je prima carrière kunt maken zonder generatieve AI te gebruiken.’

Pia van de Schaft (22) is student Geschiedenis

‘Studenten gebruiken AI niet simpelweg omdat ze lui zijn. In plaats daarvan denken ze vaak dat wat ze schrijven niet goed genoeg is. Dat maakt het logisch om AI te gebruiken. Iemand die niet zeker is van zijn eigen schrijfvaardigheid, zal waarschijnlijk denken dat AI het beter kan. ‘Schrijven gaat niet alleen over zinsbouw of leesbaarheid. Schrijven gaat over kritisch denken. Elke zin is een beslissing die gebaseerd is op het denkproces van de schrijver. Ik denk niet dat AI deze denkprocessen kan vervangen, want de manier van denken van elke schrijver is uniek.’

‘En zelfs al zou AI de stem van een schrijver kunnen nabootsen, voor mij is schrijven een menselijke interactie. Als ik me bijvoorbeeld in een tekst verdiep, verdiep ik me automatisch in de auteur en zijn gedachten. Waarom zouden we deze menselijke interactie willen vervangen door een AI-interactie? Waarom zouden we de menselijkheid weg willen halen uit wat we op de universiteit doen?’

‘Het zou naïef zijn om te denken dat AI verdwijnt als ik maar gewoon wens dat het weggaat’

‘Persoonlijk vermijd ik AI en dat gaat eigenlijk heel gemakkelijk. Het betekent gewoon dat ik werk zoals we dat een paar jaar geleden allemaal deden: ik zoek mijn eigen literatuur, lees die en denk na over wat ik daaraan interessant vind. En ik praat veel met de studenten en docenten om me heen. Echt, de mogelijkheden op onze universiteit zijn beter dan AI ooit zal kunnen zijn.’

‘Het zou naïef zijn om te denken dat AI verdwijnt als ik maar gewoon wens dat het weggaat. AI zal deel uitmaken van de toekomst, dat weet ik. Dat betekent vooral dat we ervoor moeten zorgen dat het onze samenleving niet aantast.’

Meike Wartenbergh (19) is student Sociologie

‘Ik heb AI nooit aantrekkelijk gevonden. Toen ik op de middelbare school zat, liet mijn geschiedenisleraar ons de eerste versies van ChatGPT zien en hij brandde het helemaal af. Dus ik heb nooit gedacht: hé, laat ik dat eens gebruiken. Later ontdekte ik ook alle slechte kanten van AI, zoals de stereotiepe datasets. Als je AI vraagt om een afbeelding van een schoonmaakster te genereren, krijg je waarschijnlijk een vrouw van kleur. En AI is natuurlijk heel slecht voor het milieu, er is veel water nodig om die grote computers te koelen. Nee, ik wil het nooit gebruiken.’

‘Bedrijven zullen iedereen verslaafd maken’

‘Maar het is me de laatste tijd opgevallen dat je AI overal tegenkomt. Het zit in elk programma – Word, Google, verschillende chatbots, noem maar op. Het is AI hier en AI daar. Inmiddels heb ik het gevoel dat ze gewoon dingen verzinnen. Ik wil communiceren met echte mensen. Ik wil mijn eigen onderzoek doen en nadenken met mijn eigen hoofd.’

‘Iemand vertelde me dat bedrijven veel programma’s nu gratis aanbieden, zodat iedereen ze gaat gebruiken. Maar tegen de tijd dat mensen afhankelijk zijn geworden van AI, zullen die bedrijven je laten betalen of meer laten betalen. Ze zullen iedereen verslaafd maken, dat vind ik best eng. Wij mensen hebben zoveel kennis en nu voelt het alsof we computers de simpelste taken voor ons laten doen. We denken niet meer na – dat is saai.’

‘En sommige dingen zijn gewoon raar. Laatst speelde ik een spelletje op mijn telefoon en kreeg ik een advertentie: “Scan je kamer en laat AI hem voor je opruimen”. Ik was zo verbaasd dat ik een screenshot heb gemaakt. Ik had zoiets van: dit is niet echt, toch? We zijn zover gekomen en nu scannen we een kamer en laten we computers vertellen hoe we hem moeten schoonmaken? Dat vond ik zo dystopisch. Is dat echt waar we nu staan?’

Frank Bohn, universitair hoofddocent internationale economie

‘Ik moet toegeven dat ik pas achter het bestaan van ChatGPT kwam toen het al in de openbaarheid was, tijdens een vakgroepvergadering. Dat moet rond 2022 of 2023 zijn geweest, kort nadat het uitkwam. Het is niet zo dat ik onverdeeld kritisch sta tegenover kunstmatige intelligentie. Maar ik denk wel dat generieke AI – de AI die wordt gebruikt voor het schrijven van artikelen of het maken van afbeeldingen – een aantal nadelen heeft.’

‘Wat ik bijvoorbeeld zorgwekkend vind, is dat AI-fakes steeds beter worden. Je kunt mensen gewoon in situaties plaatsen, of in foto’s of video’s. AI kan ook samenzweringstheorieën versterken. Want wat doet een AI-tool? Die verzamelt informatie. Als er een overweldigende hoeveelheid informatie is die samenzweringstheorieën ondersteunt, kan het lijken alsof die theorieën echt waar zijn – en er is geen mens om het te controleren.’

‘AI kan alles procuderen en je hebt geen idee wat er aan de hand is’

‘Dat kan een enorm destabiliserend effect hebben op democratieën. Politieke economie is een van mijn vakgebieden, dus ik zie de gevaren. Nu Elon Musk zegt dat je niets meer moet controleren en Mark Zuckerberg dezelfde kant op gaat, is alles mogelijk. AI kan alles produceren en je hebt geen idee wat er aan de hand is.’

‘Ik gebruik zelf geen kunstmatige intelligentie. Misschien moet ik meer moeite doen om het te gebruiken, om sommige taken makkelijker te maken. Mijn zoon studeert economie aan de Universiteit van Hamburg en hij gebruikt ChatGPT vaak. Hij beweert dat het hem helpt om specifieke vragen te beantwoorden en te begrijpen. Als je het op die manier gebruikt, kan het fantastisch zijn. Hetzelfde geldt voor literatuuronderzoek.’

‘Ik denk dat je op dit moment nog wel om AI heen kunt. Maar over een paar jaar zal dat zeker veranderen.’