Wat bezielt een wetenschapper? Jaren ploeteren op iets waar anderen de schouders voor ophalen. Martine Zuidweg gaat op zoek naar het bloed, zweet en tranen in de laboratoria van de universiteit.

Ze loopt heen en weer tussen de grote, ronde waterbakken, opgesteld achter de plantenkassen van het Huygensgebouw. Met de hand vist ze lichtgroene plantjes uit het water. Algen zijn de grote vijand van een bioloog die de groei van planten bestudeert, want algen strekken zich in no time als een deken uit over het water. De jonge plantjes in het water zoeken dan tevergeefs naar licht en de bioloog, die de groei van de planten wil bestuderen, zoekt tevergeefs naar groei. Ecoloog Laury Loeffen (23) heeft het zien aankomen. Ze volgt het weerbericht nauwgezet sinds ze haar vijverexperiment dit voorjaar begon. Ze onderzoekt met een Europese subsidie welke planten goed in staat zijn om vervuild water schoon te maken. Haar vijverexperiment is bedoeld als een pilot study voor een experiment in park Lingezegen (over anderhalf jaar) waarbij een deel van het park regelmatig onder water komt te staan. Dat deel moet de toenemende wateroverlast gaan opvangen ten zuiden van Arnhem. Het grote nadeel van al dat water is dat de chemische verbindingen in de bodem – het gaat om voormalig landbouwgrond – zoals fosfaat, dan in het water komen. ‘Zo krijg je een grote algensoep en kun je het gebied niet gebruiken voor de ontwikkeling van een natuurlandschap.’ Loeffen kijkt nu welke planten goed in staat zijn om fosfaat uit het water en de bodem te halen, die dan op termijn in park Lingezegen geplant kunnen worden. Ze heeft er vier uitgezocht: kroosvaren, aarvederkruid, kranswier en hoornblad, die stuk voor stuk eigenschappen hebben die belangrijk zijn voor de zuivering van water. Alleen is nog niet bekend welke planten het beste tegen hoge en welke het beste tegen lage concentraties fosfaat kunnen. Het Europese geld is niet genoeg voor haar hele promotie. ‘Ik denk dat, als wij na anderhalf jaar resultaten kunnen aanleveren waar de praktijk daadwerkelijk iets aan heeft, de subsidie wel verlengd kan worden.’ Maar nu waren daar dus die hete dagen half juni en die groeiende algen in het water. Loeffen schept de groene drap uit het water. Ze heeft er een schepnet bij gepakt. ‘We zitten op een cruciaal punt in het onderzoek. De planten zitten er net in en moeten nu gaan groeien, maar door die algen gaat het allemaal veel minder snel dan ik had gehoopt. Dat is gewoon pech.’ Loeffen is niet het type dat bij de pakken gaat neerzitten. Om de algen te bestrijden heeft ze ijzer toegevoegd aan de waterbakken. ‘Maar ijzer bindt fosfaat en we willen juist de hoeveelheid fosfaat meten, dus dat is een laatste redmiddel. Je doet het liever niet. We hebben het wel in alle bakken toegevoegd, zodat we tenminste nog steeds kunnen vergelijken.’ Terwijl haar collega’s op de fysica-afdeling in het bètagebouw hun omgeving prima kunnen controleren, moet de bioloog het doen met de grilligheid van de natuur. Dat is nou eenmaal de consequentie van onderzoek naar levende objecten, beseft Loeffen. ‘Dat maakt het soms lastig, maar uiteindelijk willen we ons experiment ook gaan toepassen in het veld. En buiten heb je nu eenmaal te maken met hitteperiodes en lange periodes met overvloedige regen. Dat is een realiteit waar je je als bioloog bij neer moet leggen.’ Ze heeft het nog niet gezegd of de eerste druppels vallen uit een grote donkere pluk wolken boven haar hoofd. Ze is net begonnen met het planten van grijze plastic buizen (lysimeters) in de bakken, om de voedingsstoffen in het bodemvocht te kunnen meten. ‘Ik ga nog even door’, zegt ze terwijl de fotograaf haastig z’n spullen pakt. / Martine Zuidweg