In het Haagse Museon kregen twee Nijmeegse hoogleraren, Mike Jetten en Ieke Moerdijk, gisteren de Spinozaprijs uitgereikt. Jetten ontving de prijs voor ‘het ontrafelen van bacteriën’, Moerdijk voor het werk aan een van de grondbeginselen van de moderne wiskunde. Hij mocht en zou de namen van de winnaars van de Spinozaprijs niet verklappen, bezwoer de Leidse emeritus hoogleraar Wim Blokmans gisteren net na 16.00 uur in het Haagse Museon. Die eer was aan NWO-voorzitter Jos Engelen. Blokmans zou als voorzitter van de selectiecommissie alleen vertellen waarom de vier hun prijs gewonnen hebben. IWWR De eerste laureaat kennen we uit de ecologische microbiologie, aldus Blokmans. Daar doet hij grensverleggend fundamenteel onderzoek, maar er wordt ook gezocht naar een praktische toepassing, binnen het door hemzelf opgerichte Institute for Water and Wetlands Research (IWWR). ‘Ah, Mike Jetten’, fluistert een man van de TU Delft op de derde rij, zich uitrekkend om te zien of hij de Nijmeegse hoogleraar kan ontwaren. Wiskunde? Laureaat nummer twee is actief op het gebied van de algebra en topologie. Waar die vakgebieden worden gekenmerkt door verregaande specialisatie, zoekt deze onderzoeker de verbinding tussen vakgebieden. Hij schreef vijf gezaghebbende boeken en zijn werk aan de algebraïsche verzamelingenleer geldt als een van de grondbeginselen van de moderne wiskunde. Op de derde – en vierde, en vijfde, enzovoorts – rij blijft het akelig stil. Een wiskundige? Talenten behouden Ieke Moerdijk, de wiskundige in kwestie, komt daar zelf tijdens zijn dankwoord op terug. Moerdijk: ‘Ik ben ontzettend dankbaar voor het vertrouwen dat de NWO in mij stelt en de mogelijkheden die de Spinozapremie biedt. Het valt voor de Nederlandse wiskunde niet mee om haar jonge talenten hier te houden. Ik zal de prijs dan ook gebruiken om jonge onderzoekers aan Nederland te binden.’ Bijzondere bacterie Mike Jetten, want dat is inderdaad de tweede Nijmeegse winnaar, staat in zijn speech stil bij een bijzondere bacterie. Want dat is zijn vak: ‘het ontrafelen van de geheimen van bacteriën’, en dan de anammox in het bijzonder. Jetten: ‘Het is een onmogelijke bacterie, die zonder zuurstof ammonium tot stikstof weet om te zetten. Dat we de anammox hebben weten te vinden, is de grootste doorbraak in mijn carrière. Het is ook een voorbeeld dat fundamenteel en praktijkgericht onderzoek – want anammox is een doorbraak voor afvalwaterzuivering – hand in hand gaan.’ / Tekst en foto’s Mark Merks Naast de twee Nijmeegse hoogleraren mochten ook hoogleraar Antropologie Annemarie Mol (UvA) en hoogleraar Fysica en Chemie Xander Tielens (Leiden) een Spinoza in ontvangst nemen. Zie voor meer informatie deze link.